حجت‌الاسلام مهدی اسماعیلی، عضو گروه حدیث پژوهشکده باقرالعلوم (ع) در گفت‌وگو با خبرنگار قرآن و معارف خبرگزاری شبستان در توضیح و تبیین فرازهایی از دعای افتتاح گفت: این دعا یکی از دعاهای توصیه‌شده از سوی ائمه معصومین (ع) بخصوص امام صادق (ع) در ماه مبارک رمضان است که توصیه فراوانی به خواندن آن در این ماه شده و از قدیم‌الایام نیز در همه محافل و مجالس ماه‌های مبارک رمضان، بعد از نماز مغرب این دعا تلاوت می‌شده است.
وی با اشاره به این که ماه رمضان ماه دعا و مناجات است، تصریح کرد: نامیدن این ماه به ماه مناجات دور از واقعیت و گزافه‌گویی نیست. چرا که هر روز از این ماه دعای مخصوص به خود را دارد و بخصوص در شب‌های قدر خواندن دعای جوشن کبیر از سفارشات رسول گرامی اسلام(ص) است، بنابراین در کنار روزه‌داری، نزول قرآن و نامیدن این ماه به بهار قرآن می‌توان آن را ماه راز و نیاز با پروردگار نیز دانست.
نام دیگری که می توان برای دعای افتتاح برگزید
این محقق و پژوهشگر دینی افزود: نام دیگری که غیر از «افتتاح» و با توجه به مضامین دعا می‌توان برای آن انتخاب کرد، «سیمای دولت کریمه» در این دعای ویژه رمضان است. زیرا در پایان این دعا ما به عنوان مناجات‌گران از خدا چنین تقاضایی می‌کنیم « اَللّهُمَّ اِنّا نَرْغَبُ اِلَیْکَ فى دَوْلَةٍ کَریمَة...» این آرزوی هر انسان خداپرستی در روی زمین است که در دوران زندگی دنیایی و مادی خود شاهد حکومتی باشد که آن حکومت بر اساس ارزش‌ها و معیارهای دینی، انسانی و اخلاقی شکل گرفته باشد. و محور این دعا نیز، درخواست و تمنای تشکیل چنین دولتی است.
حجت‌الاسلام اسماعیلی در تبیین فرازهایی از این دعا گفت: بشر تا کنون حکومت‌های فراوانی را در دنیا تجربه کرده است، از حکومت‌های سلطنتی مشروطه گرفته مانند آنچه که در انگلستان و اسپانیا می‌بینیم تا سلطنت‌های دیکتاتوری مانند آنچه که پیش از این در ایران وجود داشت و امروز نیز در عربستان و برخی کشورها دیده می‌شود. همچنین نظام‌های کمونیستی که بر اساس منافع خلق یا حکومت کارگری در کشورها وجود داشت. یا آنچه امروز در دنیا شاهد آن هستیم که در اغلب کشورهای اروپایی بر مبنای نوع نگرش آنها به نظام سیاسی جامعه، «حکومت‌های دموکراسی» که معمولا لاییک بوده و جایگاهی برای دین و مذهب قایل نیستند در آنها وجود دارد.
اما از ویژگی‌های بارز در فرهنگ یک مسلمان راستین و واقع‌گرا ، تقاضای دولتی برای اساس معیار دینی است که آن را از سایر دولت‌ها و نظام‌های بشری جدا می‌کند؛ بنابراین از ویژگی‌های دولت کریمه ای که در این دعا مطرح شده این است که اولا یک نظام الهی است، ثانیا رهبری این نظام اختصاصات و ویژگی‌های خاصی دارد.
