به گزارش خبرنگار سینمایی شبستان، در برنامه هفت شب گذشته به بهانه اکران فیلم «آنچه مردان درباره زنان نمی دانند» قربان محمدپور نویسنده و کارگردان و محمدرضا شریفی‌نیا بازیگر نقش اول مرد این فیلم حضور یافتند و در ادامه، بیژن نوباوه و مسعود جعفری جوزانی نظراتشان را درباره سینمای اجتماعی ایران طرح کردند.
محمدپور: باید جزییات عقد موقت به روشنی بررسی شود
قربان محمدپور در ابتدای این نشست با اشاره به اینکه فیلم «آنچه مردان درباره زنان نمی دانند» به مساله صیغه و ازدواج موقت پرداخته است، گفت: در دهه شصت مساله صیغه و عقد موقت در جامعه به طور جدی وجود نداشت ولی رفته رفته رایج شد به نحوی که آنچه که من از سال نود می بینم، به یک مساله مبتلا به جامعه تبدیل شده است.
وی افزود: نکته اینجاست که در جامعه زن سالار و تک همسری ما، این حکم شرعی چندان پذیرفته نشده است در حالی‌که در کشورهای اسلامی همجوار،شاهدیم که مردان همراه و در کنار چند همسرخود قدم می‌زنند. در واقع این مساله در اینجا به یک فرهنگ تبدیل نشده است.
این نویسنده سینمای ایران افزود: من دوست داشتم که در این برنامه یک روحانی هم حضور داشت و از منظر دینی هم درباره این موضوع صحبت می کردیم اما واقعیت این است که روحانیت ما به نظر من برخلاف موضوعاتی چون روزه که به طور دقیق به همه جزییاتش پرداخته شده است، در فاصله ای دور از موضوع عقد موقت ایستاده‌اند و این یک نقطه ضعف است.
کارگردان این فیلم سینمایی که اصرار داشت جامعه را زن سالار بخواند، اظهار داشت: به نظر من در جامعه زن سالار و تک همسری ما عقد موقت جواب نمی دهد چرا که به یک فرهنگ تبدیل نشده و در حال حاضر خوبیهایش کمتر از بدی‌های آن است.
این کارگردان در بخش انتهایی سخنانش هم گفت: سینمای بدنه سینمای بدی نیست. من نزدیک به 40 فیلمنامه نوشته ام که تقریبا نیمی از آنها ساخته شده‌اند و همیشه هم طوری مینویسیم که مردم هم بپسندند.
شریفی‌نیا: این فیلم ترویج ازدواج موقت نیست در مذمت دروغگویی است
در ادامه این نشست محمدرضا شریفی‌نیا در خصوص این فیلم سینمایی گفت: ما این فیلم را برای تبلیغ صیغه نساخته‌ایم و در هیچ جای فیلم هم اقدام به ارزش‌گذاری نکرده ایم. بلکه ما از دروغ گفتن انتقاد کرده‌ایم و گفته‌ایم که اگر مردی بر اساس تمکن مالی و جسمی و روحی و در صورت توان رعایت عدالت مانند آ«چه در قرآن ذکر شده است تمایل به ازدواج موقت دارد نباید در این مورد دروغ بگوید.
وی افزود: فیلم درجهت تحکیم خانواده است. به نظرم بحث صیغه نیاز به آسیب شناسی در جامعه دارد. به نظرم فیلم حرف دارد گرچه موقعیتش کمدی و مفرح هم هست.
این بازیگر در بخش دیگری از سخنانش اظهار داشت: وقتی اثری مردم در اثری زندگی خودشان را ببینند برای دیدنش می‌آیند. غالب آثاری که من در آنها حضور داشته ام از شیدا و دنیا تا اخراجی‌ها و رسوایی، همه همینطور بوده‌اند. تنها در20 سینمای تهران بیش از 300 میلیون فروخته پس مردم با فیلم بخوبی ارتباط گرفتند. سینماداران هم میگویند که همه مردم از سالن راضی بیرون میروند.
شریفی‌نیا ادامه داد: به نظرم خانواده‌ها هم این نوع فیلمها را دوست دارند. تبلغی نداشتیم و به نظرم بیشتر توسط خود مردم و دهان به دهان مردم سراغش رفته اند و حتی در روز دوم و سوم اکران این فیلم، برخی از سینماها سانس اضافه 1 تا 3 بامداد را به آن اختصاص دادند.
این هنرمند با بیان اینکه از فروش این فیلم خوشحالیم، همچنین گفت: در واقع زمان اکران فیلم مناسب نیست و اگر "آنچه مردان درباره زنان نمی‌دانند" را نوروز یا عیدفطر اکران میکردند شاید تا 10 برابر بیشترهم میفروخت اما الان هم واقعا خوب میفروشد و دائما در حاتلا اضافه کردن سالن‌ها هستیم چرا که موضوعش، موضوع جامعه است و بحث تربیتی و خانواده در آن طرح می شود.
