به گزارش سرویس دیگر رسانه های خبرگزاری شبستان، در روزهای اخیر اظهارات درباره جایز و یا حرام بودن خوانندگی زنان و موسیقی جنجال های زیادی در برخی محافل عمومی ایجاد کرد و یکی از مراجع عظام تقلید نیز بدان واکنش نشان داد. پایگاه اینترنتی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله خامنه ای، نظر رهبر معظم انقلاب را درباره موسیقی و خوانندگی زنان بازنشر کرده که به نقل از http://farsi.khamenei.ir می خوانید:
موسیقى و غنا
س 1128: ملاک تمییز موسیقى حلال از حرام چیست؟ و آیا موسیقى کلاسیک حلال است؟ بسیار مناسب است که معیار آن را بیان فرمایید.
ج: هر موسیقى که به نظر عرف موسیقى لهوى و مطرب که مناسب با مجالس عیش و نوش است باشد، موسیقى حرام محسوب مىشود و فرقى نمىکند که موسیقى کلاسیک باشد یا غیر کلاسیک. تشخیص موضوع هم موکول به نظر عرفى مکلّف است و اگر موسیقى این گونه نباشد بخودى خود اشکال ندارد.
س 1129: گوش‌دادن به نوارهایى که توسط سازمان تبلیغات اسلامى و یا مؤسسه اسلامى دیگر مجاز اعلام شدهاند، چه حکمى دارد؟ و استفاده از آلات موسیقى مثل کمان، وِیولون و نَى چه حکمى دارد؟
ج: جواز گوش‌دادن به نوارها منوط به تشخیص خود مکلّف است که اگر تشخیص دهد مشتمل بر غنا و موسیقى لهوى مناسب با مجالس عیش و نوش و خوشگذرانى و همچنین مطالب باطل نیست، گوش‌دادن به آن اشکال ندارد بنا بر این تجویز آن توسط سازمان تبلیغات اسلامى و یا هر مؤسسه اسلامى دیگر به تنهایى دلیل شرعى براى مباح بودن آن نیست و بکارگیرى آلات موسیقى در موسیقى لهوى مطرب و مناسب با مجالس لهو و گناه جایز نمىباشد، ولى استفاده حلال از آنها براى اهداف عقلایى اشکال ندارد و تشخیص مصادیق هم موکول به نظر خود مکلّف است.
س 1130: منظور از موسیقى مطرب ولهوى چیست؟ و راه تشخیص موسیقى مطرب و لهوى از غیر آن چیست؟
ج: موسیقى مطرب و لهوى آن است که به سبب ویژگیهایى که دارد انسان را از خداوند متعال و فضائل اخلاقى دور نموده و به سمت بىبندوبارى و گناه سوق دهد و مرجع تشخیص موضوع عُرف است.
س 1131: آیا شخصیت نوازنده و محل نواختن و یا غرض و هدف از آن در حکم موسیقى تأثیر دارد؟
ج: موسیقى حرام، موسیقى مطرب و لهوى مناسب با مجالس لهو و گناه است و گاهى شخصیت نوازنده یا کلام همراه آهنگ یا مکان و یا سایر شرایط در اینکه موسیقى تحت عنوان موسیقى مطرب و لهوى حرام و یا عنوان حرام دیگر قرار بگیرد مؤثر است مانند اینکه بر اثر آن امور، منجر به ترتّب فساد شود.
س 1132: آیا معیار حرمت موسیقى فقط مطرب و لهوى بودن آن است یا اینکه میزان تحریک و تهییج آن هم تأثیر دارد؟ و اگر باعث حزن و گریه شنونده شود، چه حکمى دارد؟ خواندن و شنیدن غزلهایى که به‌صورت سه ضرب و همراه با موسیقى خوانده مى‌شوند، چه حکمى دارد؟
ج: ملاک آن ملاحظه کیفیت نواختن موسیقى با در نظر گرفتن همه خصوصیات و ویژگیهاى آن است و اینکه از نوع موسیقى مطرب و لهوى مناسب با مجالس لهو و گناه باشد، هر موسیقى که به حسب طبیعت خود از نوع موسیقى لهوى باشد، حرام است اعم از اینکه مهیّج باشد یا خیر و موجب ایجاد حزن و اندوه و حالات دیگر در شنونده بشود یا خیر و هرگاه غزلهایى که همراه با موسیقى خوانده مى شوند به‌صورت غنا و آواز لهوى مناسب مجالس لهو و لعب در آیند، خواندن و شنیدن آنها حرام است.
