خبرگزاری شبستان _ اهواز: استان خوزستان به عنوان مهد ورود تشیع به ایران اسلامی یکی از کانون های بزرگ آیین های عزاداری محسوب می شود و شهرهای مختلف استان همزمان با دهه نخست ماه محرم رنگ حزن به خود گرفته و آیین های مختلف عزاداری در حال برگزاری است.
یکی از شهرهایی که در خوزستان مراسم ماه محرم را با شکوهی هر چه تمام تر برگزار می کند شهرستان دزفول است که از روزها قبل از آغاز دهه نخست ماه محرم خود را آماده و مساجد و حسینیه ها را نظافت کرده و تکایا را برپا می کنند.
سنت دیرینه محرم در شهرستان دزفول از قدمت و قداست فراوانی برخوردار است و از روز اول محرم مردم کوچه ها و خیابان ها را با پارچه های سیاه می پوشانند و در مکان های مناسب تکیه برای عزاداری برپا می کنند، بعضی از مردم تکایا را یادآور خیمه ها و چادرهای اصحاب امام حسین(ع) در کربلا می دانند؛ در بین این تکیه ها، تکیه هایی که مخصوص کودکان و نوجوانان است ویژگی و شکوه خاصی دارد.
بسیاری از مردمان این شهر که در نقاط مختلف کشور و حتی دنیا هستند، برای دهه اول ماه محرم و به خصوص ایام تاسوعا و عاشورا به زادگاه خود آمده و در این مراسم ها حضور می یابند و این نماد در داخل شهر نیز به طور دیگر نمایان است افراد از نقاط مختلف کشور در محلات قدیمی شهر و مسیر عبور هیأت های عزاداری حال و هوایی خاص به شهر دزفول می دهد.
برپایی تکایا و سیاهپوش شدن حسینیه ها و مساجد و نیز محلات و معابر و در نهایت هر کوی و برزن و برافراشته شدن علم ها در دزفول با برگزاری آیین خاص بستن شال ها به علم ها و نیز صدای حزین طبل و دهل و سنج ها و نقاره های عزابه یکباره انسان را کربلایی می کند تا بیشتر در عمق فاجعه بزرگ دشت نینوا قرار گیرد.
با گذشت قریب به 1400 سال از آن حادثه تاریخی هنوز گویی در صحرای کربلا غوغایی برپاست که حبیب بن مظاهرها و علی اکبرها و علی اصغرها و قاسم تازه داماد برای یاری اسلام گرد مراد و مقصود خود می گردند و با پشت پا زدن به آمال دنیوی درهای بهشت رضوان را پیش روی خود فتح می کنند.
در لحظات جنگ و بمباران موشک باران که از سوی دشمن بعثی بر شهر مستولی می گشت هر بار حادثه کربلا به نوعی دیگر در شهر دزفول تکرار می شد و ولی این ارادت مردم دزفول به مولا و سرور و سالار شهیدان ذره ای کم نشد و زیر حملات وحشیانه دشمن تمام هیأت ها و دسته های عزاداری در شهر به حرکت درآمده و یاحسین، یاحسین گویان بر سر و سینه خود می زدند.
در دزفول هر محله ای برای خود یک تکیه دارد و با فرا رسیدن ماه محرم مردم کوچه ها و خیابان ها از کوچک و بزرگ و در تمامی معابر، پرده ها و چادرهای سیاه نصب می کند که این تکایاها یادآور خیمه ها و چادرهای اباعبدالله الحسین است و با این کار رنگ و روی شهر هم تغییر کرده و نزدیک غروب فعالیت تکایا شروع می شود و با گذاشتن نوار قرآن و نوحه خود را برای اذان آماده می کنند.
در دهه محرم هیئت های مختلف عزاداری شامل سینه زنی و زنجیرزنی در خیابان های شهر به راه می افتند و شروع به عزاداری می کنند و این هیئت ها گاهی مهمان هیئت ها و تکیه های دیگر شده و از آنها با شیر و خرما و چایی پذیرایی و دور و بر آنها اسفند دود می کنند و همه با هم به صورت دسته جمعی چلاب می زنند.