وی تأکید کرد: برخی مسائلی که در این فیلم به آن پرداخته شده است را پیش پا افتاده می نامند. به نظر شما آیا مسئله دروغ در هرجایی که باشد پیش پا افتاده است؟ آیا تاثیرات تربیتی که فروپاشی یک خانواده بر فرزندان آن می گذارد پیش پا افتاده است؟
جوزانی: هنرمندان دشمن نظام نیستند/ نوباوه: خوراک فرهنگی هم نیازمند استاندارد است
در بخش دیگری از این نشست، شریفی‌نیا با زیر سوال بردن اصطلاح رایج سینمای بدنه یا میانی افزود: من منظور از این اصطلاحات را درک نمی کنم. "آنچه مردان درباره زنان نمی‌دانند" فیلمی متعلق به سینمای اجتماعی است. سینمایی که گاه ممکن است رئال باشد یا فانتزی و یا کمدی. سینمای اجتماعی سینمایی است که به مسائل روز جامعه می پردازد و کسی هم رویش بحثی ندارد.
وی اظهار داشت: من اعتقاد خاصی به سینمایی که در آن فیلمسازانی که دنبال سینمای روشنفکری هستند حتی خانواده خودشان هم نمیروند فیلمشان را ببینند، ندارم؛ چراکه مگر میشود فیلمی بسازیم که مردم سراغش نروند. باید فیلمی بسازیم که مردم بگویند دست شما درد نکند.
وی تصریح کرد: من در هر ژانری و برای هر قشری کار می کنم و شاید عده‌ای بگویند که چرا اینقدر پرکار است، اما باید بدانند که از بین ده‌ها فیلمنامه‌ای که در سال پیشنهاد میشود، تنها آثاری را می پذیرم که مطمئن باشم دیده می شوند و مخاطب آن را می‌پسندد.
در ادامه این برنامه نشست "سینمای اجتماعی و مرزهای سیاه نمایی" با حضور مسعود جعفری جوزانی و بیژن نوباوه برگزار شد.
در ابتدای این برنامه جعفری جوزانی با ابراز خوشحالی از حضور بیژن نوباوه با سابقه تصویربرداری و آشنایی با هنر سینما در جمع اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس، گفت: ارزش و اعتبار ما به این است که انقلاب فرهنگی کردیم.
وی افزود: قصه گویی و فیلمسازی یک حق شهروندی است و نقد، فیلم و تئاتر یک پویایی ایجاد می کند. همانطورکه در یک استودیوم و بازی فوتبال مردم به وجد می آیند و اظهار نظر می کنند، اندیشمندترش در سینما و تئاتر انجام می شود. نباید سنگ بر سر راهش گذاشت و باید اجازه داد فرهنگ رشد کند چون جامعه را پویا میکند. اگر با قوانین پیچیده ایجاد ترس بکنیم و شهروند سکوت کند خطرناک است.
این کارگردان مطرح سینمای ایران باتاکید بر اینکه استثنا قاعده نیست، افزود: نیروی خلاق را به سکوت وادار کنیم مثل سرطان رشد می کند. بسیاری از کشورها هزینه‌های هنگفتی می کنند تا این پویایی را در جامعه شان بوجود آورند. ما هم باید قدر این زنده بودن و پویایی را بدانیم و هزینه ای هم اگر هست باید پرداخت به هرحال استثنا هم هست. ممکن است چند فیلم سیاه و رادیکال هم بجود بیاید ولی اینها ارزشی ندارند که تمام وقتمان را صرفش کنیم.
وی ادامه داد: نباید مردم را وادار به سکوت کنیم، همین پچ پچ ها خوب است که بدون ریا و پنهان کاری در هنر آشکار شود. نظام اینقدر پایدار است که اینها خطری برایش ندارد. هر نظامی با هر ایدئولوژی شکل بگیرد قطعا عده ای مخالف هستند. وقتی انتقادها آشکار شود اعتماد مردم نسبت به رسانه های نظام بوجود می آید. ما نباید نگران باشیم که فیلمی سیاه نمایی کند به هرحال مردم به آن پاسخ میدهند. آن مسئله یا در جامعه موجود است یا نیست. دوربین زیاد فوکوس کرده است روی آن رنگ و اتفاق ویژه، به هرحال موضوعی بوده که رویش زوم شده اما اگر افراط باشد مردم از آن هم استقبالی نخواهند کرد.
در ادامه این نشست بیژن نوباوه وطن دیگرمهمان مناظره شب گذشته هفت در ادامه صحبت های جوزانی اظهار داشت: صحبت هایی که آقای جوزانی داشتند پاسخ تمام شبهاتی که ممکن بود پدید آید را داد و به همین گونه که گفته شد انقلاب ما اساسا انقلاب ما انقلاب فرهنگی است. من 100 درصد با سخنان آقای جوزانی موافقم.
