به گزارش خبرگزاری شبستان، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات بنیادین حکومتی این مرکز با بیان این مطلب که جایگاه ممتاز و اهمیت آزادی در زندگی فردی و اجتماعی انسان امری انکارناپذیر است، اعلام کرد: با این وصف وجود تفاوت‌های بنیادین بین نظریه‌پردازان در اصل مفهوم و چارچوب آزادی سبب بروز تفاوت‌هایی در عرصه گوناگون قانون‌گذاری و سیاست‌گذاری شده است که جمع‌بندی مباحث این گزارش بدین شرح است:
1ـ بر اساس نظریه غربیه که متأثر از نوع جهان‌بینی و انسان‌شناسی آنهاست، انسان و اختیار او محور قانون‌گذاری‌ها و سیاست‌گذاری‌ها خواهد بود، از این رو قاعده‌ای به دست می‌آید که آزادی عبارت از رهایی مطلق انسان است.
در این نظریه با مفروض دانستن این اصل، آزادی افراد محدود به آزادی دیگران دانسته شده است، از این رو انسان تا جایی آزاد است که مزاحم آزادی دیگران نباشد.
در این نظریه، آزادی کمال انسان دانسته شده و تحقق آن در تمام عرصه‌های فردی، مدنی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی سعادت او به شمار آمده است.
2ـ از نظر اسلام، آزادی موهبت الهی است که از زمره ارزش‌های بنیادین انسان دانسته شده و سخن از آزادی انسان بدون توجه به ارتباط او با خود و خدای خودش و جهان هستی امکانپذیر نیست.
آزادی در دو بعد مثبت و منفی مطرح شده است، بعد منفی آن ناظر بر فقدان موانع بر سر راه حرکت و رشد بوده و بعد مثبت آن لزوم فراهم بودن زمینه‌ها و به کارگیری اراده و اختیار و حرکت فرد برای تحقق آزادی است.
بر اساس این نظر آزادی در دو سطح درونی و بیرونی در نظر گرفته شده است، آزادی درونی که آن را آزادی معنوی نیز می‌نامند، رهایی انسان از قیود و بندهایی است که او را برده خود می‌کند، آزادی سطح بیرونی ناظر بر روابط افراد با یکدیگر است و به سبب این آزادی هیچ کس حق ندارد دیگری را برده و اسیر خود کند یا خود را اسیر و برده و بنده دیگری کند.
ـ در اسلام اختیار و آزادی ریشه در فطرت دارد که پیش از اجتماع در متن خلقت به انسان داده شده است.
- آزادی برای انسان کمال وسیله‌ای است نه هدفی، هدف انسان به دست آوردن آزادی نیست، هر چند او باید آزاد باشد تا به کمالات خود برسد.
- آزادی انسان مطلق نیست و محدودیت‌هایی دارد که موارد زیر از جمله محدودیت‌های آن به شمار می‌روند مانند: حق توحید، آزادی توأم با انسانیت و مسئولیت و عقلانیت، مصالح، منافع و حقوق دیگران و نیز مصالح فردی هستند.
- در سیاست‌گذاری نظام جمهوری اسلامی ایران، انواع آزادی‌ها مورد توجه قرار گرفته که موارد زیر از آن جمله است:
الف‌ـ آزادی‌های فردی از جمله: آزادی حق حیات، آزادی اقامت، آزادی رفت و آمد، آزادی مسکن، آزادی افراد در حریم خصوصی، آزادی حق مالکیت، آزادی کسب و پیشه و آزادی رفتار.
ب ـ آزادی‌های مدنی از جمله: آزادی احزاب، انجمن‌ها و اجتماعات، آزادی اندیشه و تفکر، آزادی اقلیت‌های دینی، آزادی قلم و بیان.
ج ـ آزادی‌های سیاسی از جمله: آزادی انتخاب، آزادی نظارت بر حکومت، آزادی احزاب.
از سویی برای روشن شدن جایگاه و نقش و ابعاد گوناگون آزادی در عرصه زندگی فردی و اجتماعی در مسیر تکامل و سعادت و نیز تبیین تکالیف حکومت برای تأمین هر چه بیشتر آزادی‌های افراد در جامعه و در چارچوب تعالیم اسلام، قانون اساسی، سیاست‌های نظام و منظومه فکری نظام جمهوری اسلامی ایران در باب آزادی تدوین شود و در تدوین این منظومه، مجموعه اقدامات و پژوهش‌های زیر ضروری به نظر می‌رسد:
1ـ مفهوم و جایگاه آزادی در قرآن کریم و احادیث معصومان (ع)
2ـ شاخص‌های آزادی در حکومت نبوی، علوی و مهدوی
3ـ هدف از آزادی در اسلام و فرهنگ اسلامی
4ـ جایگاه آزادی در رشد اندیشه فردی و تفکر اجتماعی
5ـ جایگاه آزادی در تعلیم و تربیت و تعالی انسان
6ـ جایگاه آزادی در سیاست‌گذاری و قانون‌گذاری
7ـ جایگاه آزادی در فرهنگ و تمدن
8ـ شاخص‌های ارزیابی آزادی از دیدگاه اسلام
9ـ شاخص‌های ارزیابی آزادی در حوزه اعتقادات دینی
10ـ شاخص‌های ارزیابی آزادی در حوزه ارزش‌های اجتماعی
11ـ شاخص‌های ارزیابی آزادی در حوزه رفتارهای انسانی
12ـ شاخص‌های آزادی در حوزه حقوق و اقتصاد
13ـ شاخص‌های آزادی در حوزه حکومت
14ـ شاخص‌های آزادی در حوزه فرهنگ و تمدن
15ـ بایسته‌های تأمین آزادی از سوی حکومت
16ـ مقدمات لازم برای تحقق آزادی آگاهانه در جامعه سیاسی
17ـ شاخص‌های تحقق آزادی در جامعه سیاسی
18ـ جایگاه و محدودیت‌های آزادی در فضای مجازی
19ـ موانع آزادی در جامعه حکومتی
20ـ اصلاح برداشت‌های ناتمام از مفهوم آزادی
21ـ بایسته‌های تقویت اندیشه آزادی و آزادگی در رسانه‌ها
22ـ ضرورت تقویت کرسی‌های آزاداندیشی.
پایان پیام/
نظر شما