به گزارش خبرگزاری شبستان کتاب "حدیث غدیر" از مجموعه مجلدات عبقات الانوار یکی از آثاری است که هم اکنون از سوی انتشارات نبأ در دست چاپ است و به زودی در دسترس علاقه مندان و پژوهشگران قرار می گیرد؛ در خصوص این کتاب و نویسنده آن میرحامد حسین، با ویراستار کتاب گفتگویی انجام داده ایم؛ مشروح گفتگوی ما را با عبدالحسین طالعی، عضو هیئت علمی دانشگاه قم از نظرتان می گذرد:
چرا عبقات الانوار نوشته شد؟
در قرن سیزدهم یعنی حدود دویست سال پیش یکی از سلفی های هند به نام عبدالعزیز دهلوی کتابی بر رد شیعه در دوازده باب با عنوان "تحفه اثنا عشریه" می نویسد و در هر باب به بخشی از عقاید، احکام، تاریخ و مهدویت و ... حمله می کند. این کتاب که بیش از 500 صفحه است، در فصل هفتم مطالبی (حدود 50 صفحه) بر رد امامت می نویسد. افراد مختلفی بر این کتاب ردیه می نویسند که از جمله می توان به یکی از بزرگان هند به نام علامه سید محمد قلی کنتوری پدر میرحامد حسین اشاره کرد.
اما میر حامد حسین نیز بر باب هفتم این کتاب ردیه ای می نویسد که البته با نوشته های دیگران یک تفاوت اساسی داشت.
چه تفاوتی؟
دیگران هم و غم شان این بود که تنها پاسخ دهلوی را بدهند اما میرحامد به روشی وارد شد که تنها به جوابیه فکر نکرد بلکه کتاب جدیدی تولید کرد. جوابیه ها گاهی کتاب یکبار مصرف است اما وقتی فردی به فکر تولید کتاب مستقل افتاد در واقع دانشنامه تولید کرده است.
با این توصیف پاسخ و نوشتار میرحامد در برابر 50 صفحه بحث دهلوی اگر چاپ شود نزدیک به 50 جلد خواهد شد چرا که او تنها به جواب دادن محض فکر نکرد و به بهانه جواب دادن به دهلوی عملا به حرف ها و مباحث و شبهات فخر رازی و ابن تیمیه هم پاسخ داد. نکته مهم این است که این همه تلاش تنها در 60 سال عمر او انجام می شود و عبقات، تنها کتاب میرحامد نیست، بلکه چند عنوان کتاب مفصل دیگر دارد که برخی هنوز چاپ نشده و کسی از آنها مطلع نیست، با اینکه نسخه خطی آن موجود است.
آیا این کتاب به منابع اهل سنت نیز اشاره دارد؟
بله در مجموعه عبقات به حدود 200 عنوان کتاب اهل سنت استناد شده است. به این شرح: 12 عنوان کتاب حدیث، 21 عنوان کتاب تفسیر، 20 عنوان کتاب سیره، 6 عنوان کتاب فقه، 12 عنوان کتاب اصول فقه، 4 عنوان کتاب شناخت صحابه، 13 عنوان کتاب در باب احادیث جعلی، 19 عنوان کتاب در باب رجال و ...
این نشان می دهد این 200 عنوان کتاب در قالب بیش از سه هزار مجلد کتاب می شود که همه اینها را میرحامد با دقت خوانده و با آنها ارتباط برقرار کرده است. جالب اینجاست که تمام این اتفاقات که البته بخشی از کارهای علمی او است، تنها در 60 سال زندگی صورت گرفته ضمن آنکه در اواخر عمر بیماری فلج مبتلا شد و مجبور بود در بستر بخوابد و در همان حال بخواند و به کمک کاتب بنویسد.
ساختار آثار میرحامد به چه صورت است؟
بعضی از منابع پژوهش در کتاب میرحامد 12 مجلد حجیم است به شیوه قدیم که نه مانند امروز حروف چینی شده و نه مانند لوح فشرده قابلیت جستجو دارد، بلکه کتاب های خطی یا چاپ سنگی با کاغذ های فرسوده است که میر حامد حسین برای اثبات بحث امامت، از حدیث وارد ادبیات شده و پس از آن وارد تاریخ و سپس سرگذشت نویسی و ... یعنی پژوهشگری است که بر همه اینها ورود پیدا کرده است.
همچنین کتابخانه ای در شهر لکهنو هند متعلق به میرحامد و اجداد اوست و هر فردی از نسل آنها که عالم بود، منابعی به آن اضافه می کرد. بخشی از کتاب های این کتابخانه که کتابخانه ناصریه نام گرفت، در خرید و فروش و جابجایی به آستان قدس رضوی منتقل شد و وجود برخی دست نوشته ها از میرحامد در اول کتاب های نسخه خطی نشان می دهد او این کتاب ها را کامل خوانده و بر آنها اشراف داشته است.
در خصوص عبقات و تازه ترین مجلد آن یعنی حدیث غدیر توضیح بفرمایید.
دهلوی سلفی در باب هفتم تحفه اثناعشریه ادعا می کند که شیعه برای اثبات امامت به 6 آیه و 12 روایت استناد می کند. میر حامد برای پاسخ به این ادعاها می توانست به یک جلد کتاب بسنده کند اما مشاهده می کنیم که وی در جواب هر شبهه که در باب هفتم کتاب دهلوی وارد شده، یک مجلد کتاب نوشته که از پانصد تا سه هزار صفحه می شود..
یکی از این احادیث، حدیث غدیر است. دهلوی بیان می کند که شیعه برای اثبات امامت به حدیث غدیر استناد می کند که در آن بحث هایی است. میرحامد برای پاسخ به او کتاب غدیر را از مجموعه مجلدات عبقات الانوار تدوین می کند.
در پایان باید بگویم متاسفانه نسل جدید ما چه حوزه و چه دانشگاه، میرحامد را نشناخته و این ضرورت فوق العاده است که معرفی شود. جالب اینجاست که میرحامد با آن امکانات حداقلی چنین تولیداتی داشته است و نه تنها از دولت بلکه از حوزه نیز حمایت نمی شد اما امروز ما با امکاناتی که داریم حتی او را نمی شناسیم. این در حالی است که بزرگانی چون او حتی امید نداشتند فردی کتاب هایشان را بخواند.
پایان پیام/
نظر شما