به گزارش خبرگزاری شبستان از ایلام و به نقل از روابط عمومی حوزه هنری این استان، محمدعلی قاسمی، اظهار کرد: داستان کوتاه دفاع مقدس نسبت به داستان بلند نتوانسته است به جایگاه غایی خود برسد که راه برون‌رفت از آن تغییر نگاه نویسنده به حوزه دفاع مقدس با نگاهی خلاقانه است، چرا که بسیاری از نو قلم‌ها و نویسندگان دفاع مقدس به آن نگاهی دغدغه‌مند ندارند.
وی، افزود: در مورد جایگاه داستان دفاع مقدس در جامعه باید دید آیا موضوعی تحت عنوان ادبیات دفاع مقدس از قداست معنایی برخوردار است و یا اینکه جنگ به عنوان خشونت‌بارترین موضوع جامعه‌شناسی قابل تقدیس است یا نه؟ این سوالات قابل تأمل و بررسی هستند.
قاسمی، با طرح این سوال که چرا جنگ که ذاتاً واقعه‌ای خشونت‌بار است، در ایران دفاع مقدس شد؟، ادامه داد: همه جوامع که آموزه‌های ایدئولوژی، سیاسی، گروهی دارند به این امر واقف هستند که باید در مقابل تجاوز عکس‌العملی به نام دفاع انجام داد که در جایگاه و فلسفه وجودی از ارزش و منزلت برخوردار است، چرا که در وجود خود مبتنی بر یک سری پارامترهای ارزشی همچون دفاع در مقابل تجاورز، ارج نهادن به مقام هم‌نوع و مقابله با قتل و غارت است.
رییس حوزه هنری ایلام، یادآور شد: جنگ بر کشور ایران تحمیل شد و مسئولیت را در مقابل دفاع زیاد کرد و باعث تعالی و همدلی بیشتر بین مردم شد، به این‌جهت این همبستگی از نظر جامعه ایرانی از احترام برخوردار است، اما باید دید هنر داستان‌نویسی توانسته این مضامین را به نسل بعدی انتقال دهد و نقش خود را ایفا کرده باشد.
وی، دوران جنگی تحمیلی را شامل 4 دوره آغازین، میانی، پایانی و دوران گذار دانست و افزود: در آغاز داستان‌هایی تهیه می‌شد که مبتنی بر مفاهیم خاص بود که هدف از نگارش آن برانگیختن حس غرور در مقابل تجاوز، ترغیب مردم به دفاع و دارای ساختاری متکلفانه بود که درون‌مایه این داستان‌ها از سال 63 تغییر کرد و تبدیل به موضوعی دغدغه‌مند شد در مرحله‌پایانی نگرش مخاطب فراتر می‌رود و گاهی مسائل روحی روانی مربوط به جنگ با رگه‌های از تأثر و تأمل مطرح می‌شود که آغاز مرحله پرسشگری و خلق جلوه‌های زیباشناختی در ادبیات داستانی است.
قاسمی، خاطر نشان کرد: پرسشگری در دوران گذار پررنگ‌تر می‌شود، سوالاتی که در جهت‌های گوناگون در متن داستان‌های امروزی بخصوص در طبقه روشنفکر نمود پیدا کرده است.
رییس حوزه هنری استان ایلام، تصریح کرد: هر انسان سلیم‌النفسی و هر نویسنده که عقلانی می‌نویسد به این نتیجه رسیده است که دفاع هشت ساله نه تنها مذموم نیست، بلکه قابل ستایش است که در حال حاضر به دلیل قرار گرفتن در دوران گذار جنگ در وضعیت پرسشگری است، اما به طور یقین آیندگان به دلیل دفاع از وطن آن را تحسین خواهند کرد.
این نویسنده و شاعر ایلامی، اضافه کرد: جامعه‌شناسان معتقد هستند داستان‌های کوتاه به اندازه رمان نتوانسته مفهوم را منتقل کند که علت آن این است که داستان کوتاه در ذات و نهاد خود نمی‌تواند دربرگیرنده ابعاد شخصیتی افراد متن باشد و یا به جزئیات اشاره کنند و حتی فضاسازی و صحنه‌سازی محدود است که این محدودیت مانع از رسیدن نویسنده به اهداف مورد نظر است.
وی، گفت: سیر داستان کوتاه در مرحله اول همان تعالیم شجاعانه و ترغیب هم‌نوعان به جهاد را اشاعه می‌دهد که در مرحله دوم سیر داستان کوتاه، نویسنده بخش‌هایی از اقشار جامعه را همچون «کارکردهای زن» از حاشیه به متن می‌برد، اما در مرحله سوم سیر داستان کوتاه به تنهایی‌های روحی روانی فردی افراد اشاره می‌شود که نشان می‌دهد با وجود چنین شاخص‌های آثار فاخری در حوزه داستان کوتاه تدوین نشده است، ولی در مرحله بعدی داستان کوتاه دفاع مقدس رشد بهتر و مهم‌تری پیدا می‌کند چرا که وقایع از بُعد روانی روایت می‌شوند و نویسنده با برگشت به دوران میانی جنگ به تشریح حالات روانی افراد به خصوص وضعیت پشت جنگ می‌پردازد.
قاسمی، با تاکید براینکه رصد و بررسی آثار نویسندگان در مورد مسائل بعد از جنگ نشان از تعارض فکری نویسنده با جنگ دارد، گفت: داستان کوتاه دفاع مقدس نسبت به داستان بلند نتوانسته است به جایگاه غایی خود برسد که راه برون‌رفت از آن تغییر نگاه نویسنده به حوزه دفاع مقدس با نگاهی خلاقانه است، چرا که بسیاری از نو قلم‌ها و نویسندگان دفاع مقدس به آن نگاهی دغدغه‌مند ندارند.
رییس حوزه هنری استان ایلام، خاطرنشان کرد: مدیریت فرهنگی حوزه دفاع مقدس از منظر هنر و ادبیات نیازمند تجدیدنظر عالمانه است، همچنین برنامه‌ریزی مدیران باید به‌گونه‌ای باشد که حمایت مادی و معنوی از نویسندگان دفاع مقدس انجام شود تا نویسندگان نوقلم به نوشتن داستان‌های بلند و قوی ترغیب شوند تا به ترویج فرهنگ دوران جنگ که از طریق داستان‌های بلند و رمان امکان‌پذیر است، برسیم.
پایان پیام/
نظر شما