آرمان و آرزوی میلیاردها انسان در قالب یک دعا
وی افزود: کسی که ما در دولت کریمه چشم به راه او هستیم شخصی است که با رهبری دینی و الهی و تأییدات خدا و با این عنوان که رسالت او ، اجرای سنت‌ها و قوانین الهی در زمین است قدرت را به دست می گیرد. با توجه به این مبنا، در درخواست ما آرمان‌های میلیاردها انسان از آغاز تا انجام گنجانده می‌شود حتی آرزوی نظام‌های کمونیستی که برخلاف مبانی دینی و منهای معنویت و خدا حکومت تشکیل داده‌اند. مانند آنچه در شوروی و چین و ... در طول یک قرن و نیم اخیر شاهد آن بودیم که همه بر اساس حذف خدا و معنویت شکل گرفته بود .
اما در همه این کشورها نیز افرادی بودند که در اندیشه خود آرزو می‌کردند حکومتی به دور از ضعف‌ها و نقص‌های موجود در حکومت‌های بشری را شاهد باشند.
عضو گروه حدیث پژوهشکده باقرالعلوم (ع) خاطرنشان کرد: بنابراین ارتباط این دعا با حضرت ولی‌عصر (عج) از آنجا شروع می‌شود که ما بر اساس آموخته‌های امام صادق (ع) از خدای سبحان تقاضا می‌کنیم تا شاهد دولت، حکومت و جامعه ای باشیم که آرمان میلیاردها انسان از ابتدای زندگی بشر بر روی کره زمین تا روز قیامت را در خود دارد.
این کارشناس علوم حدیث تصریح کرد: نخستین چیزی که در این دعا به ما آموخته شده نوع ارتباط ما با حضرت حق و نوع بیان کردن این درخواست است. درخواست ما با درود فرستادن به واسطه ذات احدیت آغاز می‌شود آنجا که می‌گوییم « اللَّهُمَّ وَ صَلِّ عَلَى وَلِیِّ أَمْرِکَ الْقَائِمِ الْمُؤَمَّلِ وَ الْعَدْلِ الْمُنْتَظَرِ....» خدایا بر ولی امرت درود فرست. ما به خدا عرضه می‌کنیم که تو از جانب ما به ولی امرت درود فرست یا درود ما را به او برسان و این خود نکته‌ای را دربر دارد یعنی رهبر دولت کریمه، از طرف خدا ولایت دارد و مورد تایید اوست. و طبعا چنین کسی با بهره مندی از اعجاز و قدرت علمی خدا و سایر سیطره‌هایی که حضرت حق بر زمین و زمان دارد می‌تواند موفق شود.
امروز انسان ها کرامت ذاتی خود را از دست داد ه اند
حجت‌الاسلام اسماعیلی در ادامه به بیان ویژگی های رهبری در دولت کریمه اشاره کرد و گفت: منظور از «ولی امر» که ما برای دعا می کنیم چه کسی است و چه ویژگی هایی دارد؟ آنچه در متن دعا آمده « وَلِیِّ أَمْرِکَ الْقَائِمِ الْمُؤَمَّلِ وَ الْعَدْلِ الْمُنْتَظَرِ » یعنی کسی که قیام او آرزو و خواسته ماست و این خواسته ریشه در درون و نیاز فطری انسان دارد. همه کسانی که از سیاست‌های جور خسته شده و منتظر عدل مطلق هستند، « االلَّهُمَّ أَعِزَّهُ وَ أَعْزِزْ بِهِ ...» ما از خدا درخواست می‌کنیم به این رهبر یگانه و عدالت‌گستر، عزت و بزرگ‌منشی عطا کرده و به واسطه او به ما نیز عزت ببخشد چرا که امام زمان (عج) مظهر عزت و قدرتمندی خدا در زمین و مجری همه دستوراتی است که خداوند در همه کتب آسمانی بر بشر عرضه کرده است.
وی افزود: قرآن کریم می فرماید: « ولله العزه و لرسوله و للمومنین ...» عزت مختص خدا و رسولش و مومنین است و ما از خدا به واسطه ولی امرش عزت می‌طلبیم . در ادامه این دعا آمده است و « انْصُرْهُ وَ انْتَصِرْ بِهِ وَ انْصُرْهُ نَصْرا عَزِیزا....» خدایا او را یاری کن!!
