به گزارش خبرنگار حوزه مهدویت خبرگزاری شبستان، در کتاب اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی شیعه در غیبت صغری، جغرافیای انسانی و کانون های شیعی، مراکز علمی، علما و دستاوردهای آنان، همچنین دولت های شیعی و حضور دولتمردان شیعه در دستگاه خلافت از موضوعاتی است که بدان توجه شده و نویسنده برای شناخت زمینه و شرایط تحولات شیعی، نیم نگاهی هم به جهان اسلام در این دوره داشته است.
نویسنده در مقدمه کتاب با تبیین جوانب مختلف نوشتار خود، ابتدا تاریخ تشیع را به سه دوره مختلف تقسیم می کند. دوره حضور امامان شیعه، غیبت صغری و کیبت کبری. سپس وی با تبیین اهمیت دوره غیبت صغری، انگیزه خود را از پرداختن به این موضوع شرح می دهد: "در این میان به نظر می رسد که دوره غیبت صغری اهمیت ویژه ای داشته باشد؛ هم از آن رو که دوره میانی عصر حضور ائمه و دوره غیبت کبری، و ظرف زمانی برای انتقال از یک موقعیت اجتماعی به موقعیت جدید به شمار می رود و هم به این لحاظ که در این دوره علی رغم کوتاهی زمانش، تحولات بسیاری در اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگ یجامعه شیعی پدرد آمد و دستاوردهای شگرفی عاید شیعیان شد که زمینه ساز فعالیت های گسترده آنان در عصر غیبت کبری گردید."
مولف قسمت دیگری از مقدمه کتاب را به معرفی منابع اختصاص داده است و در بیانی نسبتا مفصل، ماخذ اطلاعات دوره غیبت صغری را تقسیم بندی و ارزشدهی نموده است. یکی از مزیت های این بخش، آن است که تقسیم بندی منابع به شیعی و غیرشیعی، داوری خواننده را در روایات تاریخی آسان می گرداند.
کتاب در پنج فصل تنظیم شده است. فصل اول با عنوان کلیات، اصول و کلیدواژه های این پژوهش را بررسی می کند. در این فصل ابتدا مسئله غیبت را از دیدگاه روایات شیعی و غیر شیعی سنجیده و سپس از منظر واقعیت، چگونگی شروع این جریان را پی گیری می کند. نگاه موشکافانه به نقطه عطفی غیبت و دوره های قبل و بعد از آن، از خصوصیات این فصل است.
جهان اسلام در عصر غیبت صغری، عنوان فصل دوم است. در این فصل بررسی وضعیت سیاسی، خلافت عباسی، دولت های اسلامی و وضعیت علمی و دینی جهان اسلام در دستور کار نویسنده قرار دارد.
در فصل سوم به موقعیت سیاسی شیعیان پرداخته می شود. در این فصل نظرگاه های سیاسی شیعه و در نهایت حوزه عمل سیاسی شیعیان در این دوره، به چالش کشیده می شود. دولت های مستقل شیعی و حضور شیعیان در دربار عباسیان، بخش های مهم این فصل را تشکیل می دهند.
فصل های چهارم و پنجم به ترتیب به اوضاع اجتماعی و همچنین وضعیت علمی و فرهنگی شیعیان می پردازد. این دو فصل که بیشتر حجم کتاب را تشکیل می دهند، تا تقسیم بندی های متعدد وضعیت شیعیان در دوره صغری را هر چه بهتر تصویرسازی می کند.
شایان ذکر است، کتاب "اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی شیعه در غیبت صغری"، نوشته حسن حسین زاده شانه چی، توسط انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، زیر نظر معاونت پژوهشی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، با شمارگان 1400 نسخه، در 384 صفحه رقعی منتشر شد.
پایان پیام/
نظر شما