مبانی نظری غرب مدرن به روایت شهریار زرشناس

به گزارش خبرگزاری شبستان، کتاب "مبانی نظری غرب مدرن" نوشته شهریار زرشناس، عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی از سوی دفتر نشر معارف منتشر شد.
بنا بر این گزارش، مدرنیسم، مانند هر تحول دامنه‌دار دیگری، دارای زوایای گوناگون است. اما قبل از نقد و بررسی هر بعد آن، باید به ریشه‌یابی تاریخی مدرنیسم پرداخت و بدون شناخت کافی از پیشینه آن، از داوری خودداری کرد. تحولات مدرنیسم در بستر زمان، ما را در فهم دقیق آن یاری می‌کند. جریان های فکری ای که از مدرنیسم سرچشمه گرفته‌اند را نیز نباید از نظر دور داشت.
طی سال های دهه سوم انقلاب، جامعه ما از جانب غرب، مورد تهاجمی خطرناک‌تر از جنگ تحمیلی واقع شده است که اندیشمندان ما از آن به تهاجم فرهنگی تعبیر می‌کنند. متأسفانه در کشور ما، هنوز خلائی عمیق در مباحث نظری مربوط به چگونگی مقابله با این تهاجم فرهنگی غرب، وجود دارد و این خلاء باعث شده که برخی نهادهای زیربنایی کشور هم در کلافی سردرگم باقی بمانند و ندانند که دقیقاً در مقابل این تهاجم، چه باید کرد.

حتی برخی، ناخواسته و نادانسته، در مسیر این تهاجم قرار می‌گیرند و رنگ می‌بازند. گاهی برخی از تأثیرگذارترین رسانه‌های جمعی ما نیز، به دلیل همین فقدان مبانی نظریِ مبتنی بر تفکرات اصیل اسلامی ـ ایرانی، ناخواسته مبلغ تفکراتی می‌شوند که از پایه، متضاد با تفکرات ما هستند و این خطای بزرگ،‌ برخاسته از نبود شناخت کافی از مبانیِ نظری غرب مدرن، به طور خاص، است.
این گزارش می افزاید: اینکه غرب مدرن، چه مدل حکومتی‌ را به دنیا تحمیل می‌کند؟ و این مدل حکومتی چه معایبی دارد؟ غرب مدرن در صدد تحمیل چه عادات و هنجارهایی به جوامع دیگر است؟ این عادات و افکار و هنجارها تا چه حد با مبانی دینی و فرهنگی ما سازگار است؟ وسایل و ابزاری که غرب برای تحمیل عادات و اعتقادات مورد نظرش بکار می‌گیرد، چیست؟ ایستادگی در مقابل هر نوع هجومی، بستگی به این دارد که ابتدا ما نوع هجوم و ابزار مورد استفاده مهاجم را بشناسیم. بعد از شناخت این موارد، ما در مقابل این حربه‌ها، باید از چه ابزارهایی بهره ببریم؟ و... این سنخ سؤالات، همگی از جمله مسائلی است که می‌توان در مباحث غربشناسیِ انتقادی، در پی پاسخ آنها بود.
بنابراین، نخستین قدم، شناخت غرب با توجه به مبانیِ نظریِ مدرن آن است. کتاب حاضر، قدمی تحسین‌برانگیز در این مسیر است. نویسنده کوشیده است بحث خویش را از ابتدایی‌ترین مفاهیم در این باب، آغاز کند. به عنوان مثال، اساساً منظور ما از غرب چیست؟ سپس، مفهوم مدرنیته و غرب مدرن چیست؟ ماهیت و ویژگی های مدرنیته چیست؟ مدرنیته از لحاظ تاریخی، از چه زمانی شروع به شکل‌گیری کرد و در مسیری که تا به امروز طی کرده است، چه ادواری را پشت سر گذاشته است؟ عالم مدرن، چگونه به جهان هستی می‌نگرد و بر این اساس، ایدئولوژی های عالم مدرن چیست؟ جامعه مدرن، انسان ها را به طبقاتی تقسیم کرده است، این تقسیم‌بندی برخاسته از کدام مبانی نظری است؟ و این طبقات اجتماعی، کدامند؟
در این کتاب، سعی شده است، به سئوالات مذکور، پاسخی مختصر و مفید داده شود. نویسنده با توجه به نیاز مجامع دانشجویی و علاقمندان به اینگونه مباحث، کوشیده است که منبعی مناسب تدریس در دوره‌های غربشناسی تالیف کند.