س 1133: غنا چیست؟ آیا غنا فقط شامل صداى انسان است یا اینکه شامل صداهاى حاصل از آلات موسیقى هم مىشود؟
ج: غنا عبارت است از صداى انسان در صورتى که با ترجیع و طرب همراه بوده و مناسب مجالس لهو و گناه باشد که خواندن به این صورت و گوش‌دادن به آن حرام است.
س 1134: آیا زدن بر ظرفها و سایر وسایلى که جزء آلات موسیقى نیستند، در عروسىها توسط زنان جایز است؟ اگر صدا به بیرون از مجلس برسد و مردان آن را بشنوند چه حکمى دارد؟
ج: جواز این عمل بستگى به کیفیت نواختن دارد. اگر به شیوه متداول در عروسىهاى سنّتى باشد و لهو محسوب نشود و فسادى هم بر آن مترتّب نگردد، اشکال ندارد.
س 1135: دف زدن توسط زنان درعروسى‌ها چه حکمى دارد؟
ج: استفاده از آلات موسیقى براى نواختن موسیقى لهوى و مطرب جایز نیست.
س 1136: آیا گوش‌دادن به غنا در خانه جایز است؟ اگر در فردى تأثیر نداشته باشد چه حکمى دارد؟
ج: گوش‌دادن به غنا به‌طور مطلق حرام است، چه در خانه به تنهایى شنیده شود و یا در حضور دیگران و چه در او تأثیر بگذارد یا خیر.
س 1137: بعضى از جوانان که تازه به سن بلوغ رسیدهاند از مراجعى تقلید مىکنند که فتوا به حرمت موسیقى به‌طور مطلق دادهاند هرچند از رادیو و تلویزیون دولت اسلامى پخش شود، حکم این مسأله چیست؟ و آیا اگر ولىّ فقیه گوش‌دادن به موسیقى حلال را اجازه داده باشد، آیا تجویز او به خاطر احکام حکومتى براى جواز آن کافى است یا اینکه آنان باید به فتواى مرجع تقلید خود عمل کنند؟
ج: فتوا به جواز یا عدم جواز گوش‌دادن به موسیقى از احکام حکومتى نیست، بلکه حکم شرعى فقهى است و بر هر مکلّفى واجب است در اعمالش به فتواى مرجع تقلید خود مراجعه کند. ولى موسیقى اگر مناسب با مجالس لهو و گناه نباشد و مفسدهاى هم بر آن مترتّب نگردد، دلیلى بر حرمت آن وجود ندارد.
س 1138: مقصود از موسیقى و غنا چیست؟
ج: غنا یعنى ترجیع صدا به نحوى که مناسب با مجالس لهو باشد که از گناهان بوده و بر خواننده و شنونده حرام است. ولى موسیقى، نواختن آلات آن است که اگر به نحو معمول در مجالس لهو و گناه باشد، هم بر نوازنده و هم بر شنونده حرام است. و اگر به آن نحو نباشد، فى‌نفسه جایز است و اشکال ندارد.
س 1139: من در مکانى کار مىکنم که صاحب آن همیشه به نوارهاى غنا گوش مىدهد و من هم مجبور به شنیدن آن هستم، آیا این کار براى من جایز است یاخیر؟
ج: اگر نوارها در بردارنده غنا یا موسیقى لهوى مناسب با مجالس لهو و معصیت باشند، گوش‌دادن آن جایز نیست. ولى اگر مجبور به حضور در آن مکان هستید، رفتن به آنجا و کارکردن در آن براى شما اشکال ندارد ولى واجب است به غنا گوش ندهید هرچند به گوش شما بخورد و آن را بشنوید.
