تکلیف افراد ناشایست در ازدواج؛ تاهل یا تجرد؟

خبرگزاری شبستان: ازدواج امر مستحب موکد و مقدسی است که در اسلام به آن سفارش فراوانی شده تا جایی که از این سنت نبوی به منزله اکمال دین تعبیر می شود. از این رو، در تبیین چگونگی ازدواج و انتخاب همسر با حجت الاسلام داریوش عشقی، کارشناس ارشد مشاوره و راهنمایی و رییس مرکز مشاوره و خدمات روان شناختی با رویکرد اسلامی حسنی به گفتگو پرداخته ایم که در ذیل می آید:

فلسفه ازدواج از نگاه اسلام چیست؟
سابقه ازدواج به زمان آفرینش آدم و حوا بر می گردد. یعنی خداوند متعال از همان ابتدا خانواده را خلق کرد؛ آدم و حوا با هم خلق شد و در قرآن شاهد هستیم وقتی سخن از خلقت آدم و قرار گرفتن در بهشت و خوردن میوه ممنوعه و هبوط به زمین به میان می آید، صیغه های به کار برده شدن تثنیه است نه مفرد. زمانی هم که آدم و حوا به زمین هبوط کردند، خانواده ای بودند که خداوند به آنها فرزندانی نیز عطا کرد و آنها هم با ازدواج خانواده تشکیل دادند. و این موضوع ادامه دارد تا می رسد به اسلام. در اسلام نیز تاکید فراوان به تشکیل خانواده شده و هر جا پیامبر (ص) آن را سنت خود بر می شمارد. این تاکید در بسیاری از موارد مشهود است. مانند اینکه زمانی که می خواهیم به ائمه (ع) سلام دهیم، می گوییم:" السلام علیکم یا اهل بیت النبوه (ع)" یا مشاهده می کنیم مباهله پیامبر (ص) همراه با خانواده بود یا امام حسین (ع) همراه با خانواده رهسپار کربلا می شود. اینها نشان از اهمیت خانواده در دین اسلام دارد.
شروع خانواده با ازدواج است و مرد و زن تعهد با بستن پیمان ازدواج با یکدیگر، نسبت به هم مسوولیت پیدا می کنند. ازدواج به زندگی افراد نظم و جهت می دهد و فلسفه اصلی ازدواج که تربیت فرزند در فضایی مناسب که خانواده نام دارد، معنا پیدا می کند. بنابراین دو طرف باید نگاهشان به ازدواج صرفا این نباشد که قرار است برای خود همسر اختیار کنند بلکه باید بدانند در حال انتخاب مادر یا پدر برای فرزند خود هستند و با این دید اقدام به تشکیل خانواده کنند. امروز غرب اگرچه به پیشرفت و تکنولوژی دست پیدا کرده اما به دلیل کمرنگ شدن ازدواج و اهمیت خانواده در آن، معضلات فراوان اجتماعی برای افراد پیش می آید که به دلیل رشد پیدا کردن در محیط خانواده و محرومیت از محبت پدر و مادر است.
بنابراین ازدواج به رفتارها، فعالیت ها و حتی مسائل اقتصادی افراد سمت و سو می دهد و به طور مثال مرد می داند که برای چه از خانه خارج می شود و در آخرت هنگامی که از او سوال می شود جوانی خود را در چه راهی گذراندی، می گوید من برای کسب درآمد خانواده و آرامش و آسایش آنها کار که همان عبادت محسوب می شود انجام دادم و این فرد در نزد خدا سرفراز است یا خانم می تواند با نیکو شوهرداری کردن و تربیت صحیح فرزندان، وقتی از جوانی او سوال می شود، پاسخی شایسته داشته باشد و بهشت را برای خود بخرد.

