حجت‌الاسلام محمدصادق سنگی معاون فرهنگی تربیتی موسسه آموزش عالی اخلاق و تربیت در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان از قم، با اشاره به این که در بحث حق‌الناس می‌توان از سه زاویه تعریف، اهمت و مصادیق حق‌الناس متناسب با فضای زندگی روزمره به آن پرداخت عنوان کرد: حق الناس، حق و حقوقی است که نسبت به دیگران ایجاد می‌شود و ابعاد مختلفی را در بر می‌گیرد، به خصوص در ارتباط با دیگران و در مباحث قضا این موضوع مطرح می‌شود.
معاون فرهنگی تربیتی موسسه اخلاق و تربیت اظهار داشت: در تعریف اجمالی و علمی، حق‌الناس آن چیزی است که به لحاظ مصلحت غیرتشریع شده است مانند ادای امانت به صاحب و حرمت تصرف به حق دیگری که از مصادیق حق‌الناس است.
حق الناس در آموزه های اسلامی
حجت‌الاسلام سنگی بیان داشت: در کتاب کافی، جلد سوم، صفحه 330 امام محمد باقر (علیه السلام) در بحث ظلم سه ظلم را برمی‌شمرد، اول ظلم انسان به خودش که حق‌النفس است و خداوند می‌بخشد، دوم ظلم انسان به خداوند که حق‌الله است و شرک و کفر به حساب می‌آید و بخشیده نمی‌شود.
وی با بیان این که سومین ظلم، ظلم انسان به فرد دیگر است افزود: در این جا حق‌الناس مطرح می‌شود و خداوند انسان را رها نمی‌کند تا زمانی که شرایط فراهم شود تا فرد بخشیده شود، در این حدیث به روشنی حقوق افراد نسبت به یکدیگر توسط شریعت بیان کرده است.
معاون فرهنگی تربیتی موسسه اخلاق و تربیت گفت: در کتاب "من لایظهر الفقیه"، جلد سوم، صفحه 183 امام صادق (علیه السلام) می‌فرماید که اولین قطره از خون شهید که نشانه استقامت برعهد الهی است می‌ریزد کفاره همه گناهان او می‌شود مگر حق‌الناس که کفاره او باید پرداخت بشود که این حدیث اهمیت جایگاه حق‌الناس را در اسلام نشان می‌دهد.
مصادیق حق الناس در جامعه
حجت الاسلام سنگی با بیان این که بحث مصادیق حق‌الناس بحث مهمی در جامعه است عنوان کرد: در محل تحصیل، در محل کار، در بحث های علمی، قضاوت، معاملات، و همچنین خانواده، حق‌الناس مصادیقی دارد که هر یک می‌تواند حق و حقوقی را برای ما ایجاد کند.
وی اظهار داشت: اگر فردی حقی را از ما ضایع کند برای ما حق ایجاد می‌شود، در کتاب "سیره شهید رجایی" قصه ای تعریف می‌شود که در مصداق حق‌الناس بسیار متداول است و آن خوردن آجیل در آجیل فروشی است، در حالی که فروشنده رضایت داشت ولی شهید رجایی با دوست خود به شدت برخورد می‌کند.
معاون فرهنگی تربیتی موسسه اخلاق و تربیت تصریح کرد: در رعایت قوانین و مقررات رانندگی، مثال‌های زیادی از حق‌الناس وجود دارد از جمله بوق زدن، از چراغ قرمز عبور کردن و همچنین عبور افراد پیاده از قسمت خیابان از مصادیق حق‌الناس است.
حجت الاسلام سنگی افزود: حرکت های مارپیچی که باعث ایجاد ترس می‌شود و یا هنگام پارک کردن خودرو، ممکن است به خودروهای جلویی و عقبی برخورد می‌کند، حتی اگر آسیب کمی وارد کند مشمول حق‌الناس می‌شود در حالی که ممکن است بدون توجه به این موضوع از کنار آن بگذریم.
وی خاطرنشان ساخت: در بحث معاملات و خرید و فروش خودرو، بارزترین مصداق حق‌الناس است که فروشنده عیبی را که در وسیله است نمی‌گوید و با قیمت سالم آن را می‌فروشد که متأسفانه این گونه مسائل در جامعه به وفور دیده می‌شود.
معاون فرهنگی تربیتی موسسه اخلاق و تربیت ادامه داد: همچنین در خرید خانه، ممکن است ظاهر خانه مناسب باشد ولی بعد از خرید خانه مشکلات و معایب زیادی دیده می‌شود.
وی با اشاره به این که در محیط مدرسه و دانشگاه مثال‌های زیادی وجود دارد عنوان کرد: فردی که با هزینه بیت‌المال درس خوانده است ولی خدمات علمی به دشمنان اسلام دارد از جمله به تحقیقات ارتش و یا مراکز استراتژیک آمریکا کمک می‌کند مصداق حق‌الناس است.
حجت الاسلام سنگی ادامه داد: دانش آموزی که توانایی درس خواندن دارد و از هزینه بیت‌المال استفاده می‌کند اگر در درس خواندن کوتاهی کند باید پاسخگو باشد، همچنین در بحث‌های علمی ممکن است تقلب‌هایی در پایان‌نامه‌ها صورت گیرد که حق‌الناس به حساب می‌آید.
معاون فرهنگی تربیتی موسسه اخلاق و تربیت بیان داشت: در محل کار، به زمان کاری خود توجه نمی‌کنیم و به مسائل شخص می‌پردازیم و یا از امکانات اداره استفاده شخصی می‌کنیم و اگر به وسائل اداری آسیبی وارد شود آن را جبران نمی‌کنیم که همه این‌ها از مصادیق حق‌الناس است.
وی تصریح کرد: در روایات آمده است که بدترین نوع حق‌الناس این است كه آدمی حق كسى را بخورد و طرف هم نتواند كارى بکند، به عبارتی مظلوم واقع شود، به عنوان مثال شهادت دروغ می‌دهند که مالی به دست فردی دیگر برسد.
افراد جامعه دانش خود را نسبت به عواقب حق‌الناس زیاد کنند
حجت الاسلام سنگی با بیان این که افراد جامعه باید به رعایت حق‌الناس در جامعه پایبند باشند گفت: مهم ترین موضوع در این زمینه بحث اعتقادی است، یعنی افراد جامعه باید دانش خود را نسبت به عواقب حق‌الناس زیاد کنند و دائم مراقب اعمال خود باشد.
وی با اشاره به این که باید بحث عملی را در جامعه گسترش داد عنوان کرد: اگر کسی مرتکب عملی شد که حقی برایش ایجاد کرد باید همان موقع آن را برطرف کند، مثلا اگر فردی با خودرویی تصادف کرد که صاحب خودرو در آنجا حضور نداشت، به این مسئله بی توجه نباشد و اگر فردی از یک مسئله گذشت باید ثبت وقایع داشته باشد.
معاون فرهنگی تربیتی موسسه اخلاق و تربیت تصریح کرد: هر فردی باید در زندگی خود بخشی از مال خود را برای رد مظالم ادا کند و یا در وصیت‌نامه بخشی از مال خود را برای رد مظالم بگذارد.
حجت الاسلام سنگی عنوان کرد: آموزش و پرورش می‌تواند موضوع حق‌الناس را در کتاب‌های درسی دانش‌آموزان بیاورد، همچنین رسانه‌ها از جمله صدا و سیما و رسانه‌های مکتوب می‌توانند به صورت مستقیم و یا غیرمستقیم مصادیق حق‌الناس را برای مردم بازگو کنند.
پایان پیام/
نظر شما