س 1140: موسیقى که از رادیو و تلویزیون جمهورى اسلامى پخش مىشود، چه حکمى دارد؟ آیا این گفته که حضرت امام(قدّس سره) موسیقى را به‌طور مطلق حلال اعلام کردهاند، صحیح است؟
ج: نسبت حلال دانستن موسیقى به‌طور مطلق به راحل عظیم الشأن حضرت امام خمینى(قدّس سرّه) کذب و افتراء است. امام(قدّس سرّه) معتقد به حرمت موسیقى مطرب و لهوى مناسب با مجالس لهو و معصیت بودند و نظر ما هم همین است، ولى اختلاف در دیدگاهها از تشخیص موضوع نشأت مىگیرد زیرا تشخیص موضوع موکول به نظر خود مکلّف است. گاهى نظر نوازنده با نظر شنونده تفاوت پیدا مىکند که در این صورت موسیقى که به تشخیص مکلّف لهو و مناسب با مجالس گناه است بر او گوش‌دادن به آن حرام مىباشد و امّا صداهاى مشکوک محکوم به حلیّت هستند و پخش از رادیو و تلویزیون به تنهایى دلیل شرعى بر مباح و حلال بودن آنها محسوب نمىشود.
س 1141: گاهى از رادیو و تلویزیون آهنگهایى پخش مىشود که به نظر من مناسب با مجالس لهو و فسق هستند، آیا بر من واجب است که از گوش‌دادن به آنها خوددارى نموده و دیگران را هم از آن منع کنم؟
ج: اگر آنها را از نوع موسیقى مطرب و لهوى مناسب با مجالس لهو مىدانید، جایز نیست به آنها گوش دهید، ولى نهى دیگران از باب نهى از منکر منوط به این است که احراز نمایید که آنان هم آهنگهاى مزبور را از نوع موسیقى حرام مىدانند.
س 1142: گوش‌دادن و توزیع غنا و موسیقى لهوى که محصول کشورهاى غربى است، چه حکمى دارد؟
ج: در عدم جواز گوش‌دادن به موسیقى لهوى مطرب و مناسب با مجالس لهو و باطل، فرقى بین زبانها و کشورهاى محل تولید وجود ندارد. بنا بر این خرید و فروش و گوش‌دادن و توزیع این نوارها در صورتى که محتوى غنا یا موسیقى لهوى حرام باشند جایز نیست.
س 1143: خواندن به‌صورت غنا توسط هر یک از مرد یا زن چه از طریق نوار کاست باشد و یا از طریق رادیو و چه همراه موسیقى باشد و یا نباشد، چه حکمى دارد؟
ج: غنا حرام است و خواندن به‌صورت غنا و گوش‌دادن به آن جایز نیست اعم از اینکه توسط مرد باشد یا زن و به‌طور مستقیم باشد یا از طریق نوار و همراه با نواختن آلات لهو باشد یا نه.
س 1144: نواختن موسیقى به منظور اهداف و اغراض عقلایى و حلال در مکان مقدّسى مانند مسجد چه حکمى دارد؟
ج: نواختن موسیقى مطرب و لهوى مناسب با مجالس لهو و گناه به‌طور مطلق جایز نیست حتّى اگر در غیر مسجد و براى غرض عقلایى حلالى باشد، ولى اجراى سرودهاى انقلابى و مانند آن همراه با نغمههاى موسیقى در مکان مقدس و در مناسبتهایى که آن را اقتضا مىکند، اشکال ندارد مشروط بر اینکه با احترام آن مکان منافات نداشته باشد و در مکان‌هایى مثل مسجد براى نمازگزاران مزاحمت ایجاد نکند.
