به گزارش خبرگزاری شبستان، رییس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس در نشستی با برخی از دست اندرکاران فرهنگی و تبلیغی و رسانه ای با اشاره به این که امروزه در فضاهای اجتماعی و رسانه‌ای، در نتیجه همنشین و نزدیک شدن مفاهیم با یکدیگر و در تعامل قرار گرفتن آنها با هم، یک نوع فضای عمق گرایی وعمق اندیشی فراهم شده است، گفت: جامعه امروز اقتضا می کند که اگر بخواهیم یک مفهوم و پدیده را درفضای رسانه ای مطرح کنیم، لاجرم باید آن پدیده را به صورت چند بعدی مطرح کنیم.
حجت الاسلام و المسلمین مبلغی ادامه داد: جهان امروز ظرف در هم تنیده شدن پدیده هاست و مخاطبان با نگاه های چند بعدی مسائل را پیگیری می کنند و این مسئله در صورت برنامه ریزی، می تواند فرصتی باشد تا در فضای رسانه ای جدید به صورت چند بعدی به مسائل از زاویه دین پرداخته شود.
استاد حوزه علمیه قم تاکید کرد: بر این اساس رسانه‌های مدرن حامل فرصت هایی استثنایی و انحصاری برای تبلیغ دین هستند.
خطرات دور ماندن از رسانه های جدید در تبلیغ دین
وی با اشاره به این که عملیات تبلیغ دین در صورت دور ماندن از رسانه‌های جدید به یکی از سه پیامد خطرناک بی رمقی، سطحی گرایی و خود زنی دچار خواهد شد، گفت: بی رمقی به این معنا که چنین تبلیغی تنها در یک شعاع محدود می تواند عمل رساندن را محقق کند و سیر نزولی این شعاع هر روز بیشتر و بیشتر خواهد شد.
رییس دانشگاه مذاهب اسلامی در خصوص فروافتادن به سطحی گرایی، گفت: در عصری که روابط و رسانه‌های ارتباط گیری تحولات شگرف یافته اند، جامعه مرتب (هر چند به صورت کلی) ابزارهای گذشته را پس می زند، در نتیجه این ابزارها توان ارائه عمق محتوای دینی را از دست می دهند و از این رو عملیات تبلیغ در مواردی حتی در معرض خطر قشری گری قرار می گیرد و حد اقل کمتر راه به درون محتواهای دینی پیدا می کند.
رییس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس در توضیح احتمال دچار شدن تبلیغ بی اعتنا به رسانه‌های جدید به حالت خود زنی،تصریح کرد: امروزه اکتفا به شیوه های تبلیغی گذشته، حتی می تواند نوعی خودزنی تبلیغی به حساب آید؛ به این معنا که چنین تبلیغی نتایج معکوس به بار می آورد.
روند تبلیغ دین بدون جامع نگری راه به جایی نمی برد
این محقق و پژوهشگر حوزوی یادآور شد: بسیاری از این شیوه‌ها نه ازحیث ادبیاتی با نسل امروز رابطه برقرار می کنند و نه ازحیث قالب، جذابیتی می آفرینند، نه از جهت انتقال، توان بردوش کشیدن مفاهیم را دارند و نه از نظر کاربرد و تاثیر بر مخاطب نتیجه ای به بار می نشانند؛ در نتیجه حتی ممکن است دورشدن مخاطب از دین را هم به دنبال داشته باشند.
روند تبلیغ دین بدون جامع نگری راه به جایی نمی برد
رییس دانشگاه مذاهب اسلامی اضافه کرد: بر این اساس، عمل انتقال پیام، مفهومی تحول پذیر و قابل انعطاف در فضاهای مناسباتی است که به ویژه در عصر کنونی تحولات شگرفی را از سرگذرانده است، به این خاطر استفاده نکردن از ابزارهای مدرن به معنای دورشدن نهادهای تبلیغی از فلسفه وجودی خود می باشد.
حجت الاسلام والمسلمین مبلغی خاطرنشان کرد: اگر متولیان تبلیغ دین استفاده از ابزارهای جدید را کنار نهند و تنها به ابزارهای گذشته توجه کنند، هرچند با دلسوزی و نهایت انگیزه به تبلیغ دین بپردازند، راه به جایی نخواهند برد و در مسیر معکوس یا بی نتیجه و یا کم نتیجه قدم خواهند گذاشت.
استاد حوزه علمیه با بیان این که امروزه رسانه با جامعه گره خورده است و این دو با هم تعامل جدی دارند، تاکید کرد: اگر بخواهیم در تبلیغ دین به مقولات اجتماعی بپردازیم، باید به صورت چند جانبه و چند بعدی باشد و مخاطب هم چنین انتظاری دارد. بر این مبنا، رسانه اگر بخواهد مفاهیم دینی را عرضه کند، نمی تواند به صورت انتزاعی و جدا از دیگر ابعاد، آن را مطرح کند و روند تبلیغ دین بدون این جامع نگری راه به جایی نمی برد.