اما مسئله‌ای که باید بدان توجه کرد شاخصه‌های این حکومت مورد انتظار و دولت کریمه است و این که چه امتیازی بر سایر حکومت‌ها دارد؟ عدالت‌گستری که در این حکومت مطرح می‌شود چگونه است و چه ثمره‌ای خواهد داشت؟ در این رابطه باید گفت اولین شاخصه این دولت آن است که خود بزرگوار است و بزرگواری را نیز به انسان‌ها عرضه و هدیه می‌کند.
در دولت کریمه همه انسان‌ها باید به کرامت انسانی خود برسند. همان‌گونه که خداوند در قرآن فرمود « ولقد کرمنا بنی آدم ....ما به فرزندان آدم کرامت عطا کردیم » خدای سبحان می‌فرماید انسانی که من خلق کردم و فرزندان آدم ابوالبشر باید کریمان و بزرگان روی زمین باشند اما ما می‌دانیم که این کرامت بشری در طول تاریخ به دست سیاست‌بازان و افراد فرصت‌طلب با قوانین وضع‌شده توسط برخی انسان‌های جاه‌طلب و دنیاپرست دستخوش تغییر شده و یا حتی از بین رفته است. در دولت کریمه همچنان که از نام آن پیداست این بزرگی و شرافت و کرامت بشری فرد فرد افراد و جامعه بازمی‌گردد و می توان گفت کرامت در حقیقت همان حاکمیت ارزش‌ها و اخلاق الهی و انسانی است.
نجات مردم از کوته بینی و کوته اندیشی
حجت‌الاسلام اسماعیلی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: ما می‌بینیم که امروز در دینا اخلاق در حکومت‌ها هیچ جایگاهی ندارد و اصولا اعتقادی به اخلاق ندارند. حکومت‌ها اخلاق را تنها از نگاه مادی خود و در مادیات تعریف می‌کنند، بنابراین کرامت‌بخشیدن به انسان و حاکم‌کردن ارزش‌های کریمانه در جامعه یکی از شاخصه‌های اصلی این دولت است.
این کارشناس دینی یادآور شد: حال باید دید که این دولت کریمه که به دنبال بازگرداندن کرامت انسانی است و تلاش می‌کند تا محیط زندگی انسان‌ها عاری از هر نوع نقص، ظلم و فساد باشد و انسان «بما هو انسان» به عنوان جانشین خدا در زمین از زندگی ایده‌آل بهره‌مند شود با چه ابزاری به این هدف می‌رسد؟ و تحقق این کرامت با چیست؟ آیا امام زمان (عج) با اعجاز و معجزه چنین کاری می‌کند یا از طریق آموزش و ترغیب مردم به اندیشیدن و آموختن؟
در این رابطه سه نکته به عنوان محور مطرح می‌شود، بر اساس روایات، نخستین ویژگی و ابزاری که در تحقق این هدف مدنظر قرار می‌گیرد «تغییر سطح درک و شعور» انسان‌هاست. این بدان معنا نیست که ما در حال حاضر درک و شعور نداریم و یا انسان‌هایی که از اول تاریخ تاکنون زندگی کرده اند فاقد درک و شعور بوده‌اند. بلکه منظور شعوری است که زیبنده و شایسته انسان باشد، درک و شعوری که آفات نتواند به آن ضربه بزند و انسان به وسیله آن بتواند زشتی‌ها و خوبی‌ها و آنچه را که لازمه یک زندگی صحیح بر مبنای عقلانی است، درک کند.
وی در ادامه با اشاره به روایتی از امام سجاد (ع) اظهار کرد: نقل شده است که حضرت در هنگام ظهور دست بر سر مردمان قرار می دهد و عقول همه انسان‌ها را جمع می‌کند. از این کلام می‌توان به دو گونه تعبیر کرد نخست اینکه جنبه اعجاز و معجزه بودن این کار را در نظر بگیریم و یا اینکه بگوییم ؛ در آن دولت دستی غیر از دست امام زمان وجود ندارد. منظور از «دست» در اینجا «قدرت » است همچنان که در قرآن می‌فرماید «یدالله فوق ایدیهم» واژه «ید» مظهر و نشانه قدرت است یعنی در آن دولت هیچ قدرتی جز قدرت فرزند پیامبر(ص) وجود ندارد و آن حضرت با فرماندهی و نوع دستورات خود و ارشاد مردم به گونه‌ای امور را سامان می‌دهد که مردم از کوته‌بینی و کوته‌اندیشی نجات یافته و رشد یابند.
