بررسی مذاکرات آلماتی 2 در سالروز ملی فناوری هسته ای

خبرگزاری شبستان: در سالروز جشن ملی فناوری هسته ای باید بار دیگر خاطر نشان ساخت که همواره بهانه قدرت های بین المللی در عدم اعتماد به صلح آمیز بودن برنامه هسته ای ایران و اصرار کشورمان بر کاملاً صلح آمیز بودن آن، آغازگر مناقشه و مذاکره چند ساله ایران و قدرتهای بزرگ جهانی بوده است. در این مدت قدرت های غربی به جای تلاش برای رفع سوءتفاهمات، عمدتا به فکر مقابله با ایران بوده اند. در این راستا از انواع توطئه ها و ابزارهای فشار استفاده کرده اند. این در حالی است که ایران بر اساس قوانین و مقررات بین المللی از جمله پیمان عدم اشاعه هسته ای (ان پی تی) کاملاً محق است برنامه هسته ای خود را برای تولید انرژی و دیگر مصارف صلح آمیز از جمله در بخش های کشاورزی و پزشکی توسعه دهد.
مذاکراتی که به آلماتی2 موسوم است، نهمین دور مذاکرات ایران و گروه 1+5 در ادامه مذاکرات از تیرماه 1387 تا فروردین ماه 1392 به ترتیب در شهرهای ژنو، استانبول، بغداد، مسکو و آلماتی دنبال بود. در مذاکرات آلماتی 2 جمهوری اسلامی ایران طرح جامعی را ارائه داد که حاوی پیشنهادهای مشخصی برای شکل¬گیری همکاری و تفاهم بین دوطرف بود. این پیشنهادها در چارچوب طرح کلی ایران در مسکو تنظیم شده و بر پایه طرح «گام به گام» مذاکرات مسکو، ضمن تاکید بر حق غنی‌سازی خود، خواستار حذف تمامی تحریم‌ها بود و این در حالی بود که در مذاکرات آلماتی 1، قدرت‌های جهانی کوشیدند ایران را وادار به متوقف کردن غنی‌سازی 20‌درصدی اورانیوم کنند و آنچه تاکنون با این درجه غنی‌کرده، به خارج منتقل نماید. همچنین، این کشورها از ایران خواستند فعالیت‌های هسته‌ای در تاسیسات «فردو» را تعطیل کند. در مقابل به ایران وعده دادند تا بخشی از تحریم‌های اقتصادی علیه کشورمان لغو شود.
در مذاکرات آلماتی 2 ایران بر لحاظ کردن سه عنصرِ آغاز، ابعاد و سرانجام روند گفت‌وگوها تاکید داشت و قائل بر این بود که اقداماتی که از آن به عنوان گام اعتماد ساز یاد می‌شود، باید به عنوان بخشی از راه‌حل جامع، نگریسته شود نه جدا از آن، و نه کنارِ آن. اما آن چه در آلماتی 2 اتفاق افتاد و سخنگوی خانم اشتون آن را به صراحت بیان کرد این بود که طرف غربی بدون حرف تازه ای وارد الماتی 2 شد.

این موضع گیری با توجه به این که قرار بود مسیر بر اساس گام های مشترک پیگیری شود و نیز مذاکرات کارشناسی استانبول، طبیعتا انتظار می رفت که طرفین بر اساس رویکرد و تفاهم مشترک رفتار کنند. حتی ایران با هدف گذاری برای تقویت این مسیر پیشنهاداتی را به صورت مجدد و برای تسهیل اینده در چارچوب مشخص و متوازن سازی عناصر وضعیت مطرح را مطرح کرد. اما آن چه الان مشاهده می شود این است که غرب از مذاکرات راهبردی استقبال و استفاده نمی کند و مذاکرات تاکتیکی خود را ادامه می دهد.

این نحوه مذاکره با توجه به این که طرفین مبنا را بر تفاهم مشترک و انعطاف برابر گذاشته بودند، متفاوت است.اما این که نحوه مذاکرات و جمع بندی در درون اعضای 1+5 بعد از آلماتی 2 چگونه است جای بحث متفاوتی دارد. در نهایت باید توجه داشت که مذاکرات هسته ای از نوع مذاکرات بنیادین و راهبردی است و نمی توان از مذاکرات راهبردی انتظار نتیجه سریع داشت. این انتظارات، انتظارات غلطی است. البته برخی موضوعات تاکتیکی پیش می آیند که طبیعتا موثر است. برای مثال طرفین تلاش می کنند در طی مذاکرات از یکدیگر امتیازهایی بگیرند و یا تلاش می کنند با توجه به فضا، زمانه و شرایط، یکدیگر را به مواضع انفعالی بکشانند.
نویسنده: اقدس اقبال
پایان پیام/