س 1145: آیا آموختن موسیقى به‌خصوص سنتور جایزاست؟ ترغیب و تشویق دیگران به آن چه حکمى دارد؟
ج: بکارگیرى آلات موسیقى براى نواختن موسیقى غیرلهوى، اگر براى اجراى سرودهاى انقلابى یا دینى و یا براى اجراى برنامههاى فرهنگى مفید و برنامههاى دیگر با غرض عقلایى مباح باشد، اشکال ندارد به شرط اینکه مستلزم مفاسد دیگرى نباشد و همچنین آموختن و یاد دادن نوازندگى براى امر فوق فى‌نفسه اشکال ندارد. ولى ترویج موسیقى با اهداف عالیه نظام مقدس اسلامى سازگار نیست.
س 1146: گوش‌دادن به صداى زن هنگامى که شعر و غیر آن را با آهنگ و ترجیع مىخواند اعم از اینکه شنونده، جوان باشد یاخیر، مذکر باشد یا مؤنث چه حکمى دارد؟ و اگر آن زن از محارم باشد، حکم آن چیست؟
ج: اگر صداى زن به‌صورت غنا نباشد و گوش‌دادن به صداى او هم به قصد لذت و ریبه نباشد و مفسدهاى هم بر آن مترتّب نگردد، اشکال ندارد و فرقى بین موارد فوق نیست.
س 1147: آیا موسیقى سنّتى که میراث ملى ایران مىباشد، حرام است یا خیر؟
ج: چیزى که از نظر عرف، موسیقى لهوى مناسب با مجالس لهو و معصیت محسوب شود، به‌طور مطلق حرام است و در این مورد فرقى بین موسیقى ایرانى و غیر ایرانى و موسیقى سنتى و غیر آن نیست.
س 1148: گاهى از رادیوهاى عربى بعضى ازآهنگهاى موسیقى پخش مىشود، آیا گوش‌دادن به آنها به خاطر علاقه به شنیدن زبان عربى جایز است؟
ج: گوش‌دادن به موسیقى لهوى متناسب با مجالس لهو و معصیت به‌طور مطلق حرام است و علاقه به شنیدن زبان عربى مجوّز شرعى براى آن محسوب نمىشود.
س 1149: آیا تکرار اشعارى که بصورت آواز و بدون موسیقى خوانده مى‌شوند جایز است؟
ج: غنا حرام است هرچند همراه بانواختن آلات موسیقى نباشد و منظور از غنا ترجیع صدا به نحوى است که مناسب با مجالس لهو و فسق باشد، ولى صرف تکرار شعر اشکال ندارد.
س 1150: خرید و فروش آلات موسیقى چه حکمى دارد؟ و حدود استفاده از آنها کدام است؟
ج: خرید و فروش آلات مشترک براى نواختن موسیقى غیر لهوى اشکال ندارد.
س 1151: آیا غنا در مثل قرآن و دعا و اذان جایز است؟
ج: غنا صوتى است که با ترجیع و طرب همراه بوده و مناسب با مجالس لهو و گناه باشد که به‌طور مطلق حرام است حتّى اگر در دعا و قرآن و اذان و مرثیه و غیره باشد.
س 1152: امروزه موسیقى براى معالجه بعضى از بیماریهاى روانى مانند افسردگى، اضطراب، مشکلات جنسى و سرد مزاجى زنان بکار مىرود، حکم آن چیست؟
ج: اگر احراز شود که نظر پزشک متخصص و امین این است که معالجه متوقف بر استفاده از موسیقى است، بکارگیرى آن به مقدارى که معالجه بیمار اقتضا مىکند اشکال ندارد.
س 1153: گوش‌دادن به غنا اگر باعث تمایل بیشتر انسان به همسرش شود، چه حکمى دارد؟
ج: مجرّد افزایش تمایل به همسر مجوّز شرعى براى گوش‌دادن به غنا محسوب نمىشود.
س 1154: اجراى کنسرت توسط زن براى زنان با علم به اینکه گروه نوازندگان نیز زن هستند، چه حکمى دارد؟
ج: اگر اجراى کنسرت به‌صورت ترجیع مطرب(غنا) نباشد و موسیقى هم که نواخته مىشود از نوع لهوى حرام نباشد، این امر فى‌نفسه اشکال ندارد.