همه دین در معنویت خلاصه نمی‌شود
عضو گروه حدیث پژوهشگاه باقرالعلوم (ع) در ادامه یادآور شد: تعبیری که می‌توان در اینجا به کار برد این است که سطح درک و شعور مردم در آن زمان با آموزش‌های ویژه اوج می‌گیرد. اما ابزار دوم در جهت تحقق اهداف دولت کریمه مسئله «گسترش و توسعه دانش و آگاهی» مردم است،
ممکن است تصور کنیم که این امر نتیجه همان عامل اول است یعنی وقتی درک و شعور مردم بالا رفت دانش آنها نیز افزایش می‌یابد!! اما این‌گونه نیست. ما می بایست همچنان که در منابع دینی به این مسئله به عنوان یک ارزش مستقل اشاره شده، آن را به شکل مستقل مدنظر قرار دهیم.
در روایات ما اشاره شده است که یکی از ویژگی‌های دولت کریمه آن است که در این زمان انسان‌ها به قدری از نظر علم و آگاهی رشد می‌یابند که حتی زنان در خانه نیز بر اساس دانش دینی می‌توانند به کتاب خدا قضاوت کنند، بنابراین ابزار دوم گسترش و توسعه علم و دانش در میان همه اقشار و طبقات جامعه است که اختصاص به هیچ قوم یا قشری ندارد.
حجت الاسلام اسماعیلی افزود: محور سوم در این رابطه که باید به آن پرداخت مادیات است، دو ابزار نخستین که از آنها نام بردیم هر دو ابزارهای معنوی هستند اما همه دین که در معنویت خلاصه نمی‌شود، انسان یک موجود مادی است و نیاز به مادیات و زندگی مادی نیز دارد. سطح زندگی مادی در دولت کریمه و برخورداری انسان‌ها از همه نعمات الهی بسیار قابل توجه است. بسیار شنیده‌ایم که در زمان حکومت حضرت (عج) مردم به قدری از مسایل مادی دنیا بهره‌مند می‌شوند که برای صدقه‌دادن کسی را نمی یابند و این از ویژگی‌های دولت کریمه است.
ارتباط رمضان با عصر ظهور
وی در بیان ارتباط دعای افتتاح با این مضامین ماه مبارک رمضان گفت: جای این سوال است که چرا چنین دعایی در شب‌های ماه مبارک رمضان وارد شده است؟ ماه رمضان از این ویژگی برخوردار است که عموما افراد روزه‌دار هستند، نماز، تلاوت قرآن و سایر عبادات را به جا می‌آورند اما چیزی که کمتر در آن دیده می‌شود «یاد صاحب نعمت» و «ولی‌نعمت» است، امام صادق (ع) به صورت خاص به پیروان خود دستور می‌دهند که یکی از دعاهای شما در رمضان این دعا باشد تا از این طریق به ولی امر الهی و امام و پیشوای زنده زمان خود توجه کنید و او در زندگی شما فراموش نشود.
بنابراین نکته مهم فراموش‌نشدن امام زمان در ماه رمضان است. با وجود اینکه این ماه، ماه عبادت است، ماه نزول قرآن و بهار قرآن است اما باید توجه داشت که قرآن به تنهایی نمی‌تواند هدایت‌گر انسان باشد چرا که آیات قرآن نیاز به مفسر و مبلغ دارد و مفسر آن کسی نیست جز امام معصوم که تمام علوم و آگاهی‌ها را از جانب حضرت حق دریافت می‌کند.
پایان پیام/
نظر شما