به گزارش خبرنگار خبرگزاری شبستان، دکتر مهدی گلشنی، استاد فیزیک دانشگاه صنعتی شریف، در ششمین دوره همایش فکری جوان ایرانی، پرسش‌های امروزی که با موضوع کرسی‌های آزاداندیشی ویژه "الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت" در تالار دهشور دانشکده علوم دانشگاه تهران برگزار شد، به ایراد سخنرانی پرداخت.
وی با اشاره به حاکمیت روح تسامح در دوره تجدد، اظهار داشت: در دوره شکوفایی مسلمانان در حوزه علم تبادل افکار بین مسلمانان وجود داشته و آنها نظرات یگدیگر را تحمل و نقد عالمانه کرده‌اند. در آن دوره سوال مطرح می‌شده و سیستم باز بوده و مهمترین نکته ای که در آن دوره وجود داشته سخت‌کوشی و پرهیز از تقلید کورکورانه بوده و این نگرش وسیع باعث ظهور تمدن اسلامی بوده است.
گلشنی در همین باره گفت: بعد از حمله مغول، ظهور تصوف، جنگل‌های داخلی مسلمانان، ظهور متکلمین اشعری و غیره این تمدن درخشان دچار انحطاط شد و جامعه ایران به خوابی فرو رفت که تا زمان فتحعلی شاه ادامه داشت. در آن زمان بود که روس‌ها به ایران حمله کردند و ایرانی‌ها متوجه شدند که سلاح ندارند و از کشورهای دیگر و بسیار عقب هستند. بنابراین از آن زمان به بعد علم با تمام ضمائم به جهان اسلام راه پیدا کرد.
وی با اشاره به اینکه در آن زمان حس‌گرایی و تجربه‌گرایی دیدگاه‌های مطرح بودند و عینا هم به ما منتقل شد، افزود: اما متاسفانه حالا با وجود این که این دیدگاه‌ها در اروپا و امریکا مورد سوال است، هنوز ما شاهدیم که بر محیط علمی دانشگاه‌های ما چنین دیدگاهی حاکم است.
رییس پیشین پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، با این ادعا که در آن زمان در عرصه علم تنها به تقلید پرداختیم و اصلاً به فکر تولید نبودیم، اظهار داشت: حتی حالا هم بیشتر مدرک‌گرا هستیم و به آمار و ارقام مربوط به تعداد مقالات و فارغ‌التحصیلان تاکید داریم و مقوله‌ای به نام کیفیت را کاملاً از یاد برده‌ایم. این گونه است که کشور کره که سی‌سال پیش از این از ما عقب مانده‌تر بود، حالا پیشرفت بسیار بیشتری نسبت به ما دارد.
وی به سه نگرش مختلف به علم اشاره کرد و گفت: در نگرشی به علم سه دیدگاه حاکم است: توجه به طبیعت به جهت لذت بردن و این که فطرت انسان به دنبال کشف جهان است، دوم اینکه دیدگاهی توصیه ما را به کسب علم برای ساختن خود انسان و جامعه انسانی تشویق می‌کند، سوم دیدگاهی است که حالا حاکم است و علاوه بر فرم طبیعتی به دنبال کسب قدرت و ثروت هم هست و این دیدگاه الان در جهان غرب حاکمیت دارد. اما الان دیدگاه علمی حاکم در کشور ما برای لذت حاصل از علم است و نه متاسفانه در جهت کسب قدرت و ثروت است. آیا واقعاً تعداد مقالات گویای سطح علمی کشور ما است؟ خیر... آن هم مقالاتی که در مجله‌های درجه دو و سه چاپ می‌شوند و در جهت تولید علم و رفع نیازهای کشور و دنیا نیستند.
برنده جایزه علم و دین تمپلتون در ادامه گفت: ما در حال‌حاضر باید در دو جهت گام برداریم: نوآوری در علم و تولید علم در جهت رفع نیازهای کشور. واقعاً کدام نظریه از کشور ما به دنیا عرضه شده که سرمشق باشد؟ ما تبدیل به مشق‌نویس شده‌ایم و اصلاً در جهت رفع نیاز نیستیم و من حاضرم ثابت کنم که فعالیت‌های ما عمدتاً در این دو جهت نیست.
وی در راستای ارائه راهکارها و پیشنهادهایش اظهار داشت: ما باید به نخبگان اجازه نوآوری در عرصه علم را بدهیم. در حال‌حاضر ما نخبگان را به راحتی از دست می‌دهیم و تمام اینها به دلیل عدم ایجاد جاذبه برای فعالیت این نخبگان است، ولی رفع نیازهای کشور، نقدپذیر بودن و رعایت ادب اسلامی در نقد، توجه به کیفیت، گوش سپردن به حرف‌های متخصصان، توجه خود کارشناسان به مشکلات، داشتن بینش وسیع بر علم و فناوری، فعالیت بیشتر در زمینه علوم انسانی و خارج شدن از این انزوایی که الان دچار آن هستیم از نکاتی است که باید برای پیشرفت بیشتر به آنها توجه کنیم.
دکتر گلشنی گفت: ما نیاز به یک تفکر سالم داریم و باید تلقی درستی از جهان و وضعیت خود داشته باشیم تا بتوانیم ادعای ساختن یک تمدن درخشان را داشته باشیم.
پایان پیام/
نظر شما