دولت توان پرداخت هزینه‌های اوقات فراغت جوانان را ندارد

جعفر افقهی، پژوهشگر در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی شبستان با بیان اینکه اوقات فراغت مفهومی است که در پی زندگی شهرنشینی به وجود آمده است، گفت: افراد در جامعه جدید نقشِ‌های متنوعی بر عهده دارند (نقش‌های خانوادگی، مدنی و اجتماعی) که وقتی از این نقش‌ها رها می‌شوند دیگر صاحب نقش نبوده و اوقات فراغت‌ برایش ایجاد می‌شود که باید یک جوری سرگرم شود یعنی به این فکر می‌افتد که در چه محیط‌هایی و با چه فرصت‌هایی آن را پر کند.

وی اظهار کرد: مثلا یک نوجوان دارای نقش‌هایی از قبیل دانش‌آموزی در جمع دوستان بودن و کمی هم فرزندی در خانه است که فارغ از این نقش‌ها هم وقت‌اش و هم زمان‌اش زیاد است و باید این اوقات را در محیط‌های مناسب پر کند.

افقهی با بیان اینکه در کشور ما مطالعه به عنوان یک عامل برای پرکردن اوقات فراغت محسوب می‌شود، تصریح کرد: ما حتی برای این موضوع نیز با کمبود امکانات و محل فروش کتاب مواجه هستیم.

این پژوهشگر با اشاره به محدودبودن امکانات برای اوقات فراغت در کشورمان خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه افراد تنوع‌طلب هستند به همین دلیل علاقه‌مند به استفاده از شکل‌های جدید بهره‌مندی از اوقات فراغت می‌باشند ولی با وجود همین امکانات محدود هم مردم ما از آن استفاده می‌کنند.

تعریف اوقات فراغت برای شهر و روستا متفاوت است

وی با بیان اینکه تعریف اوقات فراغت برای شهر و روستا متفاوت است، افزود: خانواده‌ها در شهرها ،زندگی‌های تعریف‌شده و محدودی در آپارتمان‌های کوچک دارند در صورتی که در شهرستان‌ها و روستاها فرق می‌کند، اشتغال غیررسمی در آنجا بیشتر ،ارتباطات فامیلی گسترده‌ و اوقات فراغت محدود است ولی در تهران چون ارتباطات بسیار کم می‌باشد. وقت افراد نیز بسیار باز است و باید بتوانند از امکانات عمومی بیشتر بهره‌مند شوند، به همین دلیل نیاز افراد نمود بیشتری دارد تا در شهرستان‌ها و روستاها.

وی با اشاره به تغییر گذران اوقات فراغت جوانان نسبت به سال‌های گذشته گفت: طی 10-15 سال گذشته دنیای جدیدی مانند فضای مجازی برای بچه‌ها شکل گرفته است که ما قبلا تجربه آنها را نداشتیم .این دنیا شباهت زیادی به دنیای واقعی دارد که بخشی به عنوان یک مشغله و بخشی هم اوقات فراغت برای جوانان محسوب می‌شود که البته بیشتر تظاهر به اوقات فراغت دارد . همچنین بخش اعظمی از آن  هم جوانان را در نقش‌هایی که دارند (مباحث درسی دانشجویی)درگیر کرده است.

فضای مجازی هم فرصت و هم تهدید 

افقهی با اشاره به مدیریت و سازماندهی فضای مجازی تصریح کرد: فضای مجازی دارای دنیای قدرتمندی است و قدرتمندی آن هم به این دلیل است که به بدنه اجتماعی اتکا می‌کند نه به سیاست‌گذار، مدیر و حکمران جامعه؛ این فضا از پایین شکل می‌گیرد به همین خاطر حکومت، هم با دید فرصت و هم با دید تهدید به این موضوع نگاه می‌کند و همچنین از این واهمه دارد که مبادا این فضاها برای حکومت و جامعه مسئله‌آفرین باشد.

این پژوهشگر ادامه داد: دولت جنبه‌های تهدیدآمیز آن را بیشتر مدنظر دارد چون مدیریت هیچ چیزی در این فضا به دست او نیست. در واقع اداره، نوعی محدودسازی است و نتیجه محدودسازی هم فیلترکردن است.

