به گزارش خبرنگار سیاست خارجی شبستان، علی‌اکبر صالحی، وزیر امور خارجه کشورمان صبح امروز در همایش جمهوری اسلامی ایران و همکاری‌های منطقهای در اوراسیا با بیان اینکه ما در شرایط حساس و برهه حساس بین‌المللی هستیم، گفت: شرایط به گونه‌ای است که تغییرات در آن آنچنان با سرعت در حال انجام است که شاید نظیری در سابق برای آن نتوان یافت.
وی ادامه داد: برخی از تحولاتی که در دو سه دهه اخیر رخ داده با تحولات دهه‌های آینده اگر به تاریخ مراجعه کنیم می‌بینیم که نظایر آنها یک قرن طول می‌کشیدند، سقوط جماهیر شوروی حادثه کوچکی نبود ولی رخ داد، تحولات خاورمیانه تحولات کوچکی نیست ولی رخ می‌دهد.
صالحی با اظهار اینکه ملت‌ها و دولت‌هایی در این برهه حساس موفق‌اند که بتوانند با هوشمندی آینده را تا جایی که امکان دارد به درستی ببینند و تحلیلی موفق از وضعیت موجود داشته باشند، افزود: این امر کمک می‌کند تا کشورها آینده درستی از وضعیت جهانی تصور کنند چرا که اگر نتوانیم با تحلیلی درست آینده صحیح را ببینیم یقینا در سیاست‌ها به بیراهه خواهیم رفت.
وزیر امور خارجه کشورمان تأکید کرد: مسئولان سیاسی ملت‌ها آن‌گونه که شایسته ملت‌هایشان است، اقدام نکردند.
وی در بخش دیگری از سخنان خود عناصر قدرت را بیشترین موضوع حائز اهمیت دانست و اضافه کرد: اگر هر عنصر قدرت را به خوبی شناسایی کنیم و بدانیم چگونه می‌توان به آن دست یافت موفق خواهیم شد که منابع انرژی، توانمندی‌های نظامی، مسایل اقتصادی و فرهنگی چهار عنصر مهم قدرت در دنیای امروز هستند.
رییس دستگاه دیپلماسی کشورمان قدرت فرهنگی را مهم‌ترین عنصر قدرت در دنیای امروز خواند و تشریح کرد: از آنجایی که رشد و پیشرفت و تکنولوژی باعث شده همه مردم در گوشه و کنار جهان به راحتی با هم در تماس باشند پس عنصر فرهنگی یک قدرت بی‌چون‌وچرا است، در همین زمینه باید به قدرت رسانه‌ای پرداخت زیرا فضایی که رسانه‌ها ایجاد می‌کنند باعث می‌شود که بتوانند حق را باطل یا باطل را حق جلوه دهند.
وزیر امور خارجه کشورمان در ادامه سخنان خود حاضران در همایش را مورد خطاب قرار داد و خاطرنشان کرد: چنانکه می‌دانید تحولات منتهی به فروپاشی نظام دوقطبی نقطه پایانی بر یک دوره 60 ساله ثبات ژئوپولوتیک که از آن به عنوان جنگ سرد یاد می‌شد نهاد و آغازگر یک دوره گذار تمدنی و بی‌ثباتی ژئوپولوتیک شد که همچنان ادامه دارد.
وی ادامه داد: وقوع این تحولات با روند جابجایی جریان قدرت و ثروت از غرب به شرق و ظهور مجدد و پررنگ آسیا در عرصه معادلات بین‌المللی همراه بود. همچنین به موازات جریان توفنده جهانی‌شدن شاهد اوج‌گیری همکاری‌های امیدبخش منطقهای و جریان بالنده منطقه‌گرایی هستیم که برخی از آن به عنوان پاسخی طبیعی به چالش جهانی‌شدن یاد می‌کنند.
صالحی با اظهار اینکه همکاری‌های اوراسیایی در چنین فضا و بستری اهمیت دوچندان یافته، افزود: تحقق سامان‌یافته آن می‌تواند سهم کشورهای این منطقه را در شکل دادن به جهان فردا ارتقا داده و منافع آنها را تضمین نماید.
وزیر امور خارجه با تأکید بر این نکته که اوراسیا یکی از کانون‌های مهم قدرت در روابط بین‌الملل محسوب می‌شود، اظهار داشت: از دهه‌های پایانی قرن نوزدهم در ادبیات ژئوپولوتیکی از آن به عنوان قلب زمین "هارتلند" یاد کردند و امروزه به رغم تغییر معادلات سیاسی و امنیتی اهمیت این منطقه در مقیاس جهانی کماکان حفظ شده و حتی با توجه به ورود متغیرهای جدید و الزامات نوین ژئوپولوتیک و ژئواکومونیک افزایش و ارتقا نیز یافته است.
صالحی موقعیت ممتاز اوراسیا در چهار بعد ژئوپولوتیکی، اقتصادی، امنیتی و فرهنگی را قابل توجه دانست و تأکید کرد: همین ویژگی‌ها چنانکه در تحولات سه دهه گذشته شاهد بوده‌ایم موجب گردیده تا این منطقه به یکی از کانون‌های اصلی چالش و رقابت قدرت‌های بزرگ تبدیل شود و همواره طیفی از کشمکش‌ها و رقابت‌های منطقهای و فرامنطقه‌ای در آن جریان داشته باشد.
وی افزود: منافع ملموس مادی، تهدیدات و نگرانی‌های مشترک، فرصت‌های متقابل و مکمل، ارزش‌های مشترک فرهنگی، سوابق و میراث کهن تاریخی و موقعیت و ویژگی‌های جغرافیایی کشورهای اوراسیا موجب برقراری نوعی وابستگی ژئوپولوتیکی بین کشورهای این حوزه و شکل‌گیری یک الزام راهبردی برای تعامل همه‌جانبه آنها گردیده که انتظار می‌رود مبنایی برای همکاری‌های جدی و نهادینه آتی باشد.
صالحی با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از حلقه‌های مرکز این زنجیر ظرفیت‌های عظیم و منحصر به فردی در زمینه توسعه همکاری‌های حمل و نقلی، انرژی، تجاری، فرهنگی و امنیتی با کشورهای اوراسیا دارد، تصریح کرد: موقعیت ژئوپولوتیکی ایران، ظرفیت‌های بزرگ در زمینه تولید و ترانزیت انرژی، شبکه‌های مواصلاتی ریلی و جاده‌ای آن نقش کلیدی و تاریخی ایران در شاهراه‌های موجود منطقه از جمله جاده ابریشم، راه‌آهن سراسری آسیا، پراسیکا، کریدول، شمال جنوب، مسیر امن و کوتاه آن برای انتقال انرژی به بازارهای جهانی، تلاش‌ها و تجارب آن در زمینه مقابله قاچاق مواد مخدر و تروریسم همه و همه می‌تواند در خدمت رشد و توسعه همکاری‌های اوراسیایی قرار گیرد.
رییس دستگاه دیپلماسی کشورمان افزود: ما برای فوریت‌بخشیدن به ظرفیت‌های همکاری در همه حوزه‌ها کاملا آماده‌ایم و معتقدیم تحقق، ارتقا و نهادینه‌کردن همکاری‌های اوراسیایی اقدامی لازم و راهی مطمئن برای رشد و توسعه پایدار منطقه، مقابله اصولی و ریشه‌ای با چالش‌ها و بحران‌های آن و مالا کمک به تحکیم صلح، ثبات و رفاه بین‌المللی است.
صالحی خاطرنشان کرد: جمهوری اسلامی ایران معتقد است امنیت، حمل و نقل و انتقال انرژی از جمله محورهایی هستند که چهارچوب‌های جدیدی برای همکاری‌های اوراسیایی ارایه می‌دهند، جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک قدرت منطقهای با توجه به اشتراکات تاریخی و فرهنگی با اوراسیا و اهمیت آن در منطقه خاورمیانه می‌تواند با فعال‌کردن ظرفیت‌های متنوع خویش سهم خود را در تحقق، توسعه و تأمین امنیت اوراسیایی ایفا نماید.
صالحی با بیان اینکه اوراسیا ظرفیت‌های عظیمی برای همکاری در ابعاد مختلف دارد که بسیاری از آنها هنوز به فعلیت درنیامده‌اند، تصریح کرد: در عین حال با مشکلات و چالش‌های جدی و متنوعی در اوراسیا روبرو هستیم که رفع و مدیریت آنها مستلزم تلاش‌های جمعی است، یکی از پرسش‌های اساسی که مناسب است همایش حاضر در طی یافتن پاسخی برای آن باشد این است که چگونه می‌توان ظرفیت‌ها و امکانات منطقه را در مسیر نیل به اهداف و منافع مشترک و مقابله با چالش‌ها و تهدیدات جمعی پیش‌رو به خدمت گرفت و مدیریت کرد؛ پاسخ به این سؤال در گروی شناخت دقیق منطقه، قابلیت‌ها، ظرفیت‌ها، مسایل، مشکلات، تحولات، روند‌های جاری و بازیگران اصلی و مناسبات حاکم بر روابط آنها در منطقه است.
