خبرگزاری شبستان:حدود یک هفته است که اوکراین وارد بحران جدیدی به خاطر اعتراض های گسترده مردمی شده است. علت اصلی این تظاهرات یک هفته ای اعتراض گروهی از مردم به عدم همکاری تجاری اوکراین با اتحادیه اروپا است.
برای آگاهی از اینکه این بحران در نهایت به کجا ختم می شود و اصولا چه ماهیتی دارد گفتگویی را با حسن بهشتی پور،تحلیلگر مسائل سیاسی در حوزه «اوراسیا» به شرح زیر انجام داده ایم:
اولین سوال اینکه به طور کلی اوکراین چه جایگاهی در سیاست خارجی اتحادیه اروپا دارد؟
مهمترین اهمیت اوکراین برای اتحادیه اروپا و روسیه اهمیت ژئوپولیتیک است زیرا اوکراین سال های سال خط حائل بین روسیه و اروپا بوده است وحتی زمان که آلمان هیتلری به روسیه حمله می کند ابتدا اوکراین را اشغال می کند.الان هم بخش عمده ای از خطوط نفت روسیه که به اروپا می رود از اوکراین می گذرد؛به همین دلیل برای روسیه و اتحادیه اروپا مهم است که اوکراین به کدام طرف می رود؛اتحادیه اروپا یا اتحادیه اوراسیا.
بنابراین موقعیت ژئوپولیتیک و جمعیت 5 میلیونی اوکراین که دومین جمهوری بزرگ بعد از روسیه است آن را برای اتحادیه اروپا دارای اهمیت کرده است.
اگر اتحادیه اروپا در بلند مدت بتواند شرایطی را برای پیوستن اوکراین به این اتحادیه فراهم آورد میتواند مرزهای خود را تا غرب روسیه گسترش دهد.
در زمان انقلاب رنگی اوکراین هم قرار بود که اوکراین عضو ناتو شود اما در آن زمان،رییس جمهوری فعلی اوکراین به شدت با این مسئله مخالفت کرد ؛البته مخالفت زیادی با پیوستن به اتحادیه اروپا وجود نداشت ولی با توجه به مواضع جدید روسیه مخالفت هایی در این زمینه ایجاد شده است.
چرا مسئله همکاری تجاری «کیف» با اتحادیه اورپا در حال حاضر منجر به بروز بحران در اوکراین شده است؟
اوکراین به سه دلیل قرارداد تجاری با اتحادیه اروپا را امضا نکرد.اولین دلیل مخالفت شدید روسیه بود زیرا مقامات روس معتقدند که اگر اوکراین عضو طرح همکاری تجاری شود عملا زمینه برای عضویت آن در اتحادیه اوراسیا از بین می رود.دوم اینکه 17 درصد از جمعیت اوکراین روس تبار هستند که به شدت حامی روابط با روسیه هستند و از سوی دیگر یاناکوویچ،ریییس جمهوری کنونی اوکراین هم قدرت خود را تحت حمایت های پوتین به دست آورده است پس نمی تواند به خاطر همکاری با اتحادیه اروپا حمایت روسیه را از دست بدهد.سوم اینکه اوکراین بود یک سری اصلاحات اقتصادی انجام دهد که برای دولت هزینه بر است و به گفته یاناکوویچ اتحادیه اروپا باید برای این اصلاحات کمک مالی انجام دهد.
ضمن اینکه اوکراین پس از استقلال دو قسمت شد؛بخش شرق جنوب شرق خواستار روابط نزدیک تر با روسیه هستند و غرب اوکراین که صنعتی است طرفدار اروپا و آمریکا است و تظاهراتی که در حال حاضر در جریان است متشکل از افرادی است که طرفدارنزدیک شدن به اتحادیه اروپا هستند.
در حقیقت بحرانی که اکنون در اوکراین به وجود آمده در نتیجه تعارضات داخلی است که در دو بخش این کشور وجود داشته و حتی در انتخابات اوکراین هم جلوه گر می شود.
آیا حرکت اعتراضی کنونی می تواند منجر به شکلی گیری انقلاب دیگری مانند انقلاب رنگی سال 2004 در اوکراین شود؟
به اعتقاد چنین اتفاقی رخ نخواهد داد و آقای یاناکووچ این مسئله را مدریدت خواهد کرد.هدف رییس جمهوری اوکراین این است که که قائله کنونی را با آرامش به پایان برساند و سپس در مورد اینکه آیا با اتحادیه اروپا همکاری کند یا نه تصمیم گیری کند.
پس به همین دلیل است که دولت اوکراین برای مقابله با تظاهرات مردم متوسل به خشونت مردم نشده است؟
بله. در سال 2004 نیز یاناکوویچ بر سر کار بود که در انتخابات تقلب شد و تظاهراتی شکل گرفت که منجر به انقلاب رنگی شد و حالا او نمی خواهد که بار دیگر چنین تجربه ای تکرار شود . رییس جمهوری اوکراین این بحرانرا مدیریت می کند این پارادکس به وجود آمده از تردید «کیف» برای همکاری با اتحادیه اروپا را حل خواهد کرد.
پس در نهایت حرف کدام طرف به کرسی خواهد نشست،مردم یا دولت؟یعنی اینکه در نهایت همکاری با اتحادیه اروپا پس از خاموش کردن صدای مردم محقق خواهد شد یا نه؟
به هر حال منافع اوکراین در این است که عضو اتحادیه اروپا شود اما از سوی دیگر نمی خواهد حمایت روسیه و اوراسیا را از دست بدهد بنابراین یاناکوویچ راه حل میانه ای پیدا خواهد کرد که البته من نظری در مورد چگونگی پیدا کردن این راه ندارم.
آیا راهی برای بازگشت مخالفان دولتی مانند «تیموشنکو» به قدرت با استفاده از بحران کنونی وجود دارد یا نه؟
حزب اپوزیسیون در حال فعالیت برای کسب قدرت است و تلاش می کند تا در این زمینه گام بردارد ولی تلاش آنها محقق نخواهد شد . خانم تیموشنکو هم که در حال حاضر به اتهام زدو بند با روسیه در زندان به سر می برد و عملا نمی تواند در این شرایط کاری انجام دهد به ویژه اینکه شرایط جسمی مناسبی هم ندارد و نیازمند معالجه است.
نظر شما