خبرگزاری شبستان- سرویس فرهنگ و ادب: ماجرا از آنجایی آغاز شد که در پنجمین دوره جایزه جلال آل احمد، کتاب و اثری به عنوان برگزیده انتخاب نشد و کسب امتیازهای آثار به گونه‌ای قرار گرفت که همگی آثار راه یافته به مرحله نهایی، جزء شایستگان تقدیر قرار گرفتند. در بخش داستان؛ کتاب «حافظ هفت» تالیف اکبر صحرایی، در بخش نقد ادبی؛ کتاب‌های «مولوی و اسرار خاموشی» نوشته علی محمدی آسیابادی و «عقل سرخ» نوشته تقی پور نامداریان به طور مشترک، در حوزه مستندنگاری؛ در گروه خاطرات، «نورالدین پسر ایران» و در گروه کتاب‌های غیر داستانی، «شرح اسم» شامل زندگینامه آیت الله العظمی سیدعلی خامنه ای، تالیف هدایت الله بهبودی شایسته تقدیر معرفی شدند. در بخش تاریخ نگاری به تشخیص هیات داوران هیچ کتابی به مرحله نهایی راه نیافت.
جنجال‌ها و حاشیه‌ها برای جایزه جلال دوره پنجم از زمانی آغاز شد که تعدادی از داوران این دوره اعلام کردند که نتیجه نهایی حوزه مستندنگاری و کتاب «شرح اسم» در دقایق آخر تغییر کرده و این کتاب، توانسته رتبه برتر این جایزه را کسب کند.
این در حالی است که «مجید حمیدزاده» دبیر جایزه ادبی جلال آل احمد در نشست خبری که به منظور روشن شدن موضوع ترتیب داده شده بود، اعلام کرد که تنها کتاب «شرح اسم» امتیاز 90 را از هیات داوران گرفت که بر اساس نظر هیات علمی، رتبه آن تنزل داده شد. اظهار روشن دبیر جایزه جلال نسبت به اینکه این کتاب چه امتیازی کسب کرده، دلیلی بر این موضوع است که او در مقام دبیر، هیچ گونه دخل و تصرفی در نتیجه نهایی نداشته است.
داورانی که کاتولیک تر از پاپ عمل کردند
بر این اساس، اگر از این موضوع هم بگذریم و به زمانی که ناشر «شرح اسم» قصد اخذ مجوز این کتاب را از دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب و همچنین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی داشت، نگاهی بیندازیم، متوجه می‌شویم که بر خلاف آنچه که حول ارائه مجوز این کتاب اتفاق افتاده و نکاتی که دفتر مقام معظم رهبری به ناشر جهت اصلاح اغلاط موجود در کتاب، متذکر شده است، داوران محترم این دوره جایزه جلال آل احمد، کتاب شرح اسم را به دلیل محتوای کتاب، آن را واجد امتیاز کامل می‌دانستند. البته اگر این کتاب بدون "اغلاط مختلف تاریخی و غیر تاریخی" اولیه ارائه می‌شد و تذکرات دفتر مقام معطم رهبری در بین نبود، حائز رتبه برتر بودن آن حتماً متصور بود و چنان نمی‌شد که داوران این جایزه از حول حلیم در دیگ افتادند و کاتولیک تر از پاپ عمل کردند!
انتقاد ضمنی دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب به «شرح اسم»
به گزارش شبستان، قبل از هیات علمی جایزه ادبی جلال آل احمد، دفتر مقام معظم رهبری به طور ضمنی انتقادش را به انتشار این کتاب و اغلاط لفظی و محتوایی آن ابراز داشته، گرچه صریحاً به آن اشاره نکرده است. عملکرد هیات علمی جایزه جلال در برگزیده نشدن شرح اسم، مبنی بر همین موضوع است، چرا که اگر هیات علمی یک جشنواره، نسبت به وزن علمی آثار نهایی نظر بدهد، تضمین کننده بنیان علمی آثار برگزیده آن جشنواره خواهد بود.
بنابراین وقتی داوران کاتولیک تر از پاپ عمل کرده‌اند و رای آنها بر اساس فرم و موضوع بوده، هیات علمی باید به میدان می‌آمده و نظر می‌داده.
از طرف دیگر، ویژگی آثار مستند، صحت داشتن آن است و وقتی داوران برای ارائه رای نهایی خود، به دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب به عنوان مرکزی که نظارت بر چاپ آثار مربوط به مقام معظم رهبری را دارد، ارجاع نکردند، چطور می توانستند در مورد صحت و سقم این اثر نظر نهایی دهند!؟
در اینجا باید متذکر شویم که موضع‌گیری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره کتاب شرح اسم، کاملاً منطبق بر موضع دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب بوده است.
