به گزارش خبرنگار سرویس مسجد و کانون های مساجد خبرگزاری شبستان، حریت فکر و اندیشه در گرو حریت فردی است که اندیشه را به مخاطبان خود منتقل می کند، اگر مسجد در گذشته تمدن اسلامی محلی برای تعلیم و تعلم بود امروز نیز باید چنین باشد و ائمه جماعات مسجد با تمسک به سنت سلف صالح خود نسبت به موضوعات مختلف جامعه حساسیت به خرج داده و از دریچه نگاه مسجدی مخاطب خود را آگاه سازند چراکه اثرگذار ترین قشر در راستای ترویج و تبیین فرهنگ دینی با پشتوناه مسجد، روحانیت هستند.
خبرنگار سرویس مسجد و کانون های مساجد خبرگزاری شبستان در این راستا با حجت الاسلام «مرتضی واعظ جوادی»، رییس بنیاد بین المللی علوم وحیانی «اسرا» به گفت وگو نشسته است که حاصل آن را می خوانید:
- به عنوان سوال نخست در مورد نقش متولیان مسجد در گسترش فرهنگ دینی در جامعه توضیح بفرمایید.
ابتدا لازم است در مورد هویت مسجد و جایگاهی که در فرهنگ دینی دارد توضیحی داده شود، مسجد در فرهنگ دینی یک مکان نیست بلکه مکانتی است که همه فعالیت های انسان در حوزه دین و اجتماع متاثر از این مکان و جایگاه که با عنوان «مسجد» تعریف شده، نمود می یابد.
سمبل همه مساجد «بیت الله» است، خداوند «کعبه» را به عنوان بیت الله عتیق معرفی کرده است و برای این جایگاه در مسایل دینی و اجتماعی نقش بسیار اساسی و سهم تعیین کننده ای را قرار داده است.
این نگرش که مسجد یک مَکانت محسوب می شود حاوی معانی متعددی است از جمله اینکه مسجد جایگاهی است که در آن تمامی اقدامات و فعالیت های انسان اعم از مسایل عبادی، اخلاقی، اجتماعی و حتی خدماتی که در حوزه اجتماعی انجام می دهد به نوعی دیگر در آن تعریف می شود. چراکه این فعالیت ها مستند به جایگاه مسجد است در نتیجه از نوع نگرش برتری الهام می گیرد اولا یک کار الهی، بهادار و ماندگار است و ثانیا دارای جنبه ملکوتی است و مانند سایر اقدامات و خدماتی که در سایر اماکن صورت می گیرد نیست.
خداوند عالم در آیه 108 سوره «توبه» می فرماید: «لاَ تَقُمْ فِيهِ أَبَدًا لَّمَسْجِدٌ أُسِّسَ عَلَى التَّقْوَى مِنْ أَوَّلِ يَوْمٍ أَحَقُّ أَن تَقُومَ فِيهِ فِيهِ رِجَالٌ يُحِبُّونَ أَن يَتَطَهَّرُواْ وَاللّهُ يُحِبُّ الْمُطَّهِّرِينَ» (هرگز در آن جا مايست چرا كه مسجدى كه از روز نخستين بر پايه تقوا بنا شده سزاوارتر است كه در آن [به نماز] ايستى [و] در آن مردانىاند كه دوست دارند خود را پاك سازند و خدا كسانى را كه خواهان پاكی اند دوست می دارد)
بنابراین با توجه به این آیه شریفه خداوند می فرماید که بنیان مسجد باید بر اساس تقوا باشد، به ویژه در این آیه که اشاره به مسجد «قبا» دارد مسجدی که پیامبر(ص) درباره جایگاه و ارزش آن بیان خاصی دارند لذا می بینیم که امروز نیز کسانی که به حج می ورند حتما برای اقامه نماز به مسجد قبا می روند. بنابراین متولیان مساجد باید انسان های متقی باشند.
- اگر چنین رویکردی نباشد یعنی متولیان نگاه تقوامدارانه نداشته باشند چه پیامدهایی مسجد و جامعه را تهدید می کند؟
حال اگر مسجدی مبتنی بر تقوا و بنیان تقوا نباشد و محور آن بر امور دنیایی شکل گرفته و در نتیجه ضد دین باشد در واقع همان مسجد «ضرار» می شود که پیامبر اکرم(ص) دستور به تخریب آن را صادر کرد.
