به گزارش خبرگزاری شبستان، بررسی ویژگیهای و خصوصیات یاران اباعبدالله از نکاتی است که شاید آن‌‌گونه که باید به آن پرداخته نشد. به همین منظور گفتاری از حجت‌الاسلام والمسلمین سیدقاسم رزاقی موسوی، عضو هیئت علمی پژوهشکدۀ تاریخ و سیرۀ اهل بیت(ع) دربارۀ معرفی برخی از ویژگیهای یاران خورشید را مرور می‌کنیم. این معرفی که با هدف شناخت بیشتر اصحاب امام صورت می‌‌گیرد می‌‌تواند مقدمه‌‌ای بر آشنایی با خصوصیات اصحاب امام عصر(عج)نیز به شمار آید.
عاشورا دریای گسترده‌‌ای است که هر صیادی می‌‌تواند در وسعت بی‌‌منتهایش، صیدهای فراوانی به تور اندازد. دریای بی‌‌کرانی که ساحل امن آن، آسایشی برای رهگذران فراهم ساخته است. امام حسین علیه السلام با این قیام، مسیری روشن برای همیشه تاریخ ترسیم نموده است، رهپویان راه امام تا رسیدن به هدف اصلی قدم به قدم با او همراه‌‌اند آن‌‌گونه که اصحاب وفادارش در شب عاشورا پس از برداشتن بیعت از آنها، تا پای جان در رکاب امام ماندند.
انگیزه اصلی این گفتار در بیان ویژگیهای اصحاب امام حسین علیه السلام، توصیف آن حضرت از یارانش می-باشد، آن‌‌جاکه فرمود: « فَإِنِّی لَا أَعْلَمُ أَصْحَاباً أَوْفَى وَ لَا خَیْراً مِنْ أَصْحَابِی وَ لَا أَهْلَ بَیْتٍ أَبَرَّ وَ أَوْصَلَ مِنْ أَهْلِ بَیْتِی فَجَزَاکُمُ اللَّهُ عَنِّی خَیْرا»
امام در این عبارت یاران خود را به گونه ای توصیف میکند که در مقام مقایسه هیچ‌‌یک از یاران انبیاء پیشین، حتی اصحاب پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) نیز اینگونه توصیف نشدند، از این رو اصحاب امام حسین علیه السلام از نگاه آن امام، برتر از همه به شمار می‌‌آیند. مهمترین سؤالی که ذهن هر پژوهشگری را به خود مشغول میدارد، اینکه یاران امام چه ویژگی داشتند که امام معصوم این گونه از آنان یاد میکند؟
در پاسخ تنها به برخی از این ویژگی‌‌ها براساس آیات و روایات اشاره می‌‌شود. این ویژگی‌‌ها عبارتند از؛
1. یاران امام نیکوکارترین؛
قرآن در توصیف «برّ» و نیکوکار صفاتی را برشمرده است که در تطبیق بیان امام، که قرآن ناطق است با قرآن صامت، می‌‌توان این صفات را بر یاران امام تطبیق داد.
«نیکی، (تنها) این نیست که (به هنگام نماز،) روی خود را به سوی مشرق و (یا) مغرب کنید؛ (و تمام گفتگوی شما، در باره قبله و تغییر آن باشد؛ و همه وقت خود را مصروف آن سازید؛) بلکه نیکی (و نیکوکار) کسی است که به خدا، و روز رستاخیز ، و فرشتگان، و کتاب (آسمانی)، و پیامبران، ایمان آورده؛ و مال (خود) را، با همه علاقه‌ای که به آن دارد، به خویشاوندان و یتیمان و مسکینان و واماندگان در راه و سائلان و بردگان، انفاق میکند؛ نماز را برپا میدارد و زکات را می‌پردازد؛ و (همچنین) کسانی که به عهد خود -به هنگامی که عهد بستند-وفا می‌کنند؛ و در برابر محرومیتها و بیماریها و در میدان جنگ، استقامت به خرج می‌دهند؛ اینها کسانی هستند که راست می‌گویند؛ و (گفتارشان با اعتقادشان هماهنگ است؛) و اینها هستند پرهیزکاران!»
اصحاب امام حسین علیه السلام این ویژگی ها را به نحو اعلی و اتم دارند و لذا امام اینگونه از آنها تمجید می-کند.
2. بالاترین مرتبه ایمان؛
در روایتی از پیامبر اکرم در توصیف ایمان مؤمن چنین وارد شده است که؛
«لا یؤمن عبد حتى أکون أحب إلیه من نفسه و تکون عترتی إلیه أعز من عترته و یکