یاری رساندن به بیماران و اقشار ضعیف را با وقف گسترش دهیم

گروه قرآن و معارف خبرگزاری شبستان، کمک به هم نوع در آموزه های اسلامی اساسا از مهمترین مواردی است که هر فرد مسلمان باید در زندگی خود و در هر شرایطی به آن توجه داشته باشد خاصه اگر این یاری رساندن به افرادی باشد که به دلیل ناتوانی های جسمی حاصل از بیماری امکان حضور فعال در اجتماع را نداشته و نیاز دارند تا دیگران به آنان یاری رسانند، این همیاری می تواند در قالب های مختلفی نمود یابد اما شاید یکی از بارزترین حس نوع دوستی نسبت به بیماران در شاکله دینی «وقف» باشد، اساسا وقف مکانی برای ساخت یک بیمارستان یا درمانگاه می تواند کمک شایانی به اقشار بیمار و کم درآمد جامعه کرده و باقیات و صالحاتی را برای خیر به همراه داشته باشد چنانچه از وقف به عنوان چشمه همیشه جاری یاد می کنند.

اما خبرنگار گروه قرآن و معارف خبرگزاری شبستان در راستای بررسی موارد مذکور در آیات و روایات و نگاه دین اسلام نسبت به یاری رساندن به هم نوع با «سید حسن الحسینی» پژوهشگر و مفسر قرآن به گفت وگو نشسته است که حاصل آن را می خوانید:

به عنوان اولین سوال اساسا وقف به عنوان سنت حسنه دین اسلام در کمک و یاری رساندن به هم نوع چه نمودی در روایات دارد و قرآن و فقه نسبت به این مقوله چه رویکردی دارد؟
ببینید، وقف در اصطلاح فقهی عبارت است از این که شخصی عین مال خود را حبس دائم کند و منافع آن را شرعاِ و به رایگان در اختیار تأسیسات یا شخص یا اشخاص مخصوص بگذارد.

واقف درحال حیاتش ملکی از املاک خود را وقف کند هم به جامعه خدمت کرده است و هم پس از مرگش سودی به عنوان ثواب و پاداش الهی به او می رسد؛ ... وَالْبَاقِیَاتُ الصَّالِحَاتُ خَیْرٌ عِندَ رَبِّکَ ثَوَابًا وَخَیْرٌ مَّرَدًّا ... و کارهای شایسته ی ماندنی، نزد پروردگارت از حیث پاداش بهتر و خوش عاقبت تر است؛( مریم 76) .

کلیه آیاتی که به صدقه ، انفاق، نیکی و باقیات الصالحاتو مانند آن اشاره دارد متضمن مفهوم وقف نیز می باشند. چنانچه فرمود: لَن تَنَالُواْ الْبِرَّ حَتَّى تُنفِقُواْ مِمَّا تُحِبُّونَ وَمَا تُنفِقُواْ مِن شَیْءٍ فَإِنَّ اللّهَ بِهِ عَلِیمٌ شما هرگز به مقام نیکوکاران و خاصان خدا نخواهید رسید، مگر آن که از آن چه دوست می دارید و بسیار محبوب است در راه خدا انفاق کنید محققاً خدا بر آن آگاه است ، (آل عمران 92) . زمخشری گفته: گذشتگان هر چیز را که دوست می داشتند، خاص خداوند می کردند و در راه او می بخشیدند.

 در روایات ما نسبت به یاری و کمک رساندن به مردم ناتوان چه تعابیری به کار رفته است؟

در روایات معصومان (ع) به صور گوناگون تشویق به وقف شده؛ از جمله نقل شده که پیامبر (ص) فرمود: إذا مات ابن آدم انقطعَ عمله إلا من ثلاث: صدقة جاریة، أو علم ینتفع به من بعدِهِ، أو ولدٌ صالح یدعو له؛ وقتی آدم بمیرد، پرونده ی ِعمل وی مسدود می شود، مگر در سه مورد: صدقه جاریه، علمی که از آن نفع برده شود و فرزند صالحی که برایش دعا کند؛ (بحار الانوار، ج2، ص22) .

 وقف در حوزه های مختلفی نمود دارد، این سنت حسنه می تواند در راستای یاری رساندن به بیماران و به ویژه بیماری های خاص باشد، با این مقدمه اساسا شما چه تبیینی از بیماران خاص و کسانی که احیانا تکفل آن ها را باید مومنین بر عهده بگیرند دارید؟دیگران واقعا چه وظیفه نسبت به اینان دارند؟ امروزه موسسات خیریه متعددی تشکیل شده اند، شما به عنوان یک فعال قرآنی که در حوزه های مختلف پژوهشی از جمله تفسیر فعالیت تخصصی دارید فکر می کنید چه طور میتوانیم وقف برای بیماران را در میان خیرین با استناد به آیات قرآنی جا بیندازیم و جایگاه کمک به این افراد را در زندگی آینده افراد بیان کنیم؟

افراد بیمار به ویژه مبتلایان به بیماری های خاص، نیازبه رسیدگی های دائمی دارند. در غیر این صورت، در معرض تشدید بیماری و مرگ قرار می گیرند. حیات آن ها بستگی تام و تمام به کمک های دیگران اعم از کمک های کادر درمانی، کمک های روحی و مالی دیگران دارند.

صورت مساله این است که اولا، امکانات دولت و بیمارستان ها و محل های نگهداری این انسان های شریف و محروم از سلامت ؛ ضعیف است و به هر دلیل کفایت کمترین نیاز آن ها را هم نمی کند. ثانیا، به حکم الهی و انسانی؛ همه برای صیانت از جان یکدیگر متعهد هستند و کمک و نجات یک نفر هم گفته شده که معادل نجات همه انسان هاست . ثالثا، کوتاهی و مرگ هر یک از این گونه از گرفتاران به بیماری های خاص، کودکان خیابانی، سالمندان و معلولانی که باید در شرایط خاص نگهداری شوندو مانند آن ، شاید تداعی نوعی از مشارکت در سلب حیات فردی و مرگ آنان تلقی شود. موضوعی که مسوولیت جدی اخلاقی و شرعی دارد .

مصداق قرآنی از این مساله برای مخاطبان ما بیان کنید
قرآن کریم در موعظه ای کارساز و کلی بدون تعیین مصداقی خاص ، همگان بویژه مومنین را به احسان به همنوعان دعوت می کند و بیان می دارد: ان الله یامرکم بالعدل و الاحسان و یا می فرماید: أَحْسِنْ کَما أَحْسَنَ اللَّه الیک ، همان گونه که خدا به تو احسان کرده، تو هم به دیگران احسان کن همچنین بیان می دارد: ولا تنسوا الفضل بینکم؛ فضل و بخشش را میان خود فراموش نکنید. یا می فرماید: لَن تَنَالُواْ الْبِرَّ حَتَّى تُنفِقُواْ مِمَّا تُحِبُّونَ وَمَا تُنفِقُواْ (آل‌عمران92 ).

در بسیاری از موارد نیز در سخنان معصومان علیهم السلام خدمت به هم نوعان، از بهترین عبادت ها و ارزش های انسانی شمرده شده است؛ چنانچه نقل است پیامبر اکرم ( ص ) فرمودند: هر کس نیازی از برادر مؤمنش را برآورد مانند آن است که عمری خدای بزرگ را عبادت کرده باشد . باز پیامبر فرمود: عابدترین مردم آن کسی است که نسبت به مردم خیرخواه تر از دیگران و نسبت به تمام مسلمین سلیم القلب و با صفا باشد. نیز نقل شده که امام رضا ( ع ) فرمودند: ما قَضی مُسلِمٌ لِمُسلِمٍ حاجةً اِلاّ ناداهُ اللّه‏ُ تبارکَ و تعالی عَلیَّ ثوابُکَ وَلا اَرْضی لَکَ بِدُونِ الجَنّةِ هیچ مسلمانی حاجت مسلمان دیگری را روا نمی سازد، مگر این که خداوند تبارک و تعالی به او خطاب کند که پاداش تو به عهده من است و کمتر از بهشت برایت نمی پسندم.

از این خطاب الهی که در اخبار غیبی وحی برای ما نقل شده غافل نباشیم که فرمود: وَقِفُوهُمْ إِنَّهُم مَّسْئُولُونَ و آنان را باز دارید که ایشان بازخواست کردنی هستند، (صافات 24).

پایان پیام/