بر اساس این گزارش"مبانی نظری غرب مدرن" به روند پیدایش مدرنیسم، رشد آن و ایدئولوژی هایی که از آن تفکر، نشأت گرفته‌اند، می‌پردازد. همچنین این کتاب به بررسی انتقادی، تحلیلی - تاریخی به مبانی و بنیان های نظری و سیر تاریخی تمدن مدرن غرب می‏پردازد.
شهریار زرشناس از نویسندگان و متفکرین معاصر پُرکاری است که با مطالعه دقیق و عمیق آثار کلاسیک این تمدن و با تحصیل در بطن آن، به رهیافت‏های نظری مناسبی در زمینه بنیادهای تمدن مدرن و سویه‏های مواجهه با آن، دست یافته است.
این اثر در پنج فصل با عناوین غرب، شرق، مدرنیته، ماهیت مدرنیته، ادوار تاریخی مدرنیته، ایدئولوژی‌های عالم مدرن و اشاراتی کوتاه درباره طبقات در جامعه مدرن تدوین شده است.
در فصل نخست از غرب به شکل مجموعه‌ای «تاریخی ـ فرهنگی» یاد می‌شود و بیان می شود که چگونه این مجموعه تاریخی ـ فرهنگی به تدریج دامنه نفوذ جغرافیایی بیشتری یافته و از یونان به روم و اروپای مرکزی و شمالی رسیده و با رنسانس و اکتشافات سیطره جویانه اروپایی‌ها وسعت بیشتری یافته است. در فصل دوم ویژگی‌های مدرنیته معرفی شده که از آن جمله عبارت‌اند از: تأکید بر عقل، اعتقاد به اصل پیشرفت تاریخی، اصالت ـ علم جدید تکنولوژی و سرمایه‏سالاری.
در فصل سوم هفت دوره تاریخی مدرنیته تشریح شده که عبارت‌اند از 1: ـ دوران تکوین رنسانس و رفُرماسیون، 2ـ بسط رفُرماسیون و ظهور فلسفه جدید 1546ـ 1650میلادی، 3ـ عصر روشنگری و تدوین جهان‏بینی مدرن 1650ـ1800 میلادی، 4ـ رمانتیسم مدرن و تدوین علوم انسانی 1800ـ1850، 5ـ فراگیری انقلاب صنعتی 1850ـ1900، 6ـ اعتراض پست مدرن و وقوع جنگ‌های جهانی 1900ـ1980میلادی، 7ـ عصر فراصنعتی و گسترش رویکرد معنوی.
بنا بر گزارش روابط عمومی نشر معارف، در فصل چهارم پس از بیان مفهوم ایدئولوژی، درباره ایدئولوژی‌های دنیای مدرن توضیح داده می‌شود. این ایدئولوژی‌ها عبارت‌اند از: دموکراسی، لیبرالیسم، سوسیالیسم، ناسیونالیسم، فاشیسم و فمنیسم و فصل پایانی شرح مختصری از طبقه اجتماعی و اقسام آن در تمدن مدرن به دست داده شده است.
شایان ذکر است "مبانی نظری غرب مدرن" در 156 صفحه، قطع رقعی، با بهای 4200 تومان و با شمارگان دو هزار نسخه از سوی دفتر نشر معارف منتشر شد.
علاقه مندان می توانند برای تهیه کتاب از طریق سایت پاتوق کتاب ketabroom.ir یا فروشگاه های پاتوق کتاب تهران (تلفن 88911212)، دفتر مرکزی نشر معارف قم (02537740004) پاتوق کتاب قم (تلفن 37735451)، پاتوق کتاب شیراز (تلفن 07112344615)، پاتوق کتاب مشهد (تلفن 05112220119)، پاتوق کتاب کرمانشاه(تلفن 08317238411)، پاتوق کتاب کرمان(تلفن 03412231466) و پاتوق کتاب رشت (تلفن 01313220697) مراجعه کنند.
پایان پیام/