دکتر محمدصادق کوشکی: انتفاضه بزرگ عربی_ اسلامی که این روزها در کشورهای عربی شاهد آن هستیم، ماهیتی کاملا مردمی دارد و مساجد تنها موسسات و نهادهایی هستند که ساختارهایی عموما مردمی دارند و در دسترس مردم هستند.
در بسیاری از کشورهایی که انتفاضه از آنجا آغاز و جریان پیدا کرد، شاهدیم که مساجد به عنوان پایگاهی اجتماعی نقش ایفا کردند و حرکت ها و خیزش های مردمی از مساجد ساماندهی، حمایت و تقویت شدند و حتی به نوعی تغذیه فکری و پشتیبانی حرکت نیز از این مکان مقدس بود.
امروزه کارویژه های سیاسی_ اجتماعی مساجد توسعه پیدا کرده است به طوری که بسیاری از این حرکت ها پس از نمازهای جمعه و از مقابل مساجد و مصلی ها شروع و این اعتراضات از مساجد شکل می گیرد. در بسیاری از اعتراضات و حرکت های خودجوش مردمی در کشورهای عربی، نمازهای جمعه در خیابان ها و محل هایی که مردم حضور داشتند با حضور ائمه جمعه و روحانیون برگزار شد.
در برخی کشورها مانند بحرین که خیزش های مردمی در آن ها در حال شکل گیری است، شاهد حضور ساماندهی شده شبکه مساجد هستیم و به همین دلیل متاسفانه شاهد حملات وحشیانه رژیم آل سعود و آل خلیفه به بسیاری از نمازگزاران حاضر در مساجد بحرین هستیم.
این امور حاکی از آن است که مساجد در این انتفاضه بزرگ عربی_ اسلامی نقش مهمی داشتند و تبدیل به پایگاه های پشتیبانی و حمایت از این جنبش ها شده اند.
در حقیقت ماهیت این خیزش ها عربی و عامل خیزش ها در این کشورها مشترک است و آن سرنگونی حکومت های استبدادی است؛ در هیچ یک از 22 کشور عربی شاهد مشارکت مردمی نیستیم و شاهد یک نظام یکسویه از بالا یعنی از سوی حکومت و قدرت به پایین یعنی مردم هستیم.
در همه این کشورها زمینه مشترک این خیزش ها وجود حکومت های استبدادی است البته درکنار این عامل، فقر مردم، نابرابری و ناعدالتی، تحقیر اجتماعی، فساد طبقه حاکم چه اداری و چه ثروت اندوزی خانوادگی و همچنین تبعیض های مذهبی و قومی را نیز باید اضافه کرد.
در بحرین، تبعیض مذهبی میان شیعه و سنی؛ در لیبی، فقر و فساد طبقه حاکم و در مصر، تحقیر اجتماعی کنار عامل اصلی که همان حکومت بسته و خفقان و استبدادی این رژیم هاست عامل خیزش های مردمی بوده است.
در بهترین شکل ممکن این خیزش ها، دموکراسی خواهی و روی کار آمدن حزب اسلامی از الگوی حزب عدالت ترکیه است اما در مرحله بعد میتواند تبدیل به حرکت های اسلام گرایانه مانند انقلاب اسلامی ایران شود.
اگر بخواهیم شاهد انقلاب اسلامی با استفاده از الگوی ایران باشیم باید نیاز تئوریک این کشورها را برای برپایی حکومت اسلامی تأمین کنیم و به آنها تغذیه و خوراک فکری بدهیم که در این صورت شاهد خاورمیانهای خواهیم بود که آمریکا و رژیم صهیونیستی کمترین نقش را در آن دارند و پایگاهایشان در منطقه را از دست خواهند داد.
اگر مردم بتوانند اراده خودشان را در منطقه اعمال کنند در این صورت معادلات خاورمیانه آمریکایی به هم میخورد و این مقدمه یک حرکت تمدن ساز، برای اعراب و خاورمیانه جدید و نیز تأثیرگذار در آینده جهان می شود.
استاد دانشگاه و کارشناس مسائل سیاسی و بین المللی
پایان پیام/
نظر شما