به گزارش خبرگزاری شبستان، نخستین جلسه از کارگاه آموزشی رومئو کاستلوچی (کارگردان ایتالیایی) با موضوع "کارگردانی تئاتر" در چهارمین روز از بیست و نهمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر با حضور جمعی از هنرمندان در تالار نیلوفر خانه هنرمندان ایران برگزار شد.
کاستلوچی در این کارگاه با اشاره به نمایش‌های خود و حضور این آثار در جشنواره‌های مختلف، در خصوص شیوه تولید و خلق یک اثر به حاضران در این کارگاه، توضیحاتی ارائه کرد و افزود:« همیشه برای یک کارگردان چندین سوال مختلف مطرح است که گاه برای برخی از این پرسش‌ها می‌توان جوابی یافت؛ اما بعضی سوالات هستند که همیشه بی‌جوابند و باید در هوا و یا در خود شخص سوزانده شوند.»
کاستلوچی در ادامه به دفترچه‌ای اشاره کرد که تمام موضوعات، مسائل، دیدگاه‌‌ها، مطالب یا صحنه‌های جالب را در آن یادداشت می‌کند و ادامه داد:« شاید برخی از آنچه در این دفترچه به نگارش درمی‌آید به نظر بی‌ارزش و یا مبتذل باشد، ولی تمام آنچه که برایم حائز اهمیت است کوچک یا بزرگ از تمام موضوعاتی که از سطح فرهنگی بالایی برخوردار است گرفته تا شیوه راه رفتن افراد در خیابان را در این دفترچه می‌نویسم.»
سپس کاستلوچی مسائل کوچکی که در نگاه اکثر افراد معمول و متداول است را عامل مهمی برای خلق دانست و افزود:« برخی اوقات مسائل بی‌ارزش و ناهنجار غنای بیشتری نسبت به مسائل فرهنگی دارند.»
کاستلوچی ادامه داد: «شیوه نگرش دراماتورژی را در خلق اثر نباید فراموش کرد. با این وجود در آثار من اتفاقات نقش مهمی را ایفا می‌کنند. من فکر می‌کنم در شیوه تولید باید از حوادث و پیش‌آمدها استقبال کنیم. باید سعی کرد تا تعادلی بین نظم و بی‌نظمی و رفتن و ماندن برقرار شود؛ اما نباید دنبال کردن خط دراماتورژی را نادیده گرفت؛ چرا که باید خط ممیزی که کنترل نکردن حوادث را مشخص می‌کند، برای ما روشن باشد.»
وی بیان کرد: «با کامل شدن دفترچه به مثابه کتابی پرمخاطب، خواندن مطالب و نوشته‌هایم را آغاز می‌کنم که در این حین دو اتفاق می‌افتد، یا خط تولید مشخص می‌شود و یا همه چیز به طور غریزی اتفاق می‌افتد.»
مدرس این کارگاه آموزشی به مرحله آغاز این تولید که بی‌نظمی و اضطراب برای خلق کردن را به دنبال دارد، اشاره کرد و گفت: «در این زمان نبرد دائمی در ذهن و بدن به وجود می‌آید که با خوانده شدن دفترچه 98 درصد از آنچه به نگارش درآمده کنار گذاشته می‌شود و جنگ دیگری بین من و ذهنم و اینکه چطور از این موارد و یادداشت‌ها استفاده کنم و آنها را قبول کنم، شکل می‌گیرد.»
کاستلوچی تصریح کرد:«در بخش‌های پایانی کار اسکلت‌بندی اثر طراحی می‌شود که شامل به هم پیوستن ارگان‌هایی است که شکل گرفته بود. سپس عنوان دقیق‌تر اثر را انتخاب می‌کنم و در واقع تیتر کار برایم از سوژه مهم‌تر است؛ چرا که معتقدم مدخل ورودی یک اثر و ترکیب کردن، همه چیز با هم است.»
وی افزود: «شاید خیلی عجیب باشد که با رسیدن به اسکلت، کار و تیتر به مرحله جدیدی وارد می‌شوند که به نظر می‌آید کار تازه آغاز شده است. در این زمان در یک دوراهی قرار می‌گیریم که به سوی مسیری از تولیدات که با ترس همراه است و یا ممیزی که آرشیو جهانی فرهنگ را حمل می‌کند، پیش می‌رویم.»
کاستلوچی گفت: «گاه برایم پیش آمده که روی نمایشنامه‌های شکسپیر کار کنم، بنابراین سعی کردم به ریشه‌ها توجه کنم که البته این ریشه‌ها همیشه نمایش خلأ بوده است که با دیدن آنان، تولید و خلق را از همان خلأ آغاز کردم.»
این کارگردان ایتالیایی خاطرنشان کرد:« من برخلاف برخی از هنرمندان و کارگردانان که فکر می‌کنند آثار شناخته شده همچون مجسمه‌هایی هستند که نباید به آنان دست زد یا دخل و تغییری در آنان ایجاد کرد، عمل می‌کنم و برایم آن اثر شناخته شده مهم نیست.»
وی اضافه کرد: «اگر روی هملت کار می‌کنم این مسئله بدین معنی است که هملت به سراغ من آمده بنابراین اوست که باید من را نشان بدهد و این هملت است که باید من را زندگی کند و حتی باید تماشاگران نمایش من را زندگی کند.»
در ادامه کاستلوچی تئاتر را هجوم و پیشروی دراماتیک به سمت تماشاگر معرفی کرد و گفت: «تئاتر آن چیزی است که در ذهن تماشاگر اتفاق می‌افتد و پلاتوی واقعی در ذهن اوست.»
وی دور شدن از معناگرایی را عامل اصلی در غنی شدن تئاتر دانست و افزود: «معناگرایی دام بزرگی برای کارگردانان است که با کنار گذاشتن آن می‌توانند به موفقیت دست پیدا کنند، البته به وجود آمدن ساختار منطقی را نیز نباید فراموش کرد. ساختار یعنی یادگیری این که موضوعات مختلف با هم ترکیب یا تفکیک شوند. باید از نگاه دراماتورژی پتانسیل‌های ساختاری را کشف کرد چرا که ساختار احساس را به بدن منتقل می‌کند.»
کاستلوچی گفت: «تئاتر همانند یک بحران عمل می‌کند. تئاتر تنها جایی است که در آن می‌توان به جنایت فکر کرد تا جنایت واقعی را کاهش داده و ریشه‌کن کنیم و درواقع تئاتر یک جنایت دوستانه است. با خلق نمایش‌های جدید از روی آثار شناخته شده یا با دست بردن در آنها که از نظر اخلاقی جنایت محسوب می‌شوند، می‌توان جنایت واقعی را ریشه‌کن کرد.»
گفتنی است روز دوم کارگاه آموزشی کارگردانی تئاتر امروز چهارشنبه 27 بهمن‌ماه ساعت 10 صبح در تالار نیلوفر خانه هنرمندان ایران برگزار می‌شود.
در حاشیه:
- آتیلا پسیانی کارگردان و بازیگر تئاتر، علی راضی مدیر بازار تئاتر ایران و آروند دشت‌آرای کارگردان نوگرای تئاتر از شرکت‌کنندگان در این کارگاه بودند.
- عکس‌هایی از نمایش‌های مختلف تئاتر از جمله نمایش "تنها سگ اولی می‌داند که چرا پارس می‌کند" به کارگردانی "ابراهیم پشت‌کوهی" زینت‌بخش دیوار سالن نیلوفر خانه هنرمندان بود.
پایان پیام/
نظر شما