س 1155: اگر معیار حرمت موسیقى، لهو بودن و مناسبت آن با مجالس لهو و گناه است، پس آوازها و سرودهایى که باعث ایجاد طرب در بعضى از مردم حتّى کودک غیر ممیّز مى‌شوند، چه حکمى دارند؟ و آیا گوش‌دادن به نوارهاى مبتذلى که در آنها زنان به‌صورت غنا مىخوانند ولى طربآور نیستند جایز است؟ همچنین مسافرینى که سوار اتوبوسهاى عمومى که غالباً از این نوارها استفاده مىکنند مى‌شوند، چه تکلیفى دارند؟
ج: چنانچه موسیقى یا آوازى که با ترجیع و طرب همراه است از لحاظ کیفیت یا مضمون یا حالت خاص شخص نوازنده یا خواننده در خلال نواختن یا خواندن از نوع غنا یا موسیقى لهوى مناسب با مجالس لهو و معصیت باشد، گوش کردن به آن حرام است حتّى براى کسى که او را به طرب نیندازد و تحریک نکند و اگر در اتوبوسها و ماشینهاى دیگر نوار غنا یا موسیقى لهوى پخش شود، مسافرین باید از گوش‌دادن به آن خوددارى نموده و نهى از منکر کنند.
س 1156: آیا جایز است مردى غناى زن اجنبیه را به قصد لذت بردن از حلال خود گوش کند؟ آیا غناى زن براى شوهر و برعکس جایز است؟ و آیا این گفته صحیح است که شارع مقدس غنا را به علت ملازمت آن با مجالس لهو و لعب و عدم انفکاک از آن دو حرام کرده و تحریم غنا ناشى از تحریم آن مجالس است؟
ج: گوش‌دادن به غنا که عبارت است از ترجیع صدا به نحوى که طربانگیز و مناسب با مجالس لهو و گناه باشد، مطلقاً حرام است، حتّى غناى زن براى شوهرش و بالعکس و قصد لذت بردن از همسر، استماع غنا را مباح نمىکند و حرمت غنا و مانند آن، با تعبّد به شرع ثابت شده و از احکام ثابت فقه شیعه محسوب مىشود و دائر مدار ملاکات فرضى و آثار روانى و اجتماعى نمىباشد، بلکه تا زمانى که این عنوان حرام بر آن صدق کند، حکم آن حرمت و وجوب اجتناب به‌طور مطلق است.
س 1157: دانشجویان دانشکده علوم تربیتى باید در مرحله دروس اختصاصى در درس سرودها و آوازهاى انقلابى شرکت کنند زیرا در آنجا قطعههاى موسیقى را آموخته و به‌طور اجمالى با آنها آشنا مى‌شوند. وسیله اصلى فراگیرى این درس ارگ است، آموختن این درس که جزء واحدهاى اجبارى است چه حکمى دارد؟ خرید و استفاده از وسیله مذکور براى ما چه حکمى دارد؟ و به‌خصوص خواهران نسبت به اجراى تمرین در برابر مردها چه وظیفهاى دارند؟
استفاده از آلات موسیقى فى‌نفسه براى اجراى سرودهاى انقلابى و برنامههاى دینى و فعالیتهاى فرهنگى و تربیتى مفید، اشکال ندارد و خرید و فروش آلات نوازندگى و یاددادن و فراگیرى آن براى استفاده در امور مذکور اشکال ندارد و خواهران مىتوانند با رعایت حجاب واجب و ضوابط شرعى در کلاس درس حاضر شوند.
س 1158: بعضى از ترانهها در ظاهر انقلابى هستند و عرف هم آنها را انقلابى مىداند ولى نمىدانیم که آیا خواننده، قصد خواندن یک ترانه انقلابى را داشته یا یک ترانه طربآور و لهو را، با توجه به اینکه خواننده مسلمان نیست ولى ترانههاى او ملّى و متضمّن جملاتى برضد اشغال و همچنین تحریک مردم به مقاومت است، گوش‌دادن به این ترانهها چه حکمى دارد؟
ج: اگر کیفیت آنها از نظر شنونده عرفاً، طربآور و لهوى نباشد، گوش‌دادن به آنها اشکال ندارد و قصد و نیّت خواننده و مضمون چیزى که مىخواند در این‌باره تأثیرى ندارد.