در زیر به جهت روشن شدن موضوع، اطلاعیه دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب درباره کتاب «شرح اسم» مورخ 24/2/91 و نامه دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب به وزارت ارشاد درباره وضعیت کتاب «شرح اسم» مورخ 14/5/91 ارائه می‌شود.
اطلاعیه دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب درباره کتاب «شرح اسم» در تاریخ 24/2/91
دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای در اطلاعیه‌ای ضمن قدردانی از نویسنده و ناشر کتاب «شرح اسم؛ زندگینامه حضرت آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای 1357 – 1318» اعلام کرد این کتاب به دلیل "وجود اغلاط مختلف تاریخی و غیر تاریخی" موفق به دریافت مجوز نشر از مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی نشده است.
متن اطلاعیه به شرح زیر است:
بسم‌الله الرحمن الرحیم
مؤسسه‌ی پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی ضمن سپاس فراوان از نویسنده‌ی متعهد و توانا و نیز ناشر کتاب «شرح اسم زندگینامه حضرت آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای 1357 – 1318» به اطلاع می‌رساند کتاب مذکور بر اساس بررسی‌های کارشناسانه‌ی متعدد به دلیل وجود اغلاط مختلف تاریخی و غیر تاریخی موفق به دریافت مجوز نشر از این مؤسسه نگردید. طبعاً ناشر محترم متعهد به رفع اشکالات کتاب خواهد بود.
امید است عموم نویسندگان و ناشران از طریق هماهنگی و ارتباط با این مؤسسه در اتقان و غنای اثر خود کوشا و موفق باشند؛ انشاءالله.
مؤسسه‌ی پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی
دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای (مدظلّه العالی)
نامه دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب به وزارت ارشاد درباره وضعیت کتاب «شرح اسم» در تاریخ 14/5/91
پیرو اطلاعیه‌ی قبلی دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب اسلامی در خصوص کتاب «شرح اسم»، نامه‌ای به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ارسال گردیده است. در بخشی از این نامه آمده است: نظر به اهمیت اصلاح اغلاط تاریخی، صرفاً اغلاط و نکات لفظی تاریخی (240 نکته) به ناشر اطلاع داده شد و از ابلاغ نسبت به اصلاح اغلاط و نقایص محتوایی از قبیل تحلیل‌ها، برداشت‌ها، و روش استنباط از اسناد خودداری و نقد و تحلیل و بررسی این نوع اشکالات به جامعه‌ی علمی و تحقیقی کشور واگذار شد. متن این نامه به این شرح است:
بسمه تعالی
مدیرکل محترم امور کتاب وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
با سلام
بازگشت به نامه‌ی شماره‌ی دم/1203 تاریخ 17/4/1391 مؤسسه‌ی «مطالعات و پژوهش‌های سیاسی» مبنی بر درخواست مجوز برای کتاب «شرح اسم» و با توجه به اطلاعیه‌ی قبلی این مؤسسه‌ی درباره‌ی وجود اغلاط متعدد تاریخی و غیر تاریخی در کتاب مذکور که بدون مجوز انتشار یافته، به اطلاع می‌رساند نظر به اهمیت اصلاح اغلاط تاریخی، صرفاً اغلاط و نکات لفظی تاریخی (240 نکته) به ناشر اطلاع داده شد و از ابلاغ نسبت به اصلاح اغلاط و نقایص محتوایی از قبیل تحلیل‌ها، برداشت‌ها و روش استنباط از اسناد خودداری و نقد و تحلیل و بررسی این نوع اشکالات به جامعه‌ی علمی و تحقیقی کشور واگذار شد.
با توجه به اصلاح اشکالات مذکور، انتشار کتاب «شرح اسم» بلامانع است. برای تجدید چاپ، أخذ تأییدیه‌ی مجدد از این مؤسسه الزامی است.
سرپرست مؤسسه
رونوشت: حجت‌الاسلام‌والمسلمین جناب آقای خزائی؛ ریاست محترم مؤسسه‌ی مطالعات و پژوهش‌های سیاسی جهت اطلاع و اقدام مقتضی
به گزارش شبستان، در اطلاعیه دوم به صراحت به موضوع "بدون مجوز انتشار یافتن" این کتاب اشاره می‌شود و تاکید می‌شود که اغلاط لفظی موجود اصلاح شود و بعد از آن، به طور ضمنی از اغلاط محتوایی و تفسیری چشم پوشی می‌شود، اما نقد و تحلیل و تفسیر اثر را به جامعه‌ی علمی و تحقیقی کشور واگذار می‌کند.
یادداشت از آزاده فضلی
نظر شما