بنابراین بنا و بنیان مسجد باید بر اساس تقوا باشد، چنانچه در قرآن کریم نیز بیان شده است « إِنَّمَا يَعْمُرُ مَسَاجِدَ اللّهِ مَنْ آمَنَ بِاللّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ وَأَقَامَ الصَّلاَةَ وَآتَى الزَّكَاةَ وَلَمْ يَخْشَ إِلاَّ اللّهَ فَعَسَى أُوْلَئِكَ أَن يَكُونُواْ مِنَ الْمُهْتَدِينَ » (مساجد خدا را تنها كسانى آباد مىكنند كه به خدا و روز بازپسين ايمان آورده و نماز برپا داشته و زكات داده و جز از خدا نترسيدهاند پس اميد است كه اينان از راهيافتگان باشند ) که با توجه به این آیه کسانی که مساجد را آباد می کنند، کسانی که متولی مساجد هستند باید از پرهیزگاران باشند. اگر چنین باشد در این صورت این مکانت مسجد سهم تعیین کننده ای خواهد داشت.
خداوند در مورد کعبه و بیت الله واژه «عتیق» را به کار می برد. کعبه اولین مسجدی است که برای عبادت وضع شده است، بنابراین عتیق در اینجا فارغ از مفهوم قدمت از نظر برخی به معنای «آزاد» نیز هست یعنی هیچ دستی بر خانه خدا حاکم نیست. از این رهگذر می توان به بسیاری از احکام الهی و آموزه های وحیانی دم ورد مسجد پی برد. از جمله اینکه این خانه «مسجد» آزاد است و در نتیجه می تواند برای جامعه حریت را به همراه داشته باشد.
اگر خانه، خانه دربندی باشد نمی تواند حق مداری و حریت را برای جامعه به ارمغان بیاورد و انسان های آزاده را تبیت کند . قبل از انقلاب و در آن شرایط خاص مساجد همچنان نهاد قدرت بودند و در جهت تغییر و اصلاح قدرت بودند برای این بود که مساجد حریت داشتند و انسان های آزاده تربیت می کردند. امروز نیز چنین است و مسجد جایگاه حریت در جامعه دارد.
بنابراین امروز مسجد باید نقش تعیین کننده در سرنوشت جامعه داشته باشد، اگر بخواهیم مسجد را به جایگاه اصلی خود بازگردانیم باید بر اساس آموزه های وحیانی به ابعادی که پیش تر در مورد ویژگی های یک مسجد عنوان شد توجه داشته باشیم، در این بین «تقوامدار» بودن متولی مسجد اهمیت بالایی دارد.
- در شرایط امروز، ائمه جماعات و متولیان مسجد چه طور می توانند نسبت نزدیک تری را میان مردم و مسجد ایجاد کنند؟
طبیعی است که مسجد را امام و مامومین اداره می کنند که هرچه این دو نسبت نزدیک تری با یکدیگر داشته باشند در اداره امور مسجد و بهره مندی از شئونات مسجد موفق تر هستند. روحانی که آشنا به مسایل دین است اگر مطالب و نظرات خود را بیان کند و آنچه که از راه دین شناخته و باور کرده را به جامعه منتقل کند اثرگذاری او بر مردم دوچندان خواهد شد. امروز باید بررسی کرد که تا چه اندازه در مساجد ما به این مسایل توجه می شود و ارتباط مردم با روحانیت و ائمه جماعات چگونه است.
اگر روحانی مسجد متوجه مسئولیت خود نباشد و به عنوان یک قشر اثرگذار نسبت به فعالیت های مسجد توجه نکند در این صورت فرصت و امکان برای اندیشه ورزی در مسجد از میان می رود. توصیه ما این است که ائمه جماعات نسبت به مسایل روز در حوزه های فرهنگی، اخلاقی، اجتماعی توجه کنند و مبتنی بر مسایل دین حوزه های یاد شده را پوشش دهند. اگر چنین رویکردی در مساجد نباشد قطعا جمع نخبگان از مسجد فاصله می گیرند و بعدها مسجد نمی تواند نقش تعیین کننده داشته باشد.
باید توجه کنیم که مسجد به هیچ قشر خاصی تعلق ندارد و حضور همه در مسجد یکسان است، مردم باید حس کنند اینجا خانه خداست و افراد بدانند که حضورشان در مسجد با هر طرز نگرشی محدودیت ندارد. هرچند که متاسفانه گاهی ممکن است شاهد این مساله باشیم که برخوردهایی از سوی برخی متولیان مسجد صورت می گیرد که نگاه نسبت به مسجد برمی گردد که باید نسبت به این مساله توجه داشت و از بروز آن جلوگیری کرد.
پایان پیام/
نظر شما