وی افزود: خبرنگار یکی از شبکه‌های ماهواره‌ای عربی را می شناختم که در یک سفری به من می گفت که افتخار می کنم که زنم از کشوری است که چنین پویا است چرا که در کشور من یا زنان را آنسان نمی دانند و یا یک شهروند درجه 2 که حق ابراز نظر ندارد.
این خبرنگار سابق افزود: در کشور ما نهایت خوشفکری است که مردم در همیشه در صحنه حاضرند و همانطور که اشاره شد امریکایی‌ها میلیاردها دلار هزینه می کنند و روز استقلال برگزار می کنند که درنهایت هم کسی نمی‌آید و هفته بعدش هم مردم روز استقلال مکزیک را در آنجا جشن می گیرند. اما در اساس اینکه زنده بودن مردم ما مورد رشک و حسادت دیگران قرار دهد هم شکی نیست.
نوباوه افزود: تصور من این است که این سیاه نمایی‌ها نه برای اینکه جامعه ما را یک جامعه پویا نشان بدهند بلکه بسیاری از فیلم ها هستند که در پرداخت مسائل اجتماعی نشانه‌هایی از هدایت خارجی درآن آشکار است. این مساله در همه جا هست اما به دلیل تاثیرگذاری بیشترعالم هنر این دست ها بسیار آشکار ترند.
نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی افزود: در جشنواره فجر سال 91 فقط چهارده فیلم در رابطه خیانت به همسر ساخته شد. این درحالی است که در آن زمان شبکه فارسی وان با دستور کار ویژه برای ایجاد بدبینی فعالیت می کرد و سینمای ما هم تحت تاثیر بود.
این فعال رسانه‌ای پرسید: واقعا چند درصد این موضوع مبتلا به اجتماع است؟ آیا در ژانر اجتماعی ما قالب شده یا نه؟ آیا می توان شک کرد که سینمای ما در چنبره بعضی از هدایت های خارجی گرفتار شده است یا نه؟
نوباوه اظهار داشت: من معتقدم سیاه‌نمایی در داخل کشور و خارج از کشور دارای یک سازمان است. آیا موضوعات اجتماعی که بدان ها پرداخته می شود به واقع موضوعات جامعه مارا مطرح می کنند یا که غیر این موضوعات است. بنابراین مشکل همین جا تعریف می شود در غیر این صورت ما با دید نقادانه مشکلی نداریم.
جعفری جوزانی در ادامه بحث گفت: باید به نکاتی توجه کرد و به کلمات با دقت بیشتری پرداخت. ما هم در جامعه سینمایی نشست‌هایی داریم و مسائل را بررسی می کنیم و به نظرم آن سال که این همه بحث خیانت شد نه 14 فیلم بلکه نهایتا 3 فیلم در مورد خیانت ساخته شد. به نظرم گاهی سیاست بازی میکند و بیشتر سیاست های محفلی به ما آسیب زده که حتی جناحی هم نیستند چه برسد به حزبی.
این سینماگر اظهار داشت: جنگ نرم تا ظهور هم ادامه دارد چراکه همه کشورها در هم منافعی دارند و یا دارای منافع جمعی هستند. اما سوال ما این است طوری به سینما هجمه می شود که آیا فکر می کنید همه سینما و اهالی هنر دشمن نظام هستند؟ در واقع بیشتر این حرفها مربوط به اتاق فکر است. در آنجا باید آسیب شناسی شود و دیده شود که از الان چه کنیم که ده سال بعد فلالن نتیجه را بگیریم. رفع اشکالات باید بین مجلس و ارشاد باشد نه من فیلمساز با مجلس.وقتی پروانه فیلم صادر شد دیگر نباید که هر نهادی فیلمنامه آن را بخواند.
جوزانی عنوان کرد: ما دور هم جمع شدیم که سینمایی بسازیم که مردم خودشان را در آن ببینند. انعکاس جامعه مان باشند و این اتفاق بعد از انقلاب افتاد. ما نباید از جشنواره های خارجی توقع داشته باشیم باید خودمان فکر کنیم که در سینما چه کرده ایم؟
این هنرمند افزود: ما باید کیف کنیم که ملتی پویا داریم و فرهنگسازی میکنند. این درحالی است که کسانی که به گفته خودشان حتی کمتر فیلم می بینند در مورد سینما صحبت می کنند.
در اینجا نوباوه گفت: باید توجه داشت که بدون تحقیق نمی تواند کاری کرد و اساسا تحقیقات جامعه شناسانه و میدانی خوب باید مد نظر قرار گیرد. ما شاهدیم که چیزی بر ما اثر گذاشته که واقعیت ندارد. من در بسیاری از موارد جرات نمی کنم در مورد سن اعتیاد، سن فحشا و دیگر آسیب‌های اجتماعی بدون آمار حرف بزنم.