وی افزود: تردیدی نیست که اوراسیا با توجه به ظرفیت‌های متنوعی که دارد یکی از موتورهای رشد اقتصاد جهانی است و هر تحولی در آن نظام بین‌المللی را متأثر می‌سازد اوراسیا همچنین درگیر مشکلات متنوعی نظیر تروریسم، افراط‌گرایی، مواد مخدر، توسعه‌نیافتگی اقتصادی و سیاسی، درگیری‌های قومی- مرزی و مذهبی، مشکلات زیست‌محیطی و اختلاف سیاسی است که ثبات و امنیت منطقه و جهان را به چالش می‌کشد.
وی مواجهه با این چالش‌ها و عبور از آنها را نیازمند مشارکت جمعی، هم‌افزایی و بهره‌گیری مناسب از ظرفیت‌ها و امکانات منطقه دانست و تشریح کرد: تجربه دهه‌های اخیر نشان داد که اگر مسایل منطقه به طرز صحیح و با دوراندیشی مدیریت نشوند نه تنها خود منطقه همواره دچار التهاب و تنش خواهد بود بلکه بر ثبات و امنیت جهانی نیز تأثیر خواهد داشت؛ بر این اساس امنیت، ثبات و همکاری‌های منطقه در چهارچوب اوراسیایی را می‌توان یک نیاز و الزام جهانی دانست.
رییس همایش جمهوری اسلامی ایران و همکاری‌های منطقهای در اوراسیا خاطرنشان کرد: تجربه تاریخی بشر نشان داده است که تحقق و تداوم ثبات و امنیت در هر نظام منطقهای و بین‌المللی منوط به حضور و مشارکت مسئولانه و جدی تمامی اعضا و ایفای نقش و سهم بایسته از سوی همه آنها است. طبیعتا هرگونه رفتار تک‌روانه یا حذفی در این زمینه تعادل و توازن و در نتیجه دوام و پایداری این نظام را متضرر کرده و تأمین ثبات امنیت در پرتو آن رشد، توسعه و رفاه ملت‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد، این مهم ضرورت توجه بیشتر به همگرایی منطقهای و مسئولیت‌پذیری جمعی در روال تحولات اوراسیا را ایجاب می‌نماید، ما معتقدیم باید جهانی فکر کرد و منطقهای عمل نمود.
صالحی تأکید کرد: جمهوری اسلامی ایران بر این باور است که باید ساختار همکاری‌های اوراسیایی تقویت و گسترش یابد، چهارچوب‌های عمده همکاری‌ها باید مشخص شوند و در این راه موانع همکاری‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی شناسایی و رفع گردند، تحقق این اهداف مستلزم کنارگذاشتن نگرش‌های تنگ‌نظرانه و ناقص قدیمی و تعصبات تاریخی است، باید وضعیت کنونی را شناخت، زمان را مدیریت نمود و با نگاه به آینده گام برداشت.
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران تصریح کرد: ایران که همواره در قبال بحران‌ها و مشکلات منطقهای و جهانی بخشی از راه‌حل بوده حل مشکلات و بحران‌های موجود در منطقه را نیازمند فعال‌شدن ظرفیت‌های درون‌منطقه‌ای می‌داند و معتقد است چنین اقدامی می‌تواند مقدمه نظم امنیتی پایدار در منطقه باشد.
وی تأکید کرد: ادامه حضور نیروهای نظامی در منطقه که با بهانه‌هایی چون مقابله با تروریسم، مواد مخدر و افراط‌گرایی صورت پذیرفته چنانکه تجربه ندارد و نمی‌تواند راهکار مناسبی برای حل مشکل باشد اما مانعی بر سر راه شکل‌گیری ترتیبات امنیتی واقعی و بومی خواهد بود.
صالحی در پایان ابراز امیدواری کرد با همکاری و همدلی کشورهای منطقه و بدون دخالت قدرت‌های فرامنطقه‌ای بتوانیم پراکندگی‌ها را انسجام داده و در راستای توسعه و گسترش روابط گام‌های مثبت و مؤثرتری برداریم.
پایان پیام/
نظر شما