مشکلات امروز ازدواج ریشه درچه آسیب هایی دارد؟
امروز متاسفانه به دلیل دوری از تعالیم اسلام که کمتر گفته می شود، در ازدواج ها دچار مشکل می شویم. وقتی خانواده و زن و مرد جایگاه خود را شناخت، باید ببیند با ازدواج چه اتفاقی قرار است، بیفتد. اسلام 23 وظیفه بر عهده مرد برای تربیت فرزند قرار داده و اولین آن همان انتخاب همسر مناسب که قرار است مادر فرزند او شود، است. اما اغلب جوانان ما که پدر هم هستند، به دنبال شناخت وظایف خود که در اسلام به آن تاکید و سفارش شده، نیستند. بزرگترین اشتباه این است که جوانان فکر می کنند فرزندان خود را می توانند آن طور که می خواهند تربیت کنند اما از این نکته غافل هستند که فرزندان آن طور که ما می خواهیم تربیت نمی شوند، بلکه آن طور که ما هستیم بار می آیند. جوان امروز نمی داند ایمان کامل شدن در پرتو ازدواج یعنی چه؟ و آن مبنای وجودی ازدواج که می تواند تکامل ایمان را سرعت بخشد، چیست. ازدواج تنها خواندن صیغه و به زیر یک سقف رفتن نیست. ما برای هر چیزی آموزش داریم. به طور مثال فردی که می خواهد رانندگی کند، ابتدا باید دوره آموزشی ببیند، بعد از او آزمونی گرفته شود، سپس اگر توانست موفق عمل کند، به او اجازه رانندگی می دهند. اما برای ازدواج این امر خطیر و مهم هنوز جا نیفتاده که جوان ها آموزش ببیند و مثلا بدانند در برخورد با یکدیگر چطور باید رفتار کنند تا با کوچکترین مساله دچار اختلاف نشوند. هر چند خوشبختانه به تازگی کارگاه های آموزشی در این زمینه برپا می شود. بنابراین بزرگترین مشکل در بحران هایی که در امر ازدواج و خانواده پیش می آید، دوری از تعالیم اسلام است. 

اسلام برای این امر مقدس چه آموزه هایی دارد؟ 

نکته اولی که اسلام سفارش به آن می کند این است که دختر و پسر با شناخت کامل با هم ازدواج کنند و این موضوع را معطوف کرده به گفتگویی که میان آنها انجام می شود و تحقیق. مولفه بعدی خانواده است. خانواده در انتخاب همسر و ازدواج بسیار مهم است. در این راستا افراد باید برای این پیوند مقدس وصلت با خانواده ای سالم و پاییبند به شئونات انتخاب کنند.
 

یعنی افرادی که خانواده مناسب ندارند یا خودشان انسان های شایسته ای نیستند، هیچ گاه نباید ازدواج کنند؟
نه اینطور نیست. گاهی برخی افراد انسان های لایقی هستند که در خانواده های نامناسب زندگی می کنند. اینگونه افراد با توجه به شرایط پسندیده دیگر خود، از این قاعده مستثنی هستند؛ اما افرادی که خود شایسته نیستند و ناهنجارند، باید با همکفو خود ازدواج کنند و حتما گزینه مورد نظر خود را هم پیدا می کنند. بنابراین کفویت از نظر روانی، ظاهری، خانوادگی، اقتصادی و ... ویژگی مهم دیگری است که اسلام برای انتخاب همسر بر آن تاکید کرده است.
 

چرا در چند دهه اخیر سبک ازدواج تغییر پیدا کرده؟ آیا این نوع سبک مورد پذیرش اسلام است؟
اسلام برگزاری جشن و دادن ولیمه برای ازدواج را تاکید کرده است. حتی سفارش شده در اماکنی مانند مساجد این جشن برگزار شود تا مردم بتوانند در آن حضور داشته باشند، اما این سنت به مرور و به خصوص این اواخر دچار تغییرات اساسی شده است. ولیمه ساده تبدیل به چند نوع غذا در تالارها و سالن های آنچنانی شده و هزینه هایی هنگفتی که صرف تزیین ماشین عروس، آرایشگاه، لباش و خرید و ... می شود، بیشتر در اثر چشم و هم چشمی به وجود آمده که مورد پسند اسلام نیست و از آن هدف اصلی خود دور شده است. بخشی از این اقدامات به تبلیغات رسانه ها در تولیدات سینمایی و سریالی خود بازمی گردد. اگر چه ادعا داریم رسانه ملی ما در دنیا سالم ترین رسانه است، اما همین رسانه گاه به تجمل گرایی در مراسم ازدواج دامن می زند. بخشی دیگر نیز به تبلیغات افرادی باز می گردد که از این طریق به نان و نوایی می رسند و در واقع شغل اصلی آنها است و برای بازارگرمی و پر کردن جیب خود، تجمل گرایی را در امر ازدواج ترویج می کنند. این با آن سبک اصیل ازدواج اسلامی تفاوت فاحشی دارد. طبق روایات در آخرالزمان حلال ها حرام می شود و حرام ها حلال. ریخت و پاش و تجمل گرایی در ازدواج از مصادیق این دست روایات است. تا جایی که گاه امروز مشاهده می کنیم اگر فردی مراسمی ساده برای ازدواج خود برپا کند، از سوی اطرافیان توبیخ می شود. بنابراین جوانان و خانواده ها باید به هدف اصلی ازدواج بازگشته و سنت های اصیل آن را احیا کنند.
پایان پیام/