به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری شبستان، طرح مسکن های اجتماعی اولین بار پس از جنگ جهانی دوم و در راستای ایجاد سرپناه برای آسیب دیده گان جنگ در کشورهای اروپایی ایجاد شد. پس از جنگ‌جهانی دوم و بعد از فشارهای اقتصادی که در بخش‌هایی از اروپا به وجود آمد، افزایش مهاجرت به کشورهای فاتح جنگ جهانی مانند انگلستان یا ایالات متحده شدت گرفت. این مساله سبب شد تا تقاضای مسکن افزایش یافته و حاشیه‌نشینی در شهرهای بزرگ افزایش یابد. بر اساس این مشکل بسیاری از دولت‌های غربی برای کاهش هزینه‌های اجتماعی جرم‌خیزی در این مناطق اقدام به تامین مسکن اجاره‌ای ارزان‌قیمت در مناطق دیگر شهرهای بزرگ کردند. افزایش هزینه‌های تولید و در ادامه، نگهداری مسکن اجتماعی سبب شد تا طرح مسکن اجتماعی تنها برای اقشار محدودی که عمدتا مهاجران بودند تولید و عرضه شود و توجیه این مساله تنها جلوگیری از افزایش هزینه‌های جرم‌خیزی در کشورها بوده است. در حال حاضر نیز این مسکن ها هنوز در برخی کشورهای اروپایی و آمریکایی استفاده میشودونهادهای عمومی مثل شهرداری‌ها به اجاره‌داری آپارتمانهای مخصوص دهک‌های پایین‌‌درآمدی اقدام میکنند.
طرح مسکن اجتماعی در ایران
این طرح اولین بار در کشور توسط عباس آخوندی پیشنهاد شد. با قطعی‌شدن برنامه «توقف ساخت سری جدید مسکن‌مهر» و ایجاد توقع از طرف جامعه متقاضیان خطاب به دولت بابت معرفی سریع طرح جایگزین، وزارت راه‌وشهرسازی تصمیم گرفته طرحی که در اواسط دهه70 مطالعه‌ای در وزارت مسکن روی آن صورت گرفته بود را بعد از بازنگری و به‌روزرسانی، به جای مسکن‌مهر معرفی کند.
طرح «مسکناجتماعی» پیشنهاد عباس آخوندی است که البته برخی‌ها تصور میکنند این طرح، به دستور مشاورین یا معاونین او از آرشیو مطالعاتی وزارتخانه بیرون آمده است، اما رجوع به آنچه آخوندی مهرماه سال90 در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» درباره راه بهتر از مسکن‌مهر برای خانه‌دارکردن گروه‌های کم‌درآمد مطرح کرده بود، خط‌وربط امروز مسکناجتماعی با مسوولان فعلی وزارتخانه را روشن می‌سازد.
آخوندی پیش‌تر با تقسیم‌بندی بازار تقاضای مسکن به سه گروه «مسکن‌آزاد»، «مسکن‌حمایتی» و «مسکناجتماعی» اعلام کرده بود: «گروه اول بدون نیاز به کوچک‌ترین حمایت مالی دولت قادرند از بازار آپارتمانهای معمولی خرید کنند، گروه دوم اما نیازمند پرداخت تسهیلات بانکی و تخفیف در هزینه‌های زمین و ساخت‌وساز هستند و گروه سوم همان مخاطب اصلی طرح‌های 100درصد حمایتی دولت محسوب می‌شوند که جزو دهک‌های پایین قرار دارند، به طوری که اگر دولت حمایت نکند، امکان خانه‌دارشدن آنها وجود ندارد.»
تفاوت مسکن مهر و مسکن اجتماعی
مسکن مهر به‌عنوان یکی از سیاست‌های اساسی برای تامین مسکن ملکی افراد تفاوت‌های عمده‌ای را با مسکن اجتماعی دارد که به طور خلاصه در ذیل به آنها اشاره شده است:
1ـ گروه هدف: مسکن مهر برای تمامی اقشار جامعه چه دهک‌های میان‌درآمدی و چه دهک‌های پایین درآمدی برنامه‌ریزی و هدف‌گذاری کرده است. در حقیقت مسکن مهر نه برای شهروندان درجه دو بلکه برای شهروندان حقیقی کشور و بر اساس دیدگاه عدالت اجتماعی ساخته و عرضه شده است.
2ـ افزایش امنیت و اعتماد عمومی: با واگذاری مالکیت در مسکن مهر، سکونت پایدار برای ساکنان آنها اتفاق می‌افتد که منجر به افزایش امنیت اجتماعی ، شکل‌گیری روابط اجتماعی و همچنین اعتماد عمومی به سیستم حاکم می‌شود.
3ـ افزایش توان اقتصادی خانوار: مسکن مهر سبب کاهش سهم هزینه مسکن در سبد هزینه خانوار شده که منجر به افزایش توان اقتصادی خانوار و در نهایت منجر به هدایت سرمایه خانوارها به خرید کالاهای دیگر و افزایش تولید در کشور می‌شود.
4ـ کاهش هزینه‌های اقتصادی دولت: در مسکن مهر
برخلاف مسکن اجتماعی دولت متصدی تولید و نگهداری از مسکن تولیدشده نیست، هزینه تولید مسکن از طریق آورده متقاضیان تامین شده و بخشی از آن به صورت وام اختصاص می‌یابد که آن هم طی یک دوره زمانی به دولت و بانک‌ها بازگشت می‌یابد. بنابراین هزینه تولید مسکن مهر بسیار کمتر از مسکن اجتماعی است.
سوق‌دادن کشور به سوی تامین مسکن اجتماعی در شرایط کنونی که دولت توان اقدامات پرهزینه را نداشته و در آینده بار مالی برای دولت به همراه دارد، سبب می‌شود تا نا‌بسامانی در بازار مسکن همچنان ادامه یابد.
در طرح مسکن اجتماعی متوسط واحد مسکونی 50 متر است و برای خانوارهایی که فرزند دارند، به 70 متر می رسد. تفاوت عمده‌ای که میان مسکن مهر و مسکن اجتماعی است، میزان آورده است که در مسکن مهر به جز تسهیلات مابقی هزینه ها توسط متقاضیان ارائه می شود، اما در مسکن اجتماعی واحدها متناسب با وسع درآمد خانوار قیمت گذاری می شود و حداکثر با 30 تا 40 درصد از سهم درآمد آنها امکان سکونت پیدا میکنند.
رییس انجمن مفاخر معماری ایران گفت: طرح مسکن اجتماعی دو تفاوت عمده با مسکن مهر دارد، تفاوت اول این است که مسکن مهر منابع مالی زیادی را از دولت جذب کرد که عمدتا این منابع برخاسته از مازاد درآمدهای نفتی بود که ظرف سال‌های اخیر حاصل شد، اما هم اکنون دولت فاقد چنین منابعی است و تفاوت دوم هم این است که این واحدهای مسکونی برخلاف مسکن‌های اجتماعی که برنامه‌ریزی ساخت آنها در محدوده‌های داخلی حریم شهرها است، در پیرامون کلانشهرها و همچنین شهرهای جدید ساخته شد.
وی تصریح کرد: با توجه به اینکه در حال حاضر دولت فاقد زمین در حریم شهرها برای ساخت مسکن اجتماعی است، همچنین دولت ظرف هشت سال اخیر، سرمایه‌گذاری زیادی در شهرهای جدید کرده است، به نظر می‌رسد تلفیق مسکن اجتماعی در شهرهای جدید بتواند راهگشا باشد. قهاری در پاسخ به این سوال که آیا مسکن اجتماعی جایگزین مناسبی برای مسکن مهر است، گفت: اساسا غیر از ساخت مسکن اجتماعی راه چاره دیگری در مقطع زمانی حاضر وجود ندارد، بر این اساس دولت برای تامین مسکن یا باید مسکن مهر را ادامه دهد که به دلیل اتمام خط اعتباری و محدودیت منابع مالی چنین امکانی را ندارد یا باید با جایگزینی مسکن اجتماعی با سازوکار مناسب، ساخت مسکن برای اقشار کم درآمد به عنوان یک برنامه استراتژیک دنبال شود.
ادامه دارد...
پایان پیام/
نظر شما