به گزارش خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان، برنامه «شب آسمانی»، به تهیه‌کنندگی علیرضا قطبی و اجرای امیرمهرداد خسروی، سه‌شنبه‌شب، 5 آذر ماه با موضوع «عرفان‌های نوظهور» و با محوریت عرفان حلقه، با حضور حجت‌الاسلام و المسلمین احمد عابدی، رییس دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم روی آنتن شبکه قرآن و معارف سیما رفت.
بر پایه این گزارش، حجت‌الاسلام و المسملین عابدی در این برنامه طی سخنانی با اشاره به ملاک‌های ارزیابی عرفان حقیقی اظهار کرد: اساسا فلسفه و اندیشه را باید با ملاک عقل سنجید اما سوال آن است که عقل در مورد عرفان نیز صدق می‌کند و می‌توان عرفان را با عقل سنجید؟
وی ادامه داد: با نگاهی به عقل و پدیده‌های عقلانی مشخص می‌شود که برخی چیزها عقلایی هستند، برخی مادون عقل و بعضی موارد مافوق عقل‌اند و در این میان اگر مسیری در تعارض با عقل قرار گیرد در واقع «خرافه» قلمداد می‌شود.
این محقق با اشاره به جایگاه «ذوق» در تشخیص عارف حقیقی و غیرحقیقی بیان کرد: البته ذوق نیز به دو دسته صحیح و غیرصحیح تقسیم می‌شود ضمن آنکه در عرفان نیز با رشته‌ای از اصول ثابت مواجه هستیم.
هر که خود را از دیگران برتر دانست از عرفان بویی نبرده است
وی تصریح کرد: یکی از مسلمات آن است که هر کس خود را از دیگری برتر بداند اصلا گویی بویی از عرفان نبرده است چراکه عارف کسی است که دیگری را عارف می‌گوید و خودش را عارف نمی‌داند، به بیان دیگر عرفان حقیقی با نفس مرید و مریدپروری در تعارض کامل است.
این استاد حوزه ابراز کرد: خداوند از موسی (ع) خواست تا بدترین بنده را بیاورد و موسی(ع) برگشت و گفت هر چه گشتم بدتر از خود نیافتم که خداوند فرمود اگر احدی را همراه خود می آوردی از نبوت عزل می‌شدی، بنابراین اگر فردی آمد و حزب و نحله درست و افراد را به دعوت به خود کرد، این عرفان نیست.
وی با بیان اینکه عرفان باید در تطابق با نظام تکوین و تشریع باشد، عنوان کرد: اگر کسی در میان سخنانش تطابقی میان قرآن، انسان و جهان هستی آورد او عارف است و البته این امر یکی از ملاک‌های تشخیص عرفان حقیقی است.
حجت الاسلام عابدی بیان کرد: اما اگر کسی جریانی درست کرد و اسم آن را عرفان گذاشت اما اظهارات و عمل او با نظام خلقت خداوند جور در نیامد نامعقول است و نمی‌توان او را عارف دانست، بنابراین عرفان استدلال نیست اما واژه نامانوس نیز قلمداد نمی‌شود.
استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به تعبد امیرالمومنین(ع) و نمازهای هزار رکعتی حضرت امیرالمومنین (ع) در دل شب تصریح کرد: برخی می‌گویند لابد او نماز را طوری می‌خوانده است که دیگران بفهمند، جواب ما درباره این اظهارات آن است که کسی ندیده است که حضرت هزار رکعت نماز می‌خواند اما امام صادق (ع) با علم غیبی که خداوند به او عطا کرده بود به این مساله اشاره کرده و می‌گفت حضرت امیر(ع) چنین می‌کردند.
وی ادامه داد: عارف حقیقی هرگز نم پس نمی‌دهد و وقتی کسی سراغش می‌آید او را رد می‌کند، اما کسی که عارف نباشد قطعا چنین نیست، مثال آنکه اگر در بازار برویم می نبیم که چه‌قدر دروغ وجود دارد و کسانی که دکان برای خود درست کرده‌اند دروغ می‌گویند تا بیشتر بتوانند افراد را به نام عرفان جذب کنند.