وی افزود: به نظر می رسد بحث تخصص نمایندگان مسئله فرعی است که مطرح می شود. مردم در خصوص استاندارد خودرو و خوراک و مسائلی همچون روغن پالم توقع نظارت مجلس و رعایت استانداردها را دارند اما چطور می شود خوراک فرهنگی استاندارد نداشته باشد؟
این نماینده مجلس تاکید کرد: مطمئن باشید ایجاد یک سیستم ایمنی فرهنگی قطعا یکی از مهمترین وظایف نمایندگان مجلس است و ما بر انجام وظایف وزارت ارشاد باید نظارت کند.آنجایی که یک نوع انحراف دیده می شود آیا باید بی تفاوت باشیم؟ به نظر می رسد هجمه وسیع نسبت به این سیستم نظارتی مانند ویروس اچ آی وی عمل می کند. دشمن به سیستم ایمنی ما حمله می کند تا دیگر بدن توانی برای دفاع نداشته باشد.
نوباوه در انتهای سخنانش، به مسائلی چون تولید متفاوت از سناریو، الگو برداری از مدارس لائیک و ضد دین فرانسوی برای تدریس سینما، یارگیری دشمن از داخل کشور برای دشمنی و حتی استناد احمد شهید در ایراد اتهامات حقوق بشری به فیلم‌های ساخته شده در داخل کشور اشاره کرد و دلیل ورود مجلس به موضوع فیلمها را تخطی از قوانین عنوان کرد و افزود: اصلا برخی فیلمها سناریوی متفاوت از فیلم دارند. فیلم خانواده محترم در سیما فیلم ساخته شد ولی سناریو متفاوت است با چیزی که ساخته شد. اتفاق زمانی می افتد که شما نظارت را کم می کنید و نماینده مجلس باید رسیدگی کند. ما تذکر می دهیم که وزیر مسئولیت دارد، کسی در مورد نامه های طبقه بندی شده ای که بین وزیر و مجلس رد و بدل می شود چیزی می داند؟ یک مقدار شیطنت شد، در زمان دولت دکتر روحانی گفتند علاوه بر تغییرات باید اسم فیلم را تغییر دهند یعنی تا این اندازه نظارت است. فیلمهایی مثل آتشکار و گشت ارشاد واقعا مبتذال هستند، ما نظرمان منفی است ولی اجرایی نیست این فیلم فرهنگ کشور را نابود می کند در گشت ارشاد نوشته خرما و انرژی هسته کیلویی فلان تومان که یک توهین است، در نهایت اتفاقی که افتاد این بود که با یک مقدمه ای از من فیلم گشت ارشاد را اکران کردند.
در بخش دیگری از این مناظره جوزانی با بیان اینکه هجوم به سینما زیاد است، افزود: قبل از این باید اتاق مشورت و فکر داشته باشیم که وحشت بر جامعه سینمایی بوجود نیاید. من فیلم "ایران برگر" را با سرمایه دومیلیاردی ساخته ام و شاید دیوانه ام ولی باید دنبال سرمایه گذار بگردم بشرطی که بر سینما وحشت نبیند. باید سیستمی تعریف کرد که عرصه را برای خلاقیت ایجاد کند و ترس هم ایجاد نکند.
جعفری جوزانی گفت: من وقتی خبر ها را میخوانم گویی همه دارند به سمت این سینمای نحیف حمله میکنند؛ من هم معتقدم در سینما هم مثل سیاست جاسوس هم شاید باشد. ولی فکر میکنم این همه هجوم نشود. همه جا یک قاعده داریم برخی استثنائات، چالش امروز سینما به این استثناها برنمیگردد بلکه نبود تشکیلات است مثل دعوای بین تهیه کننده ها که ارشاد هم به آن لطمه میزند.
این کارگردان گفت: ما همیشه دشمن را می بینیم و می گوییم او چه کرد حرف امام این بود که ما چه کردیم. بعد از انقلاب منتظر نشدیم که کسی کاری بکند و ما پاسخ بدهیم. نیروی خلاقه تولید می کند و با تولید پاسخ دشمن را می دهیم. معتقدم به جای قوانین خشک و یقه گیری شیوه ایجاد یک سیستم که احساس امنیت می دهد و می تواند خودکار کار کند موثرتر است. اگر مردم از دولت و مجلس جدا شوند اعتماد از دست می رود.
در انتهای این مناظره جعفری جوزانی هم گفت: بجای فاصله انداختن بین هنرمندن و مجلس اتفاقا با ایجاد سیستم این شکاف را پر کنند تا سرمایه کسی به خطر نیفتد.
پایان پیام/
نظر شما