خبرگزاری شبستان- قم:
بیان سخن دروغ یا به عبارتی دروغ گفتن از بزرگترین گناهان کبیره ای است که در قرآن و روایات مورد مزمت قرارگرفته است که در جامعه امروز ما با توجه به اینکه مردم در تلاشند تا امور اجتماعی زندگی خود را بر پایه موازین شرعی و قانونی برنامه ریزی کنند اما متاسفانه بیان سخن راست و علت واقعی برخی اتفاقات روزمره از جمله دیر رسیدن کارمند به اداره، انجام ندادن تکلیف دانش اموز، گران فروشی اصناف، تامین هزینه دارو، کم کاری کارمندان اداره، مصلحت سنجی سیاسی و...به آنان این فرصت را میدهد که برای حفظ منافع شخصی و فرار از مجازات به قول خود توجیهی دروغ را بیان کنند که شاید بیان چنین توجهیات دروغی بتواند در کوتاه مدت گره گشای مشکل باشد اما قطعا در دراز مدت مشکلات جبران ناپذیری برای فرد و جامعه به همراه خواهد داشت.
حجت الاسلام محمد رضا ضمیری عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور قم در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری شبستان درقم، نیز با اشاره به آثرات مخرب دروغ در زندگی فردی و اجتماعی گفت: دروغ در لغت به این معناست که انسان سخنی را خلاف واقعیت و ضد صدق که از نوعی تعمد حکایت دارد بیان کند.
وی افزود: گاهی فردی سخنی می گوید که از روی تعمد نیست شاید خلاف واقع باشد اما کذب نیست اما دروغ سخنی است که از روی تعمد و عمدی بیان می شود که این امر از بزرگترین گناهان کبیره شمرده شده و عواقب جبران ناپذیری به همراه دارد.
عضو هئیت علمی دانشگاه پیام نور قم ادامه داد: امام علی (ع) در روایاتی فرمودند بزرگترین گناه نزد خدا زبان دروغگو است .
وی تصریح کرد: با این حساب دروغ در دو نوع مصلحتی و غیر مصلحتی تقسیم می شود دروغ عادی برحسب جلب یک منفعت بیان می شود که در اسلام نیز تجویز شده است اما گاهی از این دروغ مصلحتی سوء استفاده می شود که موارد آن در اسلام به طور مشخصی تعیین و تببین شده است .
هیچ توجیهی ماهیت دروغ را تغییر نمی دهد
حجت الاسلام ضمیری اظهار داشت:با توجه به این نکته برای اینکه بار قبح اجتماعی دروغ را در اجتماع کم کنیم عناوینی از جمله خالی بندی ، شوخی و... را برای آن می تراشیم مثلا برای رفع قبح گناه رشوه دادن آن را به شیرینی و پول چایی و ...توجیه می کنیم که این امر هیچ تاثیری بر تغییر ماهیت گناه رشوه ندارد.
عضو هئیت علمی دانشگاه پیام نور قم یادآور شد: توجه به این امر که هرچند شوخی وخالی بندی ماهیت دروغ را تغیر نمی دهد قابل تامل است و اینکه چرا افراد دروغگویی را برای رسیدن به منافع و رفع ضرر خود ترجیح میدهند با توجه به اینکه نسبت به گناه و عواقب آن آگاه هستند.
اصلی ترین گزینه برای دروغگویی رسیدن به منافع شخصی است
وی خاطر نشان ساخت: اصلی ترین مورد برای بیان سخن دروغ در جامعه و یا خانواده دستیابی به منافع و دفع ضرر است و فرد برای اینکه موقعیت خود را در جامعه تثبیت و یا ارتقا دهد دروغ می گوید که می تواند ریشه در حسادت نیز داشته باشد.
حجت الاسلام ضمیری با بیان اینکه گرانفرشی نیز نوعی دروغ است گفت: وقتی یک کاسب برای فروش اجناس خود به قیمت بالاتر دروغ می گوید به دنبال کسب منافع مادی بیشتر است که سبب می شود سودهای بدست آمده از مسیر گناه پایدار نبوده و هیچ برکت و منفعت مادی و معنوی برای انسان در نظر گرفته نشود.
عضو هئیت علمی دانشگاه پیام نور قم اذعان کرد: همچنین می توان به این موضوع اشاره کرد که فروشندگان کالا برای سود بیشتر و رسیدن به منافع مالی با چسباندن برچسب خارجی روی کالاهای ایرانی از نوعی دروغ در کسب استفاده می کنند که نه تنها خود را مظنون به سخن دروغ کرده اند بلکه گناه خدعه و نیرنگ را نیز برای خود در مسیر نادرست رسیدن به منافع خریداری کرده اند.
برای داشتن جامعه سالم باید دروغ را در ابعاد مختلف جامعه ریشه کن کنیم
وی افزود: بیان سخن دروغ نه تنها در بازار کسب و کار بلکه گاها در محافل سیاسی و برنامه های تبلیغاتی برای رسیدن و تثبت موقعیت های مختلف فرهنگی و اجتماعی نیز کاربرد دارد که اگر بخواهیم جامعه سالم و عاری از هر گونه آلودگی داشته باشیم باید عمل دروغ را در تمامی سطوح فردی و اجتماعی ریشه کن کنیم.
حجت الاسلام ضمیری ابراز داشت: دروغگویی اثرات مخرب و جبران ناپذیری برپیکره جامعه وارد خواهدکرد چرا که سبب از بین رفتن اعتماد اجتماعی که سرمایه اصلی ارتباط مردم با یکدیگر است می شود که اگر این اعتماد اجتماعی در بین افراد جامعه تزلزل پیدا کند در کنش های اجتماعی دچار مشکل خواهیم شد.
عضو هئیت علمی دانشگاه پیام نور قم ادامه داد: سوءظن و بدبینی، فراموشی ، فقر، شک و تردید و... از مهمترین اثرات جبران ناپذیر گناه دروغ در جامعه است که می تواند در بلند مدت اثرات جبران ناپذیری در زندگی فردی و اجتماعی انسان ایجاد کند.
وی عنوان کرد: اگر قرار باشد ما در همه مسائل پاسخ گو باشیم و در برخی موارد در پاسخگویی به مسائل دچار شک و تردید شده و دروغ بگویم قطعا علاوه بر توهین به شخصیت خود دیگران را نیز دچار مشکل خواهین کرد چه بسا بهتر است انسان در مورد آنچه که از او سوال می شود و او پاسخی برای سوال ندارد بگوید نمیدانم تااینکه بخواهد پاسخی به دروغ بیان کند و زمینه ساز گناه و مشکل شود.
حجت الاسلام ضمیری گفت: باید در جامعه فضا و زمینه ای را ایجاد کنیم تا مردم مجبور نباشند برای رسیدن به منافع و فراراز مجازات و اشتباه به دروغ متوسل شوند چرا که شاید بیان سخن دروغ و توجیه اسشتباه به این روش در ابتدا کار ساز باشد اما در طولانی مدت اثر فایده آن از بین رفته و مشکل ساز خواهد شد.
ادامه دارد...
فاطمه عسگری
نظر شما