به گزارش خبرنگار شبستان، در این جلسه حجت الاسلام کوشا، مهدی کمپانی زارع، حسین استادولی و علی اکبر شایسته نژاد از محققان و نویسندگان حوزه علوم قرآنی به نقد کتاب مجمع البیان اثر علی اکبر شایسته نژاد پرداختند.
بنا بر این گزارش، مهدی کمپانی زارع، محقق و نویسنده حوزه علوم قرآنی گفت: بعد از تفسیر تبیان اثر شیخ طوسی گرایش تازه ای در میان علمای شیعه برای نگاشتن تفسیرهای جامع به وجود می آید که مرحوم طبرسی یکی از اولین کسانی هستند که این مسیر را ادامه می دهند.
وی افزود: به نظر می رسد در کتابی که دکتر شایسته نژاد نوشته اند ایجاد مخلی به چشم می خورد که باعث ناتمام و ناقص ماندن بسیاری از مطالب شده است. به عنوان مثال در مورد زندگی نامه مرحوم طبرسی مسایلی نظیر زمانه وی، جایگاه و کارنامه او مورد بررسی قرار نگرفته است و یا جریان معروف انگیزه مرحوم طبرسی برای نگاشتن کتاب مجمع البیان مطرح نشده است.
این محقق و نویسنده با اشاره به اینکه بعد کلامی یکی از ابعاد غیرقابل چشم پوشی تفسیر مجمع البیان است، گفت: در کتاب دکتر شایسته نژاد از این موضوع نامی برده نشده است.
وی ترجمه های اخیر مجمع البیان را فاجعه خواند و گفت: باید جلوی چاپ این گونه کتاب ها گرفته شود زیرا باعث لطمه خوردن به اصل کتاب می شود.
وی با اشاره به تأثیرپذیری طبرسی از کتاب تبیان شیخ طوسی گفت: به نظر می رسد لازم بود در کتاب دکتر شایسته نژاد فصلی به این عنوان اختصاص داده می شد که مرحوم طبرسی تا چه حد از مهمترین منبع خود یعنی تبیان استفاده کرده اند و تا چه حد از او گذشته اند. تفسیر مجمع در حدی از تبیان تأثیر گرفته که حتی بسیاری از مطالبی را که در کتاب تبیان با عنوان ابوجعفر آمده و منظور ابوجعفر طبری بوده با عنوان ابوجعفر آورده با این تصور که منظور امام باقر (ع) است.
بنا بر این گزارش، حسین استادولی، نویسنده، محقق، مترجم کتاب و مصحح نیز در این جلسه به مسئله نحوه تلفظ مرحوم طبرسی اشاره کرد و گفت: اکنون مرسوم است که وی را با نام طبرسی بر وزن تفرشی می خوانند و می گویند طبرس معرب تفرش است. در کتاب دکتر شایسته نژاد نیز به همین موضوع اشاره شده است.
وی افزود: مرحوم آیت الله مازندرانی با دلایل مختلف این نظر را رد می کنند و ایشان را اهل طبرستان می خوانند.
استادولی با اشاره به مسئله آزاداندیشی مرحوم طبرسی گفت: مرحوم طبرسی آزاداندیش بود به این معنا که کلام مخالفان و استدلال های آنها را به طور کامل مطرح می کنند و سپس به طور کاملا منصفانه ای آنها را نقد می کنند.
این محقق و نویسنده با انتقاد از کتاب مجمع البیان اثر محمدعلی شایسته نژاد گفت: در این کتاب به مسایل فقهی تفسیر مجمع البیان اشاره نشده، در کتاب مجمع البیان مطالب فقهی بسیار مهمی مطرح شده که جا داشت در کتاب دکتر شایسته نژاد این مطالب گزارش می شد.
همچنین حجت الاسلام کوشا، استاد دانشگاه، نویسنده و محقق حوزه علوم قرآنی در این جلسه صنعت ایجاز را از ویژگی های منحصر به فرد مجمع البیان دانست و گفت: این کتاب در زمان خود جامع ترین، موجزترین و بی نقص ترین کتاب تفسیر قرآن است اما در این کتاب از صنعت ایجاز استفاده شده که عبارت است از غلت لفظ و کثرت معنا.
وی ادامه داد: تفاسیر بعد از مجمع البیان هیچ کدام به جامعیت و ایجاد وی نمی رسند و این کتاب از نظر نظم و ترتیب نیز در نوع خود کم نظیر است و اگر در تفاسیر بعدی مطالبی به آن اضافه شده به این دلیل است که آن مسایل مستحبث بوده اند.
این محقق و نویسنده به ویژگی های منحصر به فرد تفسیر مجمع البیان اشاره کرد و گفت: اولین ویژگی نظم و تبویب کم نظیر این تفسیر است. ویژگی دوم روشمندی آن، ویژگی سوم غلت لفظ و کثرت معنا، ویژگی چهارم مسئله عنوان بندی مسئله آن است.
طبق این گزارش، در این جلسه علی اکبر شایسته نژاد، نویسنده کتاب مجمع البیان به دفاع از کتاب خود پرداخت و گفت: علت اختصار این کتاب آن است که زمینه رویکرد جوانان به این کتاب فراهم شود.
وی افزود: آزاداندیش، اخلاص، عفت کلام، تبحر و روش تقریب بین مذاهب از ویژگی های مرحوم طبرسی است که در این کتاب به آن اشاره شده که هر کدام از این مطالب نیازمند نگاشتن یک مقاله مفصل است.
شایسته نژاد با بیان اینکه برای کتاب باید مخاطب شناسی شود، گفت: باید دید آیا مخاطب جوان کتاب حوصله خواندن مطالب مختلف فقهی، کلامی، فلسفی و زبان شناسی دارد و با این دید به نگاشتن کتاب پرداخت. بنده در کتابم قصد وارد شدن به بحث های غیر قرآنی را نداشتم و به همین دلیل مباحث غیر از مسایل مربوط به تفسیر قرآن در این کتاب به صورت مفصل مطرح نشده است.
وی تصویر مجمع البیان اثر شیخ طبرسی را تفسیری بی بدیل از نظر نظم، جامعیت، انصاف و مسایل دیگر دانست.
پایان پیام/
نظر شما