خبرگزاری شبستان: این روزها مردم جهان از طریق رسانه ها و سائر وسائل ارتباطی با حوادث و رخدادهای سوریه و عراق و لبنان و ... آشنا هستند. جریان هائی با عنوان اسلام و شعارهای مقدس «لا اله الاّ الله» و«محمدٌ رسول الله» و ادعای مبارزه با شیعیان و اندیشه های بدعت آمیز و خرافی! مانند احترام به بزرگان و صاحبان قبور و توسل و شفاعت و ... جان و مال و ناموس شیعیان و حتی اهل سنت را به غارت می برند و به بچه ها و دختران و زنان بی دفاع هم رحم نمی کنند!؟. حرم های بزرگان و علما و صحابه پیامبر(ص) و معصومین(ع) را مورد هتک حرمت قرار داده و با خاک یکسان می کنند و حتی نبش قبر می کنند!؟ با کشته شدگان مانند حیوان رفتار می کنند!؟ ادعای دولت اسلامی! دارند ولی در حقیقت با اهداف استکباری و صهیونیستی تاسیس شده اند و در خدمت منافع آمریکا و صهیونیست ها می باشند گرچه برای انحراف افکار عمومی، شعار مبارزه با آمریکا و غرب را سر می دهند؟!. مردم جهان از ملل گوناگون باید بدانند که این گروه های تکفیری بوئی از دین اسلام و قرآن و مبانی اسلام ناب محمدی(ص) نبرده اند!. اسلام دین خون ریزی و کشتار نیست. منطق اسلام گفت و گو و احتجاج و بحث هست. روش و سیره پیامبر اکرم(ص) و اهل بیت و جانشینان واقعی او بر همین شکل بوده است. تکفیری ها با ابتدائی ترین اصول و دستورات اسلامی آشنائی ندارند و در صورت آگاهی بر خلاف آن عمل می کنند. به اندک بهانه ای مخالفان را می کشند و یا به صلیب می کشند!؟ و در برابر چشم مردم کوچه و خیابان و حتی بچه ها و زنان شکنجه و اذیت و آزار می دهند!؟.
با هدف بررسی دقیق تر این موضوع و ریشه یابی جریانِ وهابیت تکفیری و علل و عوامل پیدایش و گسترش آن به ویژه رژیم وهابی آل سعود که با تکیه بر ثروت نفت، عامل و باعث پیدایش و ادامه فعالیت این گروهک ها است و به بهانه برگزاری کنگره بین المللی خطر جریان های تکفیری برای اسلام، مسلمین و راه های برون رفت از آن با حجت الاسلام عباس جعفری فراهانی، از طلاب حوزه و کارشناس وهابیت، گفت‌ویی را ترتیب دادیم که از نظر شما می‌گذرد:
به نظر شما خصوصیات و ویژگی‌های فرقه وهابیت در زمان حاضر چیست؟
البته وهّابیت در زمان حاضر، دیگر آن وهّابیت خشن در دهه‌هاى نخستین قرن بیستم میلادی نیست که در راه استقرار حاکمیت خود، با کمک اربابان قدرتمند خود مانند انگلستان هرگونه صداى مخالف مانند آل‌رشید در کویت که مورد حمایت عثمانیان بود و شرفاى مکّه را سرکوب نمود، بلکه وهّابیت کنونى به حاکمیتى به ظاهر مهربان با مردم و متمایل به دسترسى به آخرین پیشرفت‌هاى علمى و صنعتى جهان و مظاهر نوین تمدن و رفاه تبدیل شده است.
با اوصافی که فرمودید به نظر می‌رسد وهابیت باید منابع مالی قابل توجهی در اختیار داشته باشد؟
کاملاً درست است، البته این منابع همه از قدرت نفت و ثروت فراوان کشور عربستان است که به اعتراف کشورهاى صنعتى دنیا، وهابیت بر بیش‌ترین و بزرگترین مخزن‌هاى نفت جهان تسلط دارد.
