سرشار استاد مسلم نقد ادبی است/در حوزه ادبیات داستانی فقیر هستیم

گزارش خبرنگار شبستان، آیین رونمایی کتابهای «درباره ادبیات داستانی» تالیف محمدرضا سرشار عصر دیروز در غرفه سرای اهل قلم در نمایشگاه بین المللی کتاب تهران برگزار شد.

محمدسرشار مدیرعامل کانون اندیشه جوان در ابتدای این مراسم با بیان این مطلب گفت: کانون اندیشه جوان این توفیق را داشته که حرکت درستی را آغاز کند و در طول این دوازده سال توانسته گام های مثبتی بردارد و در هر دوره مدیریت اش این جهش محسوس است.

سرشار افزود: شناخت مخاطب و دانستن نیازمندی های آنان از مهمترین مسئولیتهای کانون اندیشه جوان است این کوشش در حال حاضر تبدیل به جریانی شده که همه ساله بر تعداد مخاطبانش افزوده می شود.

وی تصریح کرد: انتشار کتاب تنها کار کانون نیست بلکه در حوزه های تولید نرم افزار و ... نیز فعالیت دارد اما در بخش کتاب از نمود بیشتری برخوردار است.

مدیرعامل کانون اندیشه جوان خاطرنشان کرد: امیدواریم در سال 1390 با انتشار این کامل آثار محمد رضا سرشار درباره ادبیات داستانی و کارهای دیگری که در نظر داریم بتوانیم مخاطب بیشتری را به سوی کانون جلب کنیم .

محسن پرویز در ادامه این مراسم با بیان این مطلب گفت: در حوزه ادبیات داستانی ها باید بگویم مافقیر هستیم. فقر در ادبیات داستانی و رمان در مقاطعی چشمگیرتر بود این فقر ادبیات داستانی در قیاس با آنچیزی است که و به معنای فقر مطلق نیست. که یک بخش آن برمی گردد به عدم حضور مراکزی که بدون حب و بغض نکات ادبی را مطرح کند.

موج رمان نویسی اخیر هیچ کمکی به اعتلای رمان فارسی نکرد

پرویز تصریح کرد :در اواخر دهه 70 و اواخر دهه 80 یک موج رمان نویسی در ادبیات ایران راه افتاد که متاسفانه این جریان به اعتلای رمان نویسی ایرانی کمکی نکرد. رمانویسیی با موضوعات تکراری که نه کسی از خواندن آن لذت برد و نه کسی بهره ای ادبی از آن گرفت.

وی افزود: در یک کلام باید بگویم ما منتقد ادبی که با اصول نقد آشنا باشد و بدون حب و بغض یک اثر را بشکافد و نقاط ضعف و قوتش را بیان بکند در سراسر کشور کم داریم به نظر من نقد هم یک نوع هنر است اگر بخواهیم افراد را آموزش بدهیم بی شک به نیروهای کارآمدتری دست پیدا خواهیم کرد.

پرویز گفت: جای خالی مجموعه ای که بتوانند آموزش بدهد به شدت احساس می شود، اگرچه آثاری در زمینه نقد و آموزش نقد ادبی در بازار کتاب موجود است، اما اینطور نیست که با خواندن آنها بشود منتقد شد.

مجموعه

این منتقد ادبی بیان کرد: این سه جلد از مجموعه بیست جلدی که به تازگی توسط محمد رضا سرشار منتشر شد به نظر من می تواند تا حدی آن خلاء نقد ادبی را پر بکند، به شرطی که مخاطب به صورت متوالی آنها را بخواند.

پرویز گفت: من هیچگاه افتخار شاگردی استاد سرشار را نداشتم و درباره کسانی که شاگرد ایشان بودند و نمک نشناسی کردند باید بگویم که من همیشه از آنچه در حوزه نقد از او منتشر شد مطالعه کردم و تقریباً همه آنها برای بنده درس آموز بودند و چون من از آنها آموختم؛ بنابراین وی را استاد خود می دانم البته کسانی دیگر نیز هستند که از آنها یاد گرفته ام اما در میان همه آنها آقای سرشار در راس قرار دارد.

دکتر زرشناس عضو هیئت علمی پژوهشگاه اسلامی به عنوان سخنران سوم این مراسم گفت: اگر بخواهیم درباره میراث مکتوب ادبی در میان ملت های مختلف حرفی بزنیم باید بگوییم که ادب در نسبت با تاریخ یا روحی تاریخی یک قوم ارتباط مستقیمی داشته است. هر روح تاریخی ای که ظهور می کند باخود سخنی می آورد و آن سخن در هیئت ادب فلسفه و علم زمانی ظهور می کند.

زرشناس گفت: یکی از جلوه گاه های بروز ظهور روح تاریخی ظهور ادبیات است که ظهوری پایا و دیرینه است و دیرینه ترین سخن ها و روح نوشت های تاریخی همین آثار ادبی است. ادب و ادبیات هر دوره تجلی گاه روح یک قوم نیز هست.

وی خاطرنشان کرد: ما در آثار چون شاهنامه و اشعار حافظ روح ثابت ملت ایران مسلمان را می بینیم اما در عصر حاضر ادبیاتی ظهور می کند، که با نوعی غربزدگی مدرن همراه است و حسی دارد که از جنس روح ادبی ما نیست.ادبیاتی که می شود گفت آغاز گر آن در نثر چهره هایی چون آخوندزاده و مراغه ای و در نظم ایرج میرزا و میرزاده عشقی و ... بودند و در مقاطع بعدتر در آثار هدایت و شاملو چشمگیر تر است تا اینکه انقلاب اسلامی ظهور می کند.

وی تصریح کرد: انقلاب اسلامی با بازگشت به عهد دینی رسالت خود را نشان می دهد و این طبیعی است که ما پس از 150 سال انقطاعی که با عهد پیشین داشتیم با ادبیات تازه ای روبرو شویم.با انقلاب اسلامی ادبیاتی ظهور می کند که سخنگویی این دوره است سخنگوی دوره ای که می خواهد در جهان سکولار امروزی ادبیاتی دینی را جایگزین آن کند و این امری است که نیازمند یک پروسه چند صدساله است.

زرشناس خاطرنشان کرد: ادبیاتی که هم واقع گرایی در آن به چشم بخورد و هم دارای ماده ای که تحقق آرمان های انقلاب در آن باشد من آن را ادبیات واقع گرای شیعی می نامم، البته این حرکت، حرکت به سوی عالم دینی است و به نظر من محمدرضا سرشار از جمله نویسندگانی است که در این مسیر حرکت کرده است.

وی افزود: در ادبیات انقلاب اسلامی اگرچه رمان، داستان کوتاه نقد ادبی مشاهده می شود اما نگاه به آرمانخواهی دینی و شیعی گرایی نیز به چشم می خورد و هیچ نویسنده ای تاکنون به اندازه سرشار نتوانسته در این حوزه گام بردارد.

زرشناس گفت: دقیق ترین نقد ادبی در 10 ساله اخیر را در آثار سرشار می بینیم در بخش نقد قدیم، نقد بیشتر به شوخی می ماند. در نویسندگان روشنفکر هم کسی را سراغ نداریم که هم منتقد باشد و هم نویسنده، به عنوان مثال گلشیری به عنوان یک نویسنده، منتقد برجسته ای نیست و یا رضا براهنی منتقدی است که نویسنده مطرحی نیست اما در آثار سرشار ما می بینیم که او هم در نقد و هم در نویسندگی از سرآمدان است.

محمدرضا سرشار نویسنده کتابهای درباره ادبیات داستانی در پایان این مراسم گفت: این سه کتاب به دنبال یک احساس کمبود و نیاز تهیه شد. این گونه آثار باید سال به سال اصلاح و تکمیل بشود چون همیشه کارهای تازه تولید و نکات تازه ای مطرح می شود.

سرشار اظهار داشت : خوشحال هستم که این کتابها مورد توجه دکتر زرشناس و پرویز قرارگرفته زیرا اینان خود از کارشناسان و صاحبنظران این وادی هستند.

وی تصریح کرد: در حوزه علوم انسانی مجبوریم از ترجمه ها استفاده کنیم که متاسفانه این آثار غربزده صرف هستند و مهمترین تفاوت این سری کتابها در مقابل دیگر کتابها نگاه تحلیل گرانه نسبت به قبول صرف آن است.

پایان پیام/