خبرگزاری شبستان بسیاری از رشته های علوم اجتماعی یا انسانی که امروز در دانشگاه ها و فضای آکادمیک تدریس می شود و باور و رفتار دانشجو را می سازد، تولید دانش بومی و دینی ما نیست و در پاره ای از مباحث در تضاد با آنها نیز هست؛ از جمله این علوم، دانش جامعه شناسی است که نظریات غربی را با خود همراه دارد و طبق آن در کشور ما جامعه سازی می کند؛ در خصوص نقطه تلاقی برخی از نظریه های غربی در این علم، با آموزه های دینی و فرهنگ بومی مان با دو استاد دانشگاه گفتگویی انجام داده ایم که در ذیل می آید:
ابراهیم فیاض، استاد علوم اجتماعی دانشگاه تهران در این خصوص به خبرگزاری شبستان گفت: می توان اذعان کرد بخش اعظم علم جامعه شناسی امروز در دانشگاه ها که از غرب گرفته شد، با مبانی دینی و بومی ما در تعارض است که برای نمونه می توان به نظریه توسعه پیشرفت آن اشاره کرد که به جهانی سازی منجر می شود.
وی ادامه داد: این توسعه به هر صورتی اعم از بومی و غیر بومی در کشور صورت بگیرد، برای آینده کشور خوشایند نخواهد بود.
وی توضیح داد: توسعه ای که بومی نباشد مشکلات و بحران های اجتماعی را ایجاد می کند که از جمله می توان به بحران طلاق، افسردگی، خودکشی، عدم ازدواج و ترجیح زندگی ها مجردی و ... اشاره کرد. وقتی تئوری جهانی سازی در غرب مطرح شد، بیگانگی انسان از خود، جامعه و طبیعت نیز مطرح شد که این مسائل منجر به ناهنجاری های یاد شده گشت.
فیاض ابراز کرد: در واقع با مطرح کردن توسعه و پیشرفت غربی و جهانی سازی، خودکشی در جوامع غربی اوج گرفت و حتی جامعه شناسان نیز این نظریه را نقد کردند. به طور مثال وقتی در این پروسه اقتصاد تعریف می شود، این مفهوم، نقش محوری در خانواده پیدا کرده و آن را با بحران مواجه می کند.
این استاد دانشگاه بیان کرد: همچنین علم جامعه شناسی غرب به طور غیرمستقیم به دانشجو و نخبه ما تلقین می کند برای دستیابی به آرامش باید مهاجرت به غرب کرد و با فرهنگ آن منطبق شد لذا می بینیم بسیاری از نخبگان ما از کشور مهاجرت کرده و منتظر نمی مانند فضای کشور کاملا غربی شود، بلکه خود به استقبال فرهنگ غربی در جوامع دیگر می روند.
استاد علوم اجتماعی دانشگاه تهران افزود: بنابراین نخبگان خوشبختی و آرامش خود را در کوچیدن به غرب می بییند اما اغلب پس از مهاجرت، نوستالوژی جامعه خود را دارند و پشیمان می شوند؛ در واقع آنها که رفته اند میل به بازگشت به وطن را دارند و آنها که نرفته اند سودای رفتن در سر می پرورانند و هر دو ناراضی هستند!
وی تاکید کرد: متاسفانه امروز حوزه های علمیه بعضا آنچه را که در خصوص اسلام باید ارائه دهند، نمی دهند و دچار تحجر ساختاری و فکری هستند؛ در حقیقت ما با اسلام واقعی که منطبق با نیاز جهان امروز باشد، روبه رو نیستیم و این نقطه ضعف حوزه های علمیه است و بر همین اساس غرب فرصت جولان بیشتری در کشور دارد.
فیاض خاطرنشان کرد: برای دستیابی به اسلام واقعی با علوم انسانی حوزویان از اینکه غربی شوند نهراسند بلکه علوم را بازتولید کنند اگر چه امروز کم شاهد نیستیم که طلبه هایی به غرب رفته یا در ایران غرب زده شده اند بالاخره این افراد هم در این جامعه در حال زندگی هستند و همچنان که جامعه به سمت غرب زدگی پیش می رود، ممکن است آنها نیز تحت تاثیر قرار بگیرند.
غلامرضا جمشیدیها، عضو هیئت علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران در گفتگو با خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان گفت: در زندگی اجتماعی انسان، اساس با تعلیم و تربیت است که به افراد آموخته می شود.
وی ادامه داد: وقتی به رایانه ای داده های ریاضی داده می شود، نباید توقع داشت از آن ادبیات دریافت کنیم لذا وقتی به مجموعه از انسان ها که قدرت فراگیری دارند، مطالبی را آموزش می دهیم، باید انعکاس همان مطالب را در رفتار آنها شاهد باشیم نه چیزی غیر از آن.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: در غرب انسان را حیوانی فرض کرده و برای او مبانی تعریف می کنند که سکولار و از محتوای دین خارج شده و مقدمات و موخرات بحث را نیز با همین مساله می سنجند و تدوین می کنند.
وی عنوان کرد: غرب به نظریاتی معتقد است که در قبال مشاهده و تجربه به دست می آید و این با مبانی ما که به امور متافیزیک معتقدیم، ناسازگار است. با این دیدگاه به دانشجو مطلبی می دهیم و از او چیز دیگری می خواهیم و در نتیجه وقتی به اجتماع قدم می گذارد عملا کارایی خود را از دست می دهد.
جمشیدیها تاکید کرد: طبق این فرآیند دانشجویان ما دچار آسیب های اجتماعی فراوان شده که این از جهان بینی غیردینی و غیرالهی غرب ناشی می شود که در لابه لای کتب درسی دانشگاهی کشور ما به فکر و ذهن دانشجو خورانده می شود. این مهم نشان می دهد که ما باید در علم جامعه شناسی خود بازنگری داشته و علمی مبتنی بر آموزه های دینی و بومی خود تولید کنیم.
پایان پیام/
نظر شما