بیش‌ترین تجمع وهابی‌ها در عربستان سعودی است و به نظر می‌رسد سرنوشت مردم و کشور عربستان به نوعی با این فرقه گره خورده باشد. شما این مطلب را تأیید می‌کنید؟
امروزه، همان‌طور که فرمودید منافع بخش عمده‌اى از مردم عربستان با خاندان سعودى گره خورده است. از این رو حفظ آل‌سعود و تسلّط آنان بر امور کشور و شئون مملکتى با هر قیمت، در درجه اول اهمیت قرار گرفته است. جمعیت خاندان آل‌سعود که بیش از چهار هزار نفر مى باشند عمده مشاغل و پست‌هاى کلیدى را در سراسر کشور وسیع و پهناور عربستان در دست دارند. از طرف دیگر در مرکزیت وهابی‌ها عربستان، پادشاه یا همان مَلِک، حاکم مطلق است و هیچ کس حق عزل او را ندارد و تاکنون که بیش از هفتاد سال از تأسیس حکومت آل‌سعود مى‌گذرد، هیچ گونه قانونی که در برابر اراده پادشاه قرار داشته باشد، وضع نشده است.
مذهب رسمی کشور عربستان چه مذهبی است؟
مذهب رسمى کشور عربستان، سنّى حنبلى است که بر اساس تعالیم محمدبن عبدالوهّاب اداره مى‌شود و فقط یک اقلیّتى پانزده درصدی در منطقه شرقى، قطیف، احساء، دمّام و ظهران شیعه مى‌باشند و خاندان محمدبن عبدالوهّاب که به «آل الشیخ» معروف شده‌اند، پست‌هاى مهم فتوا، ارشاد، تبلیغات، آموزش مذهبِ وهّابیت و مانند آن را در دست دارند.
محمدبن‌عبدالوهاب چگونه توانست ریشه‌های حکومت وهابی‌ها را در عربستان شکل دهد؟
قبل از آنکه به سؤال شما پاسخ دهم لازم است، اشاره کوتاهی به زندگی محمدبن عبدالوهّاب داشته باشم. محمدبن عبدالوهّاب نجدى تمیمى در سال ۱۱۱۵ هـجری در عُیینه (یکى از مناطق نجد در جزیره العرب) به دنیا آمد. او مدت‌ها زیر نظر پدر، برادر و استادان خود علوم حدیث، تفسیر قرآن و تاریخ را فرا گرفت تا این‌که پدرش در سال ۱۱۵۳ هـجری از دنیا رفت. او مسافرت‌هاى متعددى انجام داد و سرانجام در سال ۱۱۶۰ هجری رهسپار «درعیّه» شد و با محمدبن سعود، حاکم منطقه آشنا و آراء و پندارهاى خود مبنى بر دعوت به توحید خالص و سلفى‌گرى را مطرح و او را مجذوب خود کرد و پیمان محکمى با هم امضا نمودند.
متن پیمان‌نامه در اختیار ما قرار دارد؟
بله، براساس این پیمان تقسیم کارى صورت گرفت، یعنى سمت سازمان‌دهى و رهبرى نیروها و نصب والى و حاکم براى مناطق به عهده محمدبن سعود و سِمَت فتوا دادن، قضاوت و نصب قاضى براى مناطق و اجراى حدود، تعزیرات و جمع و نظارت بر توزیع بیت‌المال بر عهده محمدبن عبدالوهّاب گذاشته شد. در سایه این پیمان و اتحاد بین محمدبن عبدالوهّاب به عنوان امام الدین (العقیده) و محمدبن‌سعود به عنوان امام السیف (الجیش) با هدف گسترش توحید و مبارزه با بدعت‌ها، حمله به مردم روستاها و شهرها آغاز شد و قریب شصت سال این وحدت و همکارى ادامه پیدا کرد.
در طول این 60 سال محمدبن‌عبدالوهاب چه برنامه‌هایی را دنبال می‌کرد؟ به زمان مرگ عبدالوهاب هم اشاره بفرمایید.
در طول این مدت، محمدبن عبدالوهّاب با تمسّک به ظواهر بعضى از آیات و احادیث، تمامى مخالفان خود را کافر و مشرک خطاب مى‌کرد و فتواى قتل آنان و مصادره اموالشان را صادر مى‌نمود. او پس از تألیف کتاب‌هاى متعدد و تربیت شاگردان و طرف‌داران زیادى در سال ۱۲۰۶هـ. درگذشت و در درعیه به خاک سپرده شد.