وی ادامه داد: اگر بخواهیم تبلیغ رسانه ای نسبت به دین داشته باشیم، نمی توانیم با یک آموزه دینی متوقف شده در یک سطح، عطش نسل جوان را برطرف کنیم. به دلیل آن که امروزه جامعه، متحول شده، نیازها متنوع گشته، و انتظارات چند لایه ای شده است.
رییس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس افزود: از طرف دیگر باید به شکل لحظه ای و در کوتاه ترین زمان نیز به نیازها پاسخ داده شود و این پاسخ هم ناظر به مشکلات واقعی باشد .
رییس دانشگاه مذاهب اسلامی با اشاره به این که در عصر رسانه مدرن، فاصله بسیاری از پدیده ها کم شده یا اصولا از بین رفته است، گفت: یکی از مواردی که در آن فاصله از میان رفته یا کم شده است، دو مقوله قالب و محتواست .
وی افزود: درگذشته قالب تعریف خاصی داشت و ارتباط چندانی با محتوا نداشت، اما امروزه در سایه تحولات رخ داده، این فاصله برداشته شده است؛ به گونه ای که مفاهیم، درون قالب ها خزیده اند و با آن ها عجین شده اند تا آنجا که گاه نمی توان قالب و مفهوم را از هم جدا کرد.
حجت الاسلام والمسلمین مبلغی خاطرنشان کرد: محتوا به شدت درگیر قالب و قالب هم درگیر محتواست. به تعبیر دیگر چنان نیست که شما بر اساس نگاه قبلی که بر ذهنیت تفکیک این دو از هم بود، بتوانید در هر قالبی هر آموزه ای را به دلخواه خود بریزید .
استاد حوزه علمیه قم یادآور شد: قالب‌های رسانه‌ای به معنای دقیق کلمه در یک تآثیر و تأثر متقابل بامحتواهای رسانه‌ای هستند؛ امروزه بیش از تلاش برای تولید محتوای دینی، بارگذاری محتوا درقالب ابزارهای جدید نیازمند به تخصص است.
دو نوع پژوهش برای تبلیغ در رسانه های جدید لازم است
رییس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس افزود: متاسفانه درحالی که تبلیغ حساس ترین و تخصصی ترین مقوله ای است که باید به آن پرداخت و با یک ساز و کار متمرکز و برنامه ریزی شده آن را دنبال کرد، ما هنوز همان شیوه‌های کلیشه‌ای چند قرن قبل را دنبال می کنیم که دیگر حتی در روستاها هم جواب نمی دهد؛ بنابراین باید فراخوانی به حوزه‌ها داد تا هرچه زودتر این مقوله مهم را جدی بگیرند و وضعیت رها شده تبلیغ را سامان دهند.
رییس دانشگاه مذاهب اسلامی با اشاره به این که مفهوم "تبلیغ از حیث ابزاری بودن" نه از حقایق شرعیه است و نه از آن دسته عناوینی است که در تحقق آن باید مفهوم عرفی زمان شارع ملحوظ باشد، گفت: مقصود شارع، رساندن پیام است و قالب موضوعیتی ندارد؛ بر این اساس می توانیم بگوییم با استفاده از یک ابزار به شدت سنتی که یا کارآمدی ندارد، یا کارآمدی آن ملحق به عدم است، وظیفه ابلاغ پیام دین و تبلیغ دینی را به انجام نرسانده ایم.
حجت الاسلام والمسلمین مبلغی یادآور شد: در زمینه نحوه برخورد با رسانه های گذشته دو راه پیش رو داریم؛ نخست آن که ابزار گذشته را با رسانه‌های جدید تلفیق کنیم و بار تبلیغ را بردوش آن قالب تلفیقی بنهیم. این راه مربوط به مواردی است که امکان تلفیق فراهم باشد و قالب قدیم از اصالت و موضوعیت برخوردار باشد.
استاد حوزه علمیه قم اضافه کرد: روش دوم این که تنها از رسانه های جدید استفاده کنیم؛ این راه مربوط به مواردی است که امکان تلفیق در کار نباشد. دامنه این موارد بسیار زیاد است و اعم و اغلب را تشکیل می دهد.
به گزارش روابط عمومی مرکز تحقیقات اسلامی مجلس، وی در پایان تاکید کرد: رسانه های جدید ابزارهایی کم هزینه تر، گسترده تر، موثرتر و کارآمدتر هستند.
پایان پیام/
نظر شما