پیر و جوان هر کس برای خود یک هیئت قدیمی دارد که از زمان قدیم در این هیئت ها زنجیر و یا سینه می زنند و در روز نهم و دهم یعنی تاسوعا و عاشورا مراسم خاص برگزار می کند بدین صورت که در این روزها مردم سه بار مجزا به طور کامل با هیئت های بزرگ خود بیرون می آیند و از دو روز قبل، مشخص می شود هر هیئت از چه مسیری حرکت می کند.
در دزفول بیش از صد هیئت عزاداری وجود دارد که بر اساس یک سنت کهن شهر به دو قسمت تقسیم شده به نام های حیدرخانه و نعمت خانه. در حدود 50 سال پیش مسیر عزاداری به این صورت تعیین شده که دسته های مناطق نعمت خانه که به صحرا بدر مغربی و مشرقی معروف هستند، عصر تاسوعا به سمت محلات حیدرخانه حرکت کرده و در مسیر توسط اهالی و ساکنان این محلات مورد پذیرایی قرار می‌گیرند.
صبح روز عاشورا نیز همه هیئت های عزادار به منطقه امامزاده رودبند رفته و عزاداری می کنند و در عصر عاشورا نیز دسته های عزادار قسمت حیدرخانه به سمت محلات نعمت خانه یا صحرا بدر رفته و از سوی اهالی آن محلات با نذورات و ذبح گوسفند پذیرایی می شوند.
در این مراسم هیئت ها، علم های بزرگی را بر سر شانه خود حمل می کنند تا به امامزاده رودبند ببرند، برای تزئین علم ها از شال های رنگی سبز، سیاه و یا سفید استفاده می کنند و طول برخی از این علم ها به 12 متر می رسد که در میان آنها علم عباس و علم سبزقبا معروف هستند.
مردم عزادار دزفول، در روز عاشورا طاقی با چهار گلدسته را به حرکت در می‌آورند که از چوب درست شده و دیواره های آن به صورت هنری مشبک و در ابعاد مختلف است و روی آن به سبک نقاشی های قهوه خانه ای، صحنه هایی از عاشورا به تصویر درآمده است؛ نام این طاق «شیدونه» می باشد و نذورات مردم در آن پخش می شود. شیدونه ها به بزرگانی که در روز تاسوعا نقش داشته اند، اختصاص دارد.
از دیگر رسوم محرم، اجرای نمایشی از صحنه جنگ می باشد که همراه با طبل، دهل، صدای شیپور و سرنا در جلو تکایا و در محله های عزاداری صورت می گیرد، در این مراسم عده ای از مردان به دو گروه تقسیم می شوند و با چوب، سپر و شمشیر و زره با یکدیگر به مبارزه نمایشی می پردازند.
چلاب زنی و شبیه خوانی از دیگر مراسم هاست و در این مراسم عده ای بازیگر در نقش های مختلف، شخصیت های مهم تاریخ کربلا را به نمایش می گذاشتند و تمامی متن به صورت شعر با لحن و آهنگ خاص و بعضاً همراه با نوحه خوانده می شود.
این شخصیت های مهم تاریخ در صبح تاسوعا با گهواره ای از علی اصغر در کنار عزاداران حرکت می کنند و مردم نذر خود را به گهواره علی اصغر نذری می دهند مرثیه می خوانند و مردم هم به عنوان اینکه آنها شخصیت واقعی هستند یا نفرین می کنند یا دعا می خوانند.
در روزهای تاسوعا و عاشورا مردم نذرهای زیادی می دهند، قربانی می کنند و گوشت قربانی در بین مردم تقسیم می شود و صبح روز عاشورا خانواده هایی هستند که حتی صبحانه هیئت ها را آماده و با حلیم، شیر، حلوا و یا نان کلوچه از آنها پذیرایی می کنند.
عصر عاشورا هیئت ها به صورت دسته های سینه زنی بر سر مزار شهیدان می روند و مراسم شام غریبان را برگزار می کنند و با نام و یاد حسین و سر بریده حسین هر کس در خانه اش تنور دارد شمع روشن می کند، باشد که تاریخ این مراسم ها که حاکی از سنت اجتماعیون می باشد و در تفسیر و ساخت اجتماعی و اهمیت دارد باقی بمانند.
پایان پیام/
نظر شما