س 1159: جوانى بعنوان مربّى و داور بینالمللىِ بعضى از ورزشها بکار اشتغال دارد. شغل او اقتضا مىکند که به بعضى از باشگاههایى وارد شود که غنا و موسیقى حرام در آنها پخش مىشود، با توجه به اینکه این کار مقدارى از هزینههاى زندگى او را تأمین مىکند و فرصتهاى شغلى هم در محل زندگى او کم است، آیا این کار براى او جایز است؟
ج: این شغل براى او اشکال ندارد هرچند گوش‌دادن به غنا و موسیقى لهوى براى او حرام است امّا در موارد اضطرارى جایز است داخل مجلس غنا و موسیقى حرام شود، ولى باید از گوش‌دادن به آن اجتناب کند و آنچه که بدون اختیار به گوش او مىخورد، اشکال ندارد.
س 1160: آیا فقط گوش‌دادن به موسیقى، حرام است یا اینکه شنیدن آن هم حرام است؟
ج: شنیدن غنا یا موسیقى لهوى و طربآور حکم گوش‌دادن را ندارد مگر در بعضى از موارد که شنیدن از نظر عرف گوش‌دادن محسوب مىشود.
س 1161: آیا نواختن موسیقى همراه قرائت قرآن با غیر از آلاتى که استفاده از آنها در مجالس لهو و لعب معمول است، جایز است؟
تلاوت قرآن کریم با صداى زیبا و صوت مناسب با شأنِ قرآن کریم اشکال ندارد، بلکه امر راجحى است مشروط براینکه به حدّ غناى حرام نرسد، ولى نواختن موسیقى با آن، وجه شرعى ندارد.
س 1162: طبل زدن در جشنهاى میلاد و غیر آن چه حکمى دارد؟
ج: استفاده از آلات نوازندگى و موسیقى به نحو لهوى و مطرب و مناسب با مجالس لهو و گناه به‌طور مطلق حرام است.
س 1163: آلات موسیقى که دانشآموزان مدارس عضو گروههاى سرود آموزش و پرورش از آنها استفاده مىکنند چه حکمى دارند؟
آن دسته از آلات موسیقى که در نظر عرف از آلات مشترک قابل استفاده براى کارهاى حلال محسوب مى‌شوند، جایز است به‌طور غیر لهوى براى مقاصد حلال بکار گرفته شوند ولى آلاتى که عرفاً از آلات مخصوص لهو محسوب مى‌شوند جایز نیست مورد استفاده قرار گیرند.
س 1164: آیا ساخت سنتور که از آلات موسیقى محسوب مىشود و کسب درآمد با آن به عنوان شغل جایز است؟ آیا بهرهگیرى از اموال و کمک به ساخت سنتور به منظور توسعه و تکمیل صنعت سنتورسازى و تشویق نوازندگان به نواختن آن جایز است؟ و آیا آموزش موسیقى سنتى ایرانى به قصد نشر و احیاى موسیقى اصیل جایز است؟
ج: استفاده از آلات نوازندگى موسیقى براى اجراى سرودهاى ملّى یا انقلابى یا هر امر حلال و مفیدى تا زمانى که به حد طرب و لهو مناسب با مجالس لهو و معصیت نرسیده است اشکال ندارد. همچنین موسیقى و تعلیم و یادگرفتن و ساختن آلات آن براى اهداف مذکور فى‌نفسه اشکال ندارد.
س 1165: چه آلاتى لهو محسوب مى‌شوند و استفاده از آنها به هیچ وجه جایز نیست؟
ج: آلاتى که نوعا در لهو و لعب بکار مىروند و منفعت حلالى دربرندارند.
س 1166: آیا گرفتن اجرت براى تکثیر نوارهاى صوتى که محتوى امور حرامى هستند جایز است؟
ج: هر نوار صوتى که گوش‌دادن به آن حرام است، تکثیر و گرفتن اجرت براى آن هم جایز نیست.
پایان پیام/
نظر شما