به گزارش خبرنگار شبستان، بی شک وجود جاذبه های طبیعی، تاریخی و فرهنگی هر منطقه در جذب گردشگر و معرفی آن منطقه به دنیا تاثیر گذار است، مستشرقان و سیاحان ایران زمین را از دیر باز با نام پارس می شناختند و این سخن را هم نمی توان به گزافه دانست چرا که امروز هم بازمانده های شکوه تمدن ایرانی را می توان در آثار تاریخی به جامانده از این تمدن در جای جای سرزمین فارس دید، در هر جایی از فارس که سفر کنی نمادی از گذشته تاریخی ایران را بوضوح می توان مشاهده کرد، یکی از این نمادهای تاریخی شهر گمشده «بیشاپور» در سه کیلومتری شهر قائمیه و در جاده شیراز به کازرون در کنار دره چوگان و مشرف به رود شاپور است، این شهر خوش آب و هوا در شمال شهر کازرون با وسعتی بالغ بر دویست هکتار یکی از زیبابترین جاذبه های تاریخی و گردشگری ایران را داراست، این شهر باستانی قدیمی ترین شهری است که تاریخچه آن در سنگ نوشته ای موجود است تا اوایل دوران آل بویه(قرن هفتم هجری) هم پابرجا بوده و در ویرانه های بجامانده از آن می توان شکوه و عظمت امپراتوری ساسانی را دید، در کتابهای تاریخی بیشاپور مرکز ایالت و کوره اردشیرخوره بوده و از آن با عنوانهای بیشاپور، بیشابور، به شاپور، بیشاور و «به اندیوشاپور» نام برده شده است.
بیشاپور گنجینه‌ای از آثار ارزشمند امپراتوری ساسانی همانند معبد آناهیتا، ایوان موزایبیک، کاخ والرین و تالار تشریفات و همچنین نقش برجسته های تنگ چوگان و غار شاپور است.
این شهر در سال 266 میلادی پس از پیروزی شاپور بر والرین امپراتور روم به دستور شاپور اول پادشاه ساسانی ساخته شده‌است. شهر بیشاپور با روش مهندسی یونانیان که توسط هیپوداموس ابداع شده بود در زمینی مستطیل به گونه‌ای طراحی شد که چهار دروازه و دو خیابان آن، یکدیگر را قطع می‌کردند یکی از خیابانها در جهت شمال به جنوب و دیگری شرق به غرب است و هر کدام در انتها به یکی از دروازه‌های شهر منتهی شده است و دروازه غربی، ورودی اصلی شهر است.
گفته می شود این شهر در روزگار خود با شهر انطاکیه عروس شهرهای بیزانس رقابت می کرد ، شهر از دو بخش اصلی که شامل ارگ سلطنتی شامل آثار شاخصی مانند معبد آناهیتا، تالار تشریفات شاپور، ایوان موزائیک، کاخ به والرین، ستون ها و همچنین منطقه عامه نشین شامل خانه‌های مسکونی، گرمابه، کاروانسرا و بازار تشکیل شده است.
تجمع وسایل نقلیه در ورودی های شهر بیشاپور در ظهر پنجمین روز نوروز به شکلی بود که به سختی امکان پارک خودرور برایت فراهم می شد اما به هر زحمتی که بود جا پارکی پیدا شد، و من برای اینکه زودتر از بقیه بتوانم بلیط تهیه کنم به اطلاعات ورودی مراجعه کردم و گفتم شاید می توانم از کارت خبرنگاری برای ورودم استفاه کنم متاسفانه این امکان برای خبرنگار فراهم نبود و تنها کارت منزلت و ایثارگری و خانواده شاهد در این باجه قابل پذیرش بود بالاخره با بلیط 500 تومانی که زیاد هم مبلغی نبود وارد این مجموعه شدیم، تجمع گردشگران زیاد بود و آنچه بیش از همه به چشم می آمد چادر برزنت برپا شده بود که مقر جوانان داوطلبی بود که در ایام نوروزگردشگران را راهنمایی می کرد و بروشورهایی از اطلاعات تاریخی مجموعه در اختیار آنها قرار می داد ، هنگام صرف نهار آنها بود باید منتظر لیدری که قرار بود گروه را راهنمایی می کرد می ماندیم، تا راهنمی گروه برسد به سیاه چادری عشایری برپا شده در مجموعه سرزدیم که متصدی آن لبالس های محلی قشقایی، صنایع دستی ، کتاب و مواد خوراکی به بازدید کنندگان می فروخت ، بالاخره انتظار بسر رسید، محمد فردی که خود را دانش آموخته حقوق معرفی می کرد و می گفت هر ساله همزمان با ایام نوروز به خاطر عشق به ایران به این شهر می آیم و راهنمای گردشگران می شوم وی چنان با ذوق و شوق درباره تاریخ این شهر صحبت می کرد که تمامی گروه را محو خود کرده بود.