وی با اشاره به اینکه ظرفیت‌های فضای مجازی در حال تحول است، افزود: به دلیل اینکه ظرفیت‌های این فضا در حال تحول است، راه‌های عبور از این فیلتر و محدودیت‌ها را هم دارند. چون دایم در حال توسعه است و می‌توانیم بگوییم که این فضا برای اوقات فراغت یک فرصت شده ولی به این معنا نیست که فقط مختص اوقات فراغت باشد بلکه این امکانات جدید نقش‌های جدیدی ایجاد کرده و این نقش‌ها هم فرصت به وجود آورده است.

 دولت توان تقبل هزینه‌های اوقات فراغت را ندارد

افقهی با بیان اینکه دولت توان تقبل هزینه‌های اوقات فراغت جامعه را ندارد، اظهار کرد: هر برنامه‌ای را که مدرسه و معلمان وزارت آموزش و پرورش بخواهند در ایام تابستان برای دانش‌آموزان طراحی کنند هزینه‌اش بر دوش خانواده‌هاست (بردن دانش‌آموزان به باغ وحش) مگر اینکه مدارس در فصل تابستان بسته نباشد و امکانات علمی، ورزشی و ابتکاری فراهم کنند و مسئولان هم حضور داشته باشند که این امکان هم برای وزارت آموزش و پرورش ساده نیست چون بکارگیری معلم و مدیر رایگان که تا به حال تابستان‌اش در اختیار خودش بوده بسیار سخت و هزینه‌بر است.

این پژوهشگر ادامه داد: بنابراین یکی از دلایل بی‌توجهی خانواده‌ها به اوقات فراغت جوانان پرهزینه‌بودن آن است که ترجیح می‌دهند برای پرهیز از هزینه‌های بالا، برنامه‌ها را خودشان تدوین کنند و هزینه زیادی هم نداشته باشد.

وی با بیان اینکه تنظیم برنامه در اوقات فراغت یک چالش بزرگ محسوب می‌شود، افزود: برنامه‌های مدارس ،استاندارد و تعریف‌شده هستند ولی تنظیم برنامه‌ها در اوقات فراغت یک چالش است و به سختی انجام می‌شود چون هر برنامه‌ ابتکاری که بخواهند تدوین کنند باید ببینند چه جوری سازماندهی کنند، چگونه مخاطبان را جذب کنند و به چه شیوه‌ای هزینه‌هایش را تامین و به مصرف برسانند که این خود یک مسئله است.

مشکلات اوقات فراغت به صورت ریشه‌ای قابل حل نیست 

افقهی با بیان اینکه مشکلات اوقات فراغت به صورت ریشه‌ای قابل حل نیست، خاطرنشان کرد: چون جنس طرح‌های اوقات فراغت نرم‌افزاری و ابتکاری است مشکلاتی هم به همراه خود دارد، اتفاقا ویژگی‌ خوب‌اش هم در ابتکاری بودن‌اش است که برای بسیاری از بچه‌ها می‌تواند جنبه‌ آموزشی و رشددهنده داشته باشد اما کار سختی برای مجریان و متولیان این امر است چون هم باید نگاه جمعی به برنامه‌های اوقات فراغت داشته باشند و هم خودشان را با زمان و برنامه‌ها وفق دهند.

وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه چرا در کشورهای اروپایی اهتمام ویژه‌ای به اوقات فراغت جوانان دارند، اظهار کرد: کشورهای اروپایی از نیازهای اولیه عبور کرده‌اند و برای اوقات فراغت جوانان خود نهادهای حمایتی و اعتبار خاصی را در نظر می‌گیرند و همچنین خانواده‌ها بخشی از درآمد خود را جهت اوقات فراغت پس‌انداز می‌کنند ولی در کشور ما بیشتر افراد با مشکل مالی مواجه هستند حتی دولت در پرداخت حقوق معلمان نیز با مشکل مواجه است چه رسد به پرداخت هزینه‌های اوقات فراغت جامعه.

وی در خاتمه خاطرنشان کرد: در کشورهای خارجی فرصت‌های آموزشی و تفریحی تعریف‌شده هستند و انتخاب را به خود افراد جامعه واگذار کرده‌اند ولی در کشور ما همه معطل این هستند که بگویند بروید باغ وحش.

پایان پیام/