به گزارش خبرنگار ادبیات خبرگزاری شبستان، نشست بررسی اقتباس سینمایی فیلم «پاداش سکوت» به کارگردانی مازیار میری از داستان کوتاه «من قاتل پسرتان هستم» تالیف احمد دهقان، با حضور مجید قیصری، نویسنده و عزیزالله حاجی مشهدی، یک تهیه کننده سینما روز سه شنبه، 28 خردادماه، در سرای داستان بنیاد ادبیات داستانی ایرانیان برگزار شد.
فیلم «پاداش سکوت» ساخته مازیار میری در مردادماه سال 1386 در سینماهای کشور اکران شد و در این فیلم، پرویز پرستویی و مهتاب کرامتی ایفای نقش کردند. «پاداش سکوت» اقتباسی از داستان کوتاه «من قاتل پسرتان هستم» در کتابی به همین نام، نوشته احمد دهقان است.
اشاره قیصری به واقع‌گرایی در تمام کارهای احمد دهقان
به گزارش شبستان، مجید قیصری در ابتدای این نشست به رویکرد متفاوت نویسنده داستان و کارگردان فیلم اشاره کرد و گفت: احمد دهقان در داستان، رویکردی انسانی دارد و در مقابل کارگردان فیلم، روایت قصه را بر اساس رویکردی مذهبی در نظر گرفته است و ما از ابتدا تا پایان فیلم با کدهای مذهبی که کارگردان به مخاطب می‌دهد، مواجه می شویم. در داستان دهقان ما شخصیت‌ها را بیشتر از منظر روانشناسانه می‌بینیم، اما در فیلم وجه جامعه‌شناسی پررنگ می‌شود.
وی، برخی تفاوت‌های فیلم و داستان را برشمرد و بیان کرد: مواردی چون نام شخصیت‌های فیلم به داستان وفادار نمانده است و این مساله اگرچه قابل پذیرش است، اما گاهی تغییراتی ایجاد شده که برای خود من قانع‌کننده نبود. البته فاصله روز داستان طی 20 سال که در فیلم درنظر گرفته شده، قصه را امروزی کرده است و دست فیلم‌نامه‌نویس و کارگردان را باز گذاشته تا وارد اجتماع شوند و از بستر جامعه برای پیشبرد داستان استفاده کنند.
قیصری در ادامه به تفاوت لحن فیلم و داستان اصلی اشاره کرد و افزود: داستان احمد دهقان دارای لحن اعتراف‌گونه است، چراکه شخصیت اول داستان که باعث مرگ دوست رزمنده‌اش شده، با نوشتن نامه به پدر دوستش به گناه خود اعتراف می‌کند و می‌خواهد بار سنگین عذاب وجدان را از دوش خود بردارد؛ اما در فیلم مازیار میری ما با لحنی تردیدگونه شخصیت‌ها را به تصویر کشیده است.
این نویسنده در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا نثر احمد دهقان در این داستان با دیگر آثار این نویسنده قرابت دارد یا خیر، توضیح داد: بیشتر آثار احمد دهقان در حوزه خاطره هستند و وی نویسنده بلند نویسی است، اما تنها داستان کوتاه وی در مجموعه داستان «من قاتل پسرتان هستم» است.
به گفته وی، از دیگر ویژگی‌های نثر دهقان می‌توان به واقع‌گرایی در تمام کارهایش اشاره کرد.
حاجی‌مشهدی: آفت‌های احساسات‌گرایی مبالغه‌آمیز و شعارزدگی در این فیلم کم است
عزیزالله حاجی‌مشهدی نیز در این نشست گفت: نویسنده تنها زمانی می‌تواند با اقتباس از داستانش در یک فیلم دیده شود که بتواند با فضاسازی مناسب کارگردان را به مسیر ذهنی خود نزدیک کند، چراکه در غیر این صورت داستان‌نویس نمی‌تواند به دنبال مطرح کردن خود در فیلم‌های اقتباسی باشد. فیلم ساخته کارگردان است و او می‌تواند تا جایی که اصالت قصه به هم نریزد، در ساختن فیلم خلاقیت به خرج دهد.
وی افزود: این نکته هم که در یک فیلم برخی از عوامل مثل بازیگران مطرح به چشم می‌آیند، امری بدیعی است و نمی‌توان از نویسنده توقع داشت در فیلم بیشتر از بقیه عوامل به چشم بیاید.
حاجی‌مشهدی برخی وجوه مشترک فیلم و داستان را برشمرد و اظهار کرد: واقع‌گرایی هم در داستان و هم در فیلم جزء وجه مشترک به حساب می آید؛ البته پایان باز فیلم نشان از عدم قطعیت گناه شخصیت اول داستان دارد، در حالی که در داستان احمد دهقان این گونه نیست و خواننده به یک قطعیت در مورد کار او می‌رسد.
این تهیه کننده سینما، خاصیت اقتباس سینمایی از داستان‌های کوتاه را دلیل این مساله دانست و گفت: داستان‌های کوتاه وقتی دست‌مایه ساخت یک فیلم سینمایی بشوند، مواردی به آنها اضافه می‌شود. تفاوت اصلی فیلم و داستان هم به همین موضوع برمی‌گردد که در واقع فاصله 20 ساله ایجادشده در فیلم نوعی توجیه روایی برای نگاه جامعه‌شناختی به دوران پس از جنگ است. البته نمایش این فاصله به فیلم آسیب جدی وارد نکرده و دسته‌بندی شخصیت‌ها پس از گذشت چند سال هوشمندانه است.
به گفته وی، افتادن به دامن احساسات‌گرایی مبالغه‌آمیز و شعارزدگی، دو آفت بزرگ فیلم‌نامه‌های جنگی هستند که خوشبختانه در «پاداش سکوت» هرچند احساس پررنگی است، اما این دو آفت را به مراتب کمتر مشاهده می‌کنیم.
حاجی‌مشهدی در پایان بیان کرد: معاصر بودن داستان فیلم به کارگردان کمک کرده است که از المان‌ها و سازوکارهای امروز برای پیشبرد داستانش استفاده کند.
پایان پیام/
نظر شما