خبرگزاری شبستان// خراسان جنوبی
گیاه آنغوزه گیاهی است علفی چند ساله، ریشۀ آن کمی ضخیم و گوشتی، برگ های آن بسیار بریده و غباری، ساقه آن مجوف و گوشتی و بلندی آن تا 2 متر است. گل های آن به رنگ زرد و به گروه چتر مانند در انتهای ساقه ظاهر می شود.
این گیاه در چند سال اولیه سن خود ساقۀ قابل رویتی ندارد و برگ های آن گسترده روی زمین است که در مراتع به نام «کماه» و « انگزاکماه» چوپانان می شناسند و مورد توجه و علاقۀ گوسفندان است. دام را چاق می کند ولی گوشت گوسفند کمی بدبو می شود.
میوۀ این گیاه دارای 2 تخم به رنگ قهوه ای تیره و سیاه ، بیضی کمی پهن و بسیار بدبو است. از ریشۀ این گیاه یا قسمت پایین ساقه و یقۀ گیاه با تیغ زدن یا قطع در ناحیه یقه دراواخر بهار، شیرۀ بسیار متعفنی در طول تابستان خارج می شود که در مجاورت هوا به تدریج سفت می شود که همان «آنغوزه» است. این گیاه در اراضی بائر و خشک و آهکی مناطق گرم می روید.
مشخصات آنغوزه
آنغوزه شیره گیاهی است که از تیغ زدن ریشه یا پایین ساقه و یا قطع ساقه گیاهان مولد آنغوزه از ناحیه یقه گیاه خارج می شود و در طول تابستان به دست می آید و به 2 صورت در بازار عرضه می شود. یک نوع را که آنغوزه اشکی گویند بسیار تمیز؛ بدون خاک و خاشاک و مرغوب است رنگ خارجی ان زرد مایل به قرمز یا قهوه ای و صاف و شفافت.
از نظر ابعاد در حد فندق یا کمی بزرگتر یا کوچکتر در ابعاد نخود است رنگ مقطع آن سفید است که در مجاورت هوا به سرعت اکسیده شده و تیره می شود و نوع دیگر که در بازار عرضه می شود توده ای گفته می شود که با بی دقتی جمع آوری شده و مخلوط با خاک و خاشاک و برگ است و نامرغوب می باشد طعم انغوزه گس در بعضی گونه ها تلخ و بویی شبیه بوی سیر، متعفن و خیلی تند دارد.
خواص
برای صمغ آنغوزه در مناطق خاور دور خواص متعددی قائل هستند این صمغ از ایران و افغانستان از طریق مغولستان به چین و سایر نواحی خاور دور وارد می شود. آنغوزه برای معالجه هیستری مفید است. به عنوان مقوی معده و برای کشتن کرم معده مصرف می شود و بادشکن است.
از نظر طبیعت طبق رای حکمای طب سنتی خیلی خیلی گرم و نسبتاً خشک است. اگر آنغوزه را در آب حل کنند مایع سفید رنگ شیری به دست می آید و از دارهای ضد سم است. حکمای مشرق زمین از قرن ها پیش آنغوزه را به عنوان داروی ضد تشنج؛ ضد کرم و قاعده آور تجویز می کردند و معتقد بودند که برای بیماری های دماغی نظیر فلج؛ رعشه، سستی اعضا، ام الصبیان (صرع کودکان) بسیار موثر و شفابخش است.
اگر با فلفل و سداب مخلوط و خورده شود برای کزاز و اگر با سرکه خورده شود برای اعصاب بسیار نافع است. اگر با عسل خورده شود برای اعصاب بسیار نافع است. اگر با عسل مخلوط و به چشم مالیده شود برای تقویت بینایی چشم و قطع نزول آب (آب سفید) و دفع ناخنک چشم مفید است. اگر در روغن زیتون جوشانیده شود و چند قطره از آن را در گوش ریخته شود برای تسکیل درد گوش و کاهش کری کهنه و رفع طنین و صدا در گوش مفید است.
اگر بر دندان کرم خورده گذارده شود درد آن را تسکین می دهد و اگر با انجیر و زوفا مخلوط ودم کرده آن مضمضه شود نیز برای تسکین ورم دهان و با سرکه برای اخراج زالوی در حلق مانده و اگر با زرده تخم مرغ خورده شود برای تسکیل سرفه خشک و درد پهلو و اگر با آب مخلوط و خورده شود برای رفع خشونت حلق و صاف کردن صدا نافع است و برای رفع نفخ نیز مفید است. اگر با داروهای قابض خورده شود برای بند آوردن اسهال رطوبی مفید است.
ضمناً با داروهای مناسب و ضد کرم برای کشتن و اخراج کرم شکم و باز کردن خون بواسیر نافع است. اگر مقداری در حدود یک نخود یا کمی کمتر آن را لای نان پخته گذارده و بلع شود و این کار چند روز تکرار شود برای تحلیل استسقای سرد از هر نوع که باشد، نافع است و اگر با انجیر خورده شود برای یرقان مفید است. اگر با فلفل و مرّمی مخلوط و خورده شود برای ازدیاد ترشح ادرار و عادت ماهیانه نافع است یعنی قاعده آور است. شیاف آن برای اخراج جنین مرده مفید است و اگر بر روی ورم ها گذارده شود و یا ورم های رسیده شکافته شود برای اخراج چرک و خشک کردن آن مفید است.
برداشت 12 تن انغوزه در خراسان جنوبی
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیرداری خراسان جنوبی در جمع خبرنگاران در بیرجند از وجود 260 گونه محصول فرعی مرتعی در این استان خبر داد و گفت: برجسته ترین این محصولات " انغوزه، زیره سیاه، بو مادران، کلپوره، ریواس، کاسنی، شیرین بیان، آویشن و بنه" هستند.
حبیب الله شریفی با اشاره به اینکه در سال جاری پیش بینی می شود 12 تن انغوزه از مراتع خراسان جنوبی برداشت شود، خاطرنشان کرد: ارزش اقتصادی این 12 تن حدود 4 میلیارد ریال برآورد شده است.
وی با تاکید براینکه بیشترین انغوزه استان در قاین، فردوس و بشرویه برداشت می شود، یادآور شد: این گیاه یک محصول دارای ارزش اقتصادی بسیار بالاست به طوری که هر کیلوی آن 150 هزار تومان ارزش دارد.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیرداری خراسان جنوبی یادآور شد: 680 هکتار از مراتع استان به کشت انغوزه اختصاص دارد که در برخی از سال ها به دلیل بارندگی کم اجازه برداشت این محصول داده نمی شود.
فراوری انغوزه در کشور انجام نمی شود
شریفی با اشاره به اینکه مجموع محصولات فرعی مرتعی خراسان جنوبی زمینه ایجاد اشتغال 116 هزار نفر روز را ایجاد کرده اند، خاطرنشان کرد: متاسفانه این گیاه با خواص دارویی بسیار فروان تنها صادر می شود و زمینه های فراوری آن در کشور وجود ندارد.
وی با بیان اینکه برداشت این محصول از یک ماه پیش آغاز شده و هنوز نیز ادامه دارد، خاطرنشان کرد: کشورهای حاشیه خلیج فارس مقصد صادرات انغوزه است.
وی با تاکید براینکه قاین بیشترین تولید انغوزه در استان را دارد، یادآور شد: 100 درصد انغوزه تولید شده در استان صادر می شود.
پایان پیام/
نظر شما