به گزارش سرویس قرآن و معارف خبرگزاری شبستان، نماز از عباداتی است که به خاطر امکان اقامه به صورت جماعت، باعث اجتماع مسلمانان و مؤمنان می شود، که باعث اتحاد و قدرت است. نماز جمعه به دلیل این که تنها در یک روز و یک نوبت اقامه می شود و اجتماع عظیمی از مسلمانان را گرد هم جمع می کند، اهمیتی به مراتب مضاعف دارد.
اولین نماز جمعه در اسلام
در بعضى از روايات اسلامى آمده است كه مسلمانان مدينه، پيش از آنكه پيامبر (صلی الله علیه و آله) هجرت كند، با يكديگر صحبت كردند و گفتند: يهود در يك روز هفته اجتماع مى كنند (روز شنبه) و نصارى نيز روزى براى اجتماع دارند (يكشنبه) خوب است ما هم روزى قرار دهيم و در آن روز جمع شويم و ذكر خدا گوئيم و شكر او را بجا آوريم، آن ها روز قبل از شنبه را كه در آن زمان «يوم العروبه» ناميده می شد، براى اين هدف برگزيدند و به سراغ «اسعد بن زراره» (يكى از بزرگان مدينه) رفتند، او نماز را به صورت جماعت با آن ها به جا آورد و به آن ها اندرز داد و آن روز، «روز جمعه» ناميده شد، زيرا روز اجتماع مسلمين بود.
«اسعد» دستور داد گوسفندى را ذبح كردند و نهار و شام همگى از همان يك گوسفند بود، چرا كه تعداد مسلمانان در آن روز، بسيار كم بود ... و اين نخستين جمعهاى بود كه در اسلام تشكيل شد.
اما اولين جمعه اى كه رسول خدا (صلی الله علیه آله) با اصحابش تشكيل دادند، هنگامى بود كه به مدينه هجرت كرد، وارد مدينه شد، و آن روز، روز دوشنبه دوازدهم ربيع الاول هنگام ظهر بود، حضرت، چهار روز در«قبا» ماندند و مسجد قبا را بنيان نهادند، سپس روز جمعه به سوى مدينه حركت كرد (فاصله ميان قبا و مدينه بسيار كم است و امروز قبا يكى از محلههاى داخل مدينه است) و به هنگام نماز جمعه به محله«بنى سالم» رسيد، و مراسم نماز جمعه را در آن جا برپا داشت، و اين اولين جمعه اى بود كه رسول خدا (صلی الله علیه و آله) در اسلام به جا آورد، خطبه اى هم در اين نماز جمعه خواند كه اولين خطبه حضرت در مدينه بود «1».
اشاره به نماز جمعه در قرآن
«يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذا نُودِيَ لِلصَّلاةِ مِنْ يَوْمِ الْجُمُعَةِ فَاسْعَوْا إِلى ذِكْرِ اللَّهِ وَ ذَرُوا الْبَيْعَ ذلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ (جمعه، آیه9)
اى كسانى كه ايمان آورده ايد! هنگامى كه براى نماز روز جمعه اذان گفته مى شود به سوى ذكر خدا بشتابيد، و خريد و فروش را رها كنيد كه اين براى شما بهتر است اگر مى دانستيد.
در اهمیت نماز جمعه ذکر همین نکته بس که در بعضى از روايات اسلامى در مورد نمازهاى روزانه آمده است:
«اذا اقيمت الصلاة فلا تاتوها و انتم تسعون و أتوها و انتم تمشون و عليكم السكينة»
«هنگامى كه نماز (نمازهاى يوميه) برپا شود براى شركت در نماز ندويد، و با آرامش گام برداريد» «2» ولى در مورد نماز جمعه، آيه فوق مى گويد: فاسعوا (بشتابيد) و اين دليل بر اهميت فوق العاده نماز جمعه است.
چرا آیه امر به شتاب در نماز جمعه می کند؟
در شان نزول اين آيات يا آيه بعد (وَ إِذا رَأَوْا تِجارَةً....) روايات مختلفى نقل شده كه همه آن ها از اين معنى خبر مى دهد كه در يكى از سال ها كه مردم مدينه گرفتار خشكسالى و گرسنگى و افزايش نرخ اجناس شده بودند «دحيه» با كاروانى از شام فرا رسيد و با خود مواد غذايى آورده بود، در حالى كه روز جمعه بود و پيامبر (صلی الله علیه و آله) مشغول خطبه نماز جمعه بود، طبق معمول براى اعلام ورود كاروان طبل زدند و حتى بعضى ديگر آلات موسيقى را نواختند، مردم با سرعت خود را به بازار رساندند، در اين هنگام مسلمانانى كه در مسجد براى نماز اجتماع كرده بودند خطبه را رها كرده و براى تامين نيازهاى خود به سوى بازار شتافتند، تنها دوازده مرد و يك زن در مسجد باقى ماندند (آيه نازل شد و آنها را سخت مذمت كرد) پيامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: اگر اين گروه اندك هم مى رفتند از آسمان سنگ بر آنها مى باريد «3».
پی نوشت ها:
(1)" مجمع البيان" جلد 10 صفحه 286.
(2)" روح المعانى" جلد 28 صفحه 90.
(3)" مجمع البيان" ج 9 صفحه 287 و غالب تفاسير ديگر.
تفسیر نمونه، جلد 24.
پایان پیام/
نظر شما