کمتر از 10 دیگر خراسان جنوبی همچون دیگر نقاط ایران رخت نوروز را به تن می کند، در هر کوچه و برزن که این روزها پا می گذاریم چشم مان به قالی های آویزان و بندهای پر از رخت و لباس است که همه اینها خبر از نوآور شدن می دهد.
نوروز باستانی و آغاز سال نو نزد ایرانیان جلوه ویژه ای دارد و مردمان هر منطقه قرن هاست که با آداب و رسوم خاص خود آن را جشن می گیرند و در شهر بیرجند نیز با کاشت سرسوزی مردمان به استقبال عید می روند. مردمان قدیم برخلاف جوانان امروز این آداب و رسوم کهن را گرامی داشته و در حفظ و بهتر برگزار کردن آن تلاش فراوان داشتند.
اسفندماه؛ ماه پایانی زمستان، هنگام کاشتن دانه و غله است. کاشتن "سبزه عید" به صورت نمادین و شگون، از روزگاران کهن در همه خانه ها و در بین همه خانواده ها مرسوم است.
در ایران کهن 25 روز پیش از نوروز، در میدان شهر، 12 ستون از خشت خام برپا می شد، بر ستونی گندم، برستونی جو و به ترتیب، برنج، باقلا، کاجیله، ارزن، ذرت، لوبـیا، نخود، کنجد، عدس و ماش می کاشتـند و در ششمین روز فروردین با سرود و ترنم و شادی، این سبزه ها را می کندند و برای فرخندگی به هر سو می پراکندند.
ابوریحان نقـل می کند:« این رسم در ایرانیان پایدار ماند که روز نوروز در کنار خانه هفت صنف از غلات در هفت استوانه بکارند و از رویـیدن این غلات، خوبی و بدی زراعت و حاصل سالیانه را حدس بزنند.»
زرتشتیان رویش سبزه را در نوروز نشان تازه شدن زندگی و فصل رویش دانه‌ها که خود برکت زندگی محسوب می‌شود، می‌دانند. در گذشته زرتشتیان یزد بیشتر "تره تیزک" را که در گویش خود بدان "ششه" می‌گویند بر روی کوزه‌های سفالی سبز می‌کردند.
اهالی با صفای دیار بیرجند به فروردین، ماه نوروز می گویند. کاشتن سرسبزی یا به قول بیرجندی ها سرسوزی یکی از آیین های پابرجا در ایام عید است که حدود یک ماه مانده به عید در ظرف های کوچک یا بزرگ مقداری جو، گندم، عدس یا ماش می کارند تا روز عید سرسبز باشد. برخی نیز روی جداره های کوزه های سفالی سرسبزی های بسیار زیبایی به وجود می آورند، در بعضی از خانواده‌ها هم به نیت سلامتی افراد خانواده برای هر یک از آنها یک سر سبزی می‌کارند.
مناطق شهرستان قاین به این سبزه (کاکل) و مردم روستای پهنایی قاین به آن (بی بی نوروزک) می گویند، مردم شهرهای مختلف استان خراسان جنوبی این سبزه ها را تا روز 13 عید نگاه می دارند تا زمانی که برای "سیزده بدر" از خانه بـیرون می روند، در آب روان می اندازند.
دانه‌هایی که امروزه کشت می‌شود بیشتر گندم و عدس است ولی ماش و تره تیزک را نیز سبز می‌کنند. معمولا تره تیزک را یک شبانه روز خیس می‌کنند سپس آن را در کیسه‌های پارچه‌ای نازک می ریزند و در جایی گرم قرار می‌دهند تا جوانه بزند، جوانه زدن دانه‌ها را در گویش زرتشتیان یزد روز آمدن می‌گویند، بعد از آن که دانه‌های روز آمده را در بشقاب‌های پهن بی لبه که معمولا سه عدد و مخصوص کاشتن سبزه هستند، ریختند، روی جوانه‌ها را پرده‌ای از ماسه نرم می‌ریزند و آب می‌دهند تا سبز شود.
چیدن سفره هفت سین از دیرباز از مراسم جدا ناشدنی نوروز بوده که ساعتی به تحویل سال مانده این سفره گذاشته می شود.
شاید زیباترین ویژگی سفره هفت سین را می‌توان به وجود سبزه آن دانست، به این دلیل که سبزه با رنگ و طراوت خود دل ها را شادمان می سازد و با نگریستن به آن طلوع سال جدید را زیباتر می‌کند.
پایان پیام/
نظر شما