آیا مبانی فکری عبدالوهاب و توجیهات او برای کافر قلمداد نمودن مخالفان خود همین توجیهاتی است که وهابی‌ها برای مرتد نمودن دیگران به کار می‌بندند؟
در این‌جا، به عمده‌ترین مبانی فکری ابن عبدالوهاب اشاره می‌کنم تا همان‌طور که شما هم فرمودید معلوم شود دستاویز وهابی‌ها برای مشرک خواندن دیگران همان مبانی فکری ابن عبدالوهاب است. یکی از این موارد بحث توحید است که محمدبن عبدالوهاب معتقد است معناى «لااله الاالله» برائت جستن از هر معبودى غیر از الله و اخلاص کامل به خداى یگانه است و هرکسى که به غیر خداوند متوسل شود مشرک مى‌باشد، چون از غیر خدا طلب کمک و یارى کرده است. در بحث «شفاعت» هم می‌گوید درخواست شفاعت از پیامبر و اولیاى الهى جائز نیست و بدعت است. یا در بحث «قبور» معتقد است ساختن بنا روى قبر و نذر و نیاز و مانند آن شرک و بدعت است. در باب «جنگ و جهاد» هم می‌گوید هرکسى که دعوت به توحید خالص را نپذیرد و با آن مخالفت کند، مال او حلال و خونش هدر است، جنگ‌هاى حکّام آل سعود و وهّابیان در حمله به مکّه، مدینه، عراق، یمن و سوریه بر این اساس بوده است. البته علما و دانشمندان شیعه پاسخ‌هاى مناسبى به ادعاهاى وهّابیان داده‌اند.
آیا در حال حاضر نقاطی از عربستان هم هستند که از برنامه‌های مذهبی آل‌سعود تبعیت نکرده باشند. منظورم این است که آیا وهابی‌ها بر تمام نقاط عربستان سیطره دارند؟
پس از آغاز و استمرار دعوت وهّابیان و استقرار حاکمیت آل‌سعود، بیشتر سرزمین‌هاى مردم مسلمان جزیرة العرب مانند شهرهاى مکة، مدینة، طائف، دمّام، نجران، بریدة، الکبار، هفوف، جدّة، تبوک، ریاض، قطیف، الأحساء و مناطق دیگر به تصرف و اشغال حاکمان سعودى در آمد و به اجبار آیین وهّابیان رسمیت یافت، ولى تعدادى از مسلمانان مناطق شرقى مانند قطیف، احساء، عسیر و نجران که قبلاً شیعه اثنا‌عشرى بودند، تسلیم نشدند و هنوز هم مراسم دینى و مذهبى را طبق اعتقاد خود عمل مى‌کنند. البته از سوی امیران و حاکمان وهابی سعودی سخت گیری هائی بر آنها روا می شود.
وهابی‌ها از چه شیوه‌هایی برای گسترش شعائر مذهبی خود استفاده می‌کنند؟
وهابی‌ها نسبت به آیین‌ها و شعایر مذهبى سخت‌گیرى زیادى دارند و با تعمیر و ساختن قبور پیامبران، زیارت قبور اموات، توسل به اولیاى الهى، نذر براى مردگان، طلب شفاعت و بزرگداشت آنها به طور جدّى برخورد مى‌کنند. تمامى کتاب‌ها، مجلات و سخنرانی خطیبان در مساجد، به ویژه مسجدالحرام و مسجدالنبى که چاپ و منتشر مى‌شود، درباره مباحث توحید و شرک، بدعت و نهى مردم در استفاده از دعا و توسّل و شفاعت است.
به نظر می‌رسد اوج گسترش شعائر مذهبی وهابیت در موسم فریضه حج انجام می‌گیرید؟
کاملاً درست است. به دلیل اهمیتى که مسأله حج در بین مسلمانان جهان دارد و همه ساله میلیون‌ها زن و مرد مسلمانِ عاشق حضور در مراسم عبادى ـ سیاسى حج و زیارت قبر مقدّس پیامبرگرامى و صحابه ایشان و بازدید از مکان‌های تاریخى عازم عربستان مى‌شوند، حاکمان سعودى وزارت خانه مستقلى به نام«حج» تشکیل داده‌اند که وظیفه اساسى و مهم آن رسیدگى به مسائل حج و حجّاج مى‌باشد. تمامى علما و دانشمندان وهّابى، باید آمادگى کامل در جهت برگزارى مراسم را داشته باشند و احکام و سؤالات شرعى حاجیان را طبق مذهب وهّابیت پاسخ گویند. البته اداره حرمین شریفین یعنی مکّه و مدینه از وظایف عمده وزارت حج و شؤونات اسلامى است. این وزارت خانه به طور منظّم کتاب‌ها و مجلاتى براى معرفى مکان‌هاى تاریخى و اعمال مذهبى مسلمانان طبق مذهب وهّابیت چاپ، منتشر و توزیع مى‌کند.