عارف در جمع و دلش جای دیگر است
حجت الاسلام عابدی با اشاره به دیدگاه ابن‌سینا در نمط نهم «اشارات» درباره شخص عارف تاکید کرد: بوعلی می‌گوید «المنصرف بفکره الی قدس الجبروت مستدیماً لشروق نور الحق فی سرّه یخص باسم العارف.» یعنی عارف کسی است که در میان جمع است اما دل‌اش در جای دیگری است.
این پژوهشگر عرفان افزود: از پیامبر (ص) حدیث است که جبروت تا خداوند متعال 90 هزار حجاب وجود دارد، ما در عالم ناسوت هستیم و اگر بخواهیم به ملکوت برسیم باید 70 هزار درجه بالا بریم و اگر به ملکوت رسیدیم نیز باز تا رسیدن به خداوند راه داریم و هزاران حجاب وجود دارد.
وی با اشاره به تعاریف محققان حوزه‌های عرفان‌پژوهی در دنیا نسبت به تعریف «عرفان» گفت: برای مثل «آلستون» آمرکایی معتقد است که عرفان چیزی است که قابل بیان نیست، چراکه می‌دانیم یک چیزهایی یافتنی است و نه دانستی مثلا چه کسی می‌تواند درد را نشان دهد و یا آن را توضیح دهد؛ در واقع عرفان حقیقی با سکوت همراه است یعنی اگر کسی به عرفان رسید سکوت می‌کند.
حجت الاسلام عابدی تصریح کرد: قبول دارم که در فلان سلسله صوفیانه یا عرفان سرخ‌پوستی مثلا زمانی که می‌گویند از دنیا کنار بکش یک چیزی به آنها رسیده است و یک مساله‌ای را درک کرده‌اند اما با این وصف حرف‌هایشان درست نیست.
قدرت روح که عرفان نیست
وی گفت: یافتن ملاک‌ها حقانیت نیست، مردم بعضا این مفاهیم را اشتباه می‌کنند، جریان و عرفانی که بگوید باید روی خودمان کار کنیم که قوای درونی انسانی شکوفا شود و کارهای خارق‌العاده انجام گیرد اصل حرف‌اش در واقع روی افزایش قدرت روح چرخیده و تکیه بر یک تکنیک کرده است که اصلا عرفان نیست بلکه صرفا قدرت روح را افزایش می‌دهد.
حجت الاسلام عابدی ادامه داد: عرفان آن است که زمانی که سیدالهشدا(ع) و ابن‌عباس در مجلسی بودند فردی آمد و مساله‌ای را از ابن‌عباس پرسید که اطلاعات خود را در بوق و کرنا کرده بود تا همه بدانند اما به سیدالهشدا(ع) مراجعه نکرد در حالی که حضرت(ع) نهایت عرفان را دارا بود و اسم اعظم را می‌دانست اما هرگز این مسائل را عنوان نمی‌کرد و مردم فکر می‌کردند که ایشان بی‌سواد است و چیزی نمی‌داند.
وی تصریح کرد: افلاطون از بنیان‌گذاران مکتب حقوق طبیعی بود، او می‌گفت قانون را باید از طبیعت گرفت چون طبیعت فعل خدا است که این رویکرد ریشه 2500 ساله دارد،این رویکرد البته قابل قبول است اما تمام آن را نمی‌توان پذیرفت چراکه اولا طبیعت زبان ندارد و بعد آنکه هر کسی به زعم و زبان خودش از طبیعت تفسیر و تعریف دارد.
این استاد حوزه خاطرنشان کرد: در حال حاضر وقتی در عرفان حلقه نخستین حرف این است که بر اساس تفسیر طبیعت قوانین عرفانی به دست آید همان رویکرد فوق مصداق دارد،یعنی به هر حال طبیعت را چند جور می توان تفسیر کرد.
شایان ذکر است، برنامه شب آسمانی با موضوع عرفان حلقه در چندین جلسه ادامه می یابد و در این جلسه تنها طرح بحث شد.
پایان پیام/
نظر شما