پیش از شروع صحبت های راهنما شاید آنچه بیش از همه در مجموعه تاریخی بیشاپور چشم گردشگران را متوجه خود کند سر ستون های به جامانده از معبد آناهایتا بود، این بنا که از معماری بی نظیر و باشکوهی برخوردار است، به گفته راهنما به گونه ای طراحی شده که به لحاظ رعایت دستگاه های تنظیم کننده و تقسیم کننده و کنترل جریان آب در دنیا بی نظیر است ، برای ایجاد چنین پرستشگاه بزرگ محوطه ای به ابعاد 7×23×27 متر مکعب در عمق زمین خاکبرداری شده و شالوده آن بر طبق نقشه و طرح تنظیمی پیش بینی شده به نحوی گذارده شد تا آب رودخانه شاپور که در فاصله 250 متری این مکان قرار دارد انشعابی از آن به درون این بنا جاری شود، شاید آنچه مرا بیشتر مقهور خود کرده بود که به گونه ای دیگر به آناهیتا بنگرم پرستشگاه بودن آن بود و اینکه چگونه مردمانی زمانی دور در این مکان عبادت می کردند، آب در آیین زردشتی دارای قداست است و آناهایتا به معنای الهه آب و این معبد برای ستایش آب از سوی شاه ساسانی برای انجام فرائض دینی برپا شده بود.
در ادامه گردشی در شهر تاریخی بیشاپور به ستون های یادبود می رسیم که به جایگاه نذورات معروف هستند، این ستون ها که در حاشیه خیابان شرقی-غربی که از مرکز شهر می گذرد و خیابان شمالی و جنوبی را قطع می کند قرار دارد. بر روی این دو ستون کتیبه ای به خط پهلوی اشکانی و ساسانی وجود دارد که در واقع سند تاریخی شهر سازی بیشاپور است .
شاید بعد از معبد آناهیتا در مجموعه بیشاپور آنچه بیش از همه نگاه ها را به خود خیره می کند تالار بزرگ تشریفات باشد که در جنوب شرقی این معبد قرار گرفته و در ردیف اولین و بزرگترین آثار معماری گنبد دار زمان ساسانی محسوب می شود، این تالار مرکب از چهار ایوان متقابل و متقارن است که بر فراز آن گنبدی قرار دارد، صحن مرکزی تالار به صورت مربع است، این بنا همچنین دارای 64 طاقچه است که با گچبری و نقوش تزیین شده است، آنطور که راهنمای گروه می گفت نقوش تزئینی این بنا که به صورت طرحهای چلیپاست نشان دهنده اوج خلاقیت معماران عصر ساسانی است .
پس از تالار تشریفات به ایوان موزائیک رفتیم ایوانی با طاق های هلالی شکل که در گذشته با موزاییک های رنگی تزییین شده بود که امروز تنها قطعه کوچکی از این موازییک ها باقی مانده بود و برای اینکه از گزند حوادث محفوظ بماند زیر تلی از خاک پنهانش کرده بودند و راهنما با کنار زدن خاک آنرا به بازدبدکنندگان نشان می داد، به گفته راهنما گردشگران موزائیک های این ایوان از ارزشمند ترین و نفیس ترین آثار بدست آمده از شهر بیشاپور است که زینت بخش موزه های لوور پاریس و موزه ایران باستان تهران است. رنگ های به کار رفته در این موزائیک ها و طراحی زیبای آن بسیار چشمگیراست به طوریکه مجموع این موزائیک ها به صورت یک فرش یکپارچه زیبا به نظر می رسد.
مجموعه بیشاپور علاوه بر این آثار در سینه کوه مشرف به رودخانه شاپور گنجینه های دیگری از میراث معنوی ایران را در خود دارد، نقش برجسته هایی که به مناسبت پیروزی شاپور بر والرین (امپراطور روم ) و در پنج ردیف بر سینه کش کوه حجاری شده است.
غار شاپور یکی دیگر از جاذبه های مجموعه بیشاپور است که برای رفتن به دهانه غار علاقمندان باید رنج و مشقت فراوانی را تحمل کنند، تا به آن برسند، شاید اگر متولیان امر کمی به فکر توسعه این منطقه بودن ایجاد تله کابین را جزو اولویت ها می دانستند ، این غار انتهای روستای تنگ چوگان و در چهار کیلومتری شهر بیشاپور در ارتفاع حدود 800 متری از سطح زمین قرار دارد و مجسمه شاپور در ورودی آن قرار گرفته است، داخل غار را برجستگی های نمکی و فواره های آب زیبا کرده ودالان های غار که در تاریکی مطلق است.
مجموعه بیشاپور یکی از جاذبه های بی نظیر گردشگری است که در غربتی رو به فراموشی است، نه از این لحاظ که کسی به آن مراجعه نمی کند، بلکه بدین خاطر که هیچ گونه خدمات رفاهی از طرف متولیان امر برای گردشگری که به این مجموعه تاریخی مراجعه می کند تعریف نشده است.
بی شک فراهم کردن امکانات خدماتی و توسعه این منطقه علاوه بر درآمدزایی می تواند در اشتغال جوانان منطقه که به گفته آمارها استان فارس یکی ازبالاترین نرخ هایی بیکاری را در کشور دارد فراهم می کند.
گزارش از لیلا ضامنی
پایان پیام/
نظر شما