غیر از اداره حرمین شریفین چه نهادهای دیگری زیر نظر وزارت خانه حج قرار دارد؟
مؤسسات و نهادهاى متعددى مانند مجلس شوراى الدعوة و الارشاد، المجلس الأعلى و الشؤون الإسلامیة، ریاسة شؤون الحرم المکّى والحرم المدنى، دور الحج فى نشرة الدعوة، هیئة الأمر بالمعروف و النهى عن المنکر و چندین مجموعه دیگر از مجموعه‌هایی هستند که زیر نظر وزارت حج فعالیت مى‌کنند و هر کدام به سهم خود با برپایى جلسات، سخنرانى‌ها در داخل و خارج، تألیف کتاب و چاپ نشریات و توزیع و اهداى آنان به ویژه در ایام حج یعنی ماه‌هاى ذى القعدة و ذى الحجة، به وظایف خود عمل مى‌کنند.
قطعاً وهابی‌ها در عربستان برای نهادینه کردن مبانی فکری خود مراکز علمی متعددی را تأسیس کرده‌اند. آیا از دانشگاه‌ها و مراکز علمی آنها آمار دقیقی در دست داریم؟
بله، آمار به خوبی نشانگر گستره فعالیت‌های علمی وهابی‌ها است که برخی از این مراکز علمی و فرهنگی را ارائه خواهم داد. یکی از این مراکز علمی«جامعة امّ القرى» است که در مکه واقع شده است. این دانشگاه در سال ۱۳۶۹ هـجری ابتدا به صورت دانشکده الشریعة تأسیس و در سال ۱۴۰۱ هـجری با موافقت مجلس الوزراء به دانشگاه ام‌القرى تغییر نام داد. هدف از تأسیس این دانشگاه، آموزش زبان عربى و گسترش فرهنگ اسلامى براى برادران و خواهران است و در شهرهاى جدّه و طائف نیز شعبه دارد.
دانشکده‌هاى کلیة الشریعة، مرکز البحوث العلمى، احیاء التراث الاسلامى، مرکز البحوث النفسیة والتربویة و چندین مرکز دیگر از مجموعه‌هایی هستند که زیر نظر این دانشگاه فعالیت مى‌کنند. این دانشگاه تاکنون کتاب‌ها و مجلات متعددى را چاپ و منتشر کرده است. یکی دیگر از این مراکز علمی الجامعة الاسلامیة است که در مدینه منوّره فعالیت می‌کند. این دانشگاه هم در سال ۱۳۸۰ هـ براى خدمت به جهان اسلام و کمک به آموزش و تربیت علماو مبلّغان مذهبى در شهر مدینه تأسیس شد که تاکنون فعالیت‌هاى مهمى در زمینه چاپ و نشر کتاب و مجله انجام داده است.
از دیگر دانشگاه‌ها می‌توان از دانشگاه الإمام محمدبن سعود الاسلامیة نام برد که در سال ۱۳۹۴ هـ با هدف خدمت به جهان اسلام در زمینه بحث‌هاى اسلامى و گسترش و تبلیغ آن در کشورهاى گوناگون تأسیس شد که دانشکده‌هاى مهم کلیة اللغة العربیة، کلیة اصول الدین، کلیة العلوم الاجتماعیة، المعهد العالى للقضاء و مرکز البحوث وابسته به آن هستند که کتاب‌ها و مجلات گوناگونى در زمینه اهداف خود چاپ و توزیع نموده‌اند. دانشگاه الملک سعود از دیگر دانشگاه‌های این کشور است که از سال ۱۳۹۸ هـ. در زمینه مباحث تربیتى، اقتصادى، ادبى، ادارى، بیمارستانى و سایر علوم فنى مانند زراعت و هندسه تأسیس شد و آثار و تألیفات گوناگونى به زبان‌هاى عربى و انگیسى منتشر نموده است.
دانشگاه جامعة الملک عبدالعزیز هم از سال ۱۴۰۵ هـ. تأسیس و در زمینه مباحث اقتصادى و ادارى و آداب و علوم انسانى و زمین شناسى، هندسه و مانند آن فعالیت مى‌کند. از مهم‌ترین مراکز علمى این دانشگاه «مرکز أبحاث الاقتصاد الإسلامى» مى‌باشد که تاکنون ۲۰۷ کتاب و ۲۰ نشریه مهم منتشر نموده و با سازمان کنفرانس اسلامى نیز همکارى دارد.
پایان پیام/
نظر شما