به گزارش خبرگزاری شبستان از قم، حجت‌الاسلام و المسلمین احمد واعظی، امروز (13اردیبهشت) در همایش الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت از دیدگاه شهید مطهری که در دانشگاه باقرالعلوم برگزار شد، در سخنانی با طرح بحث عدالت و جایگاه آن در الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت از دیدگاه شهید مطهری اظهار داشت: در عین حال که باید قدردان تلاش‌‌های بزرگان و شخصیت‌هایی که پیشرو جریانات فکری ما بودند، باشیم باید نسبت به رهاورد فکری آنها تحلیل و بررسی صورت گیرد.
وی ادامه داد: پویایی علمی در گروی حرمت نهادن به شخصیت‌های بزرگ و زحمات آنها و همچنین داشتن روحیه تحلیل و بررسی است.
حجت‌الاسلام و المسلمین واعظی، با بیان اینکه شهید مطهری پنج محور اصلی را در حوزه عدالت اجتماعی مورد توجه قرار داد، تصریح کرد: تعریف شهید مطهری از عدالت اجتماعی تعریف مشهور اعطا حق به ذی‌حق است که در بین متفکران مسلمان و غربی سابقه دارد؛ از نظر شهید مطهری این تعریف از عدالت، دو عنصر اصلی «حقوق و اولویت‌ها» و «یک اعتبار باید» را در بر‌می‌گیرد، به این معنا که در جامعه بشری عده‌ای نسبت به برخورداری از برخی مواهب الویت پیدا می‌کنند.
وی بیان داشت: از منظر شهید مطهری در تعریف عدالت اجتماعی اندیشه «اعتبار باید» سهیم می‌شود و این به آن معنی است که اندیشه اعتباری به خدمت گرفته شده تا رعایت حقوق و الویت‌ها بایسته شود.
حجت‌الاسلام و المسلمین واعظی، با اشاره به دیدگاه شهید مطهری نسبت به عدالت و برابری، گفت: ایشان با صراحت اعلام می‌دارند عدالت به معنای برابری در برخورداری‌ها و مواهب نیست، این مطلوب نیست که در جامعه بشری همه افراد به اندازه هم از امکانات و مواهب استفاده کنند، چرا که انسان‌ها به لحاظ قابلیت‌ها و توانایی‌ها با یکدیگر متفاوت هستندعدالت را نباید مساوی برابری در بهره‌مندی تلقی کرد.
وی بیان داشت: شهید مطهری یک معنا از برابری را نفی می‌کند و مخالف عدالت اجتماعی می‌داند و آن برابری در بهره‌مندی از برخورداری از مواهب و امکانات است، اما معانی دیگری از تعریف اجتماعی را قبول می‌کند و آن برابری افراد در مقابل قانون و برابری افراد برابر به طور برابر است.
حجت‌الاسلام و المسلمین واعظی، تصریح کرد: شهید مطهری عدالت را امری مطلق و غیرنسبی می‌داند، ایشان به حقوق طبیعی معتقد است و مبنای عدالت (حقوق و الویت‌ها) را حق طبیعی می‌داند.
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، بیان داشت: ایشان معتقد است که در ابتدا باید حقوق افراد مشخص شود و سپس از عدالت سخن به میان آورد.
وی گفت: از منظر این شهید بزرگوار بحث حقوق افراد مقدم بر شرع و عدالت است و فارغ از شرع و عدالت باید حقوق افراد را مورد توجه قرار داد.
حجت‌الاسلام و المسلمین واعظی، تصریح کرد: شهید مطهری منشا حقوق را نظام هدفمند خلقت عنوان کرده و بیان می‌دارند آحاد انسانی نسبت به مواهب و امکانات موجود در دنیا حق طبیعی دارند.
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم با بیان اینکه از دیدگاه ایشان تمام افراد بشر نسبت به امکانات و مواهب موجود در زمین ذی‌حق هستند و این حق عمومی است، گفت: شهید مطهری معتقد است منشا حقوق و الویت‌ها حق طبیعی است که ریشه در خلقت دارد و ما به عنوان موجودات زندگی‌کننده در روی زمین برای ادامه حیات به امکانات و مواهب زمین نیاز داریم و این حق عمومی برای تمام موجودات است و اختصاصی شدن این حق در گروی تلاش و کوشش فردی است.
حجت‌الاسلام و المسلمین واعظی، در ادامه با بررسی آرا و نظرات شهید مطهری نسبت به ارائه تعریف از عدالت اجتماعی گفت: بحث عدالت اجتماعی از دو حیث محتوایی و قالبی مورد توجه قرار دارد و تعریف شهید مطهری از عدالت اجتماعی به اعطای حق به ذی‌حق تعریفی قالبی و صوری بوده و یک تعریف محتوایی از عدالت نیست.
وی خاطرنشان کرد: تعریف عدالت اجتماعی به اعطای حق به ذی‌حق تعریف راهگشایی نیست و این به آن معناست که گره‌ای باز نمی‌کند چرا که این امر مطلبی است که همه آن را قبول دارند.
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، گفت: منشا حقوق از دیدگاه این شهید بزرگوار حق طبیعی بوده که ریشه در نظام خلقت دارد، برای انسان‌ها نسبت به مواهب موجود در زمین حق ایجاد شده است.
حجت‌الاسلام و المسلمین واعظی، ادامه داد: دو اشکال مهم بر مبنای شهید مطهری وارد است و آن اینکه آیا بحث عدالت اجتماعی تنها بحث عدالت اقتصادی است یا این بحث عریضی بوده و در محورهای مختلف آموزشی، سیاسی و ... مطرح است.
وی اظهار داشت: اشکال دیگری که بر مبنای شهید مطهری وارد بوده این است که پای شرع و اراده الهی از حریم بحث عدالت اجتماعی بیرون کشیده شده است و ایشان بحث حقوق برابر و عدالت را بر شرع مقدم می‌دانند.
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، یادآور شد: آنچه براساس حقوق طبیعی تعریف می‌شود تعریفی کلی است که به درد ما نمی‌خورد در واقع حقوق طبیعی منهای شرع در نزاع‌های ما در عدالت اجتماعی به درد نمی‌خورد.
حجت‌الاسلام و المسلمین واعظی، بیان داشت: در بحث عدالت اجتماعی حقوق طبیعی کفایت نمی‌کند و ما معتقد هستیم که خداوند تعالی به عنوان خالق انسان و جهان می‌تواند حقوق و الویت‌ها را تعیین کند.
پایان پیام/
نظر شما