به گزارش خبرگزاری شبستان از گیلان، دکتر اسماعیل بنی اردلان، عصر روز گذشته (17 آذر) در همایش مبانی عرفانی هنر اسلامی که در حوزه هنری رشت برگزار شد، اظهار داشت: هنر در سنت ایرانی در ارتباط با هستی و عقل است و زیبایی را نمی توان از هستی و اخلاق منفک کرد.
این استاد دانشگاه تهران، با بیان اینکه هنر در سنت اسلامی- ایرانی، انسان را به اخلاق و فضیلت هدایت می کند، یادآور شد: در دوره جدید، زیبایی هیچ ربطی به هستی نداشته و در هنر مدرن بحث زیبایی شناسی از اخلاق منفک است.
بنی اردلان تاکید کرد: اهالی تفکر عرفانی و اسلامی، هنر را جدای از فضیلت و اخلاق نمی دانند.
این استاد و پژوهشگر هنر با اشاره به مباحث سیر نزول و صعود در سنت عرفانی و تعبیر مسافر بودن انسان در جهان هستی، اظهار کرد: در انسان افق هایی وجود دارد که در صورت تربیت و تکامل از رهگذر هنر بسیاری از مقوله های مرتبط با روح زیبایی شناختی و حقیقت جویی به راحتی در زندگی روزمره قابل تعمیم خواهد کرد.
وی، زمینه سازی برای شناخت خداوند را هدف خلقت انسان از منظر عرفان اسلامی عنوان کرد و گفت: هنر اسلامی به دنبال توجه دادن به امانت حس زیبایی شناختی در انسان است تا ظهور هستی مطلق خداوندی در وجود انسان قابل تصور باشد.
این استاد دانشگاه تهران اذعان کرد: سنت هنری چه به مفهوم قدیم و چه به مفهوم جدید آن بسیار مهم است با این تفاوت که دوره جدید دوره غلبه سوِژه بر عینیت است.
وی با اشاره به اتفاق نظر همه اندیشمندان فلسفه هنر درباره تطابق انسان و طبیعت، اظهار کرد: تعبیر ابن سینا از تطابق انسان و طبیعت "انس" است.
بنی اردلان، طبیعت را ظهور حقیقت محض خواند و خاطرنشان کرد: طبیعت بستر ظهور و نشانه های الهی است.
وی با اشاره به بهره برداری گسترده از نور در خلق آثار اسلامی و عرافانی، گفت: در آثار اسلامی در لایه ای عمیق تر، عناصر طراحی و ساخت به گونه ای به کار گیری شده است تا دیدن نور به معنا و مفهوم دیدن حقیقت توجه دهد.
این استاد و پژوهشگر هنر تاکید کرد: در سنت هنری اسلام با چیدمان عناصر و ابزاری مشخص، به مفهوم ارزشی می پردازد و این اساس کار معماران معماری اسلامی است.
وی بیان کرد: در سنت معماری اسلامی اولین قائده این است که از طبیعت پیروی شود به طوری که بنای ساخت شده در امتداد طبیعت باشد نه اینکه طبیعت را قطع کند.
این استاد دانشگاه تهران افزود: در گذشته مسجد یک مکان مذهبی صرف برای عبادت و نماز نبود، بلکه معماری، خود در مرتبه ای از نورانیت، معرفت و حقیقت ایستاده بود.
وی در امتداد طبیعت بودن را اولین و بارزترین مشخصه معماری اسلامی و ایرانی دانست و گفت: معماری ایرانی با مصالح و مواد، معنا و حقیقتی را که در خود منکشف داشت، ظاهر می کرد.
بنی اردلان با اشاره به عدم هماهنگی بین مصالح، ساخت و طبیعت در مهندسی شهرسازی فعلی در دنیا، اظهار کرد: عدم تناسب بین ساخت و طبیعت، حواس انسانی را مشغول و مغشوش کرده و در این چنین فضایی روح خدابین توان پرسشگری ندارد.
وی اضافه کرد: در حکمت هنر اسلامی مبنای ساخت هر بنا و خلق اثر هنری به سلامت رساندن حواس و دیدن نور و حقیقت بوده است.
این استاد و پژوهشگر هنر، صحبت از هنر اسلامی را صحبت از زندگی دانست و گفت: هنر اسلامی هنر زندگی و زیستن خردمندانه و عاقلانه است.
وی توجه به مبدا و معاد را اساس کار در هنر اسلامی برشمرد و ابراز کرد: پرسش از مبدا و معاد که با دیدن آثار اسلامی در ذهن بیننده شکل می گیرد، انسان را به سمت دانایی و شناخت می برد.
این استاد دانشگاه تهران، منشا همه کثرات ظاهری در طبیعت را یگانگی و زیبایی واحد دانست و افزود: کثرات و چندبینی محصول دید آدمی است در حالی که در عرفان اسلامی و هنر دینی همه صورت ها از یک سیرت منشا می گیرد.
وی با بیان اینکه در سنت اسلامی و ایرانی هنر ابزار اکتشاف و ظهور حقیقت است، اظهار کرد: آثاری که از هنرمندان مسلمان به جای مانده است انسان را به سمت فضیلت، اخلاق و حقیقت راهنمایی می کند.
بنی اردلان به بررسی تفاوت در مقوله زیبایی شناختی در هنر یونانی و ایرانی پرداخت و گفت: عالمان زیبایی شناس یونان با کشف تناسب بین اجزای طبیعت، ریاضیات را کشف کردند و بیشترین بهره را در خلق آثار هنری از ریاضات بردند.
وی یادآور شد: ایرانیان علاوه بر آگاهی از ریاضیات و تناسب نهفته در طبیعت، هیچ اهمیتی به تناسب ریاضی موجود در طبیعت ندادند.
این استاد و پژوهشگر هنر تصریح کرد: یونانی ها نظم و هماهنگی ظاهری را دیدند اما به حقیقت طبیعت توجه نکردند و ایرانیان به راحتی در طبیعت تصرف کردند تا حقیقت قدسی را در آثار خود نشان دهند.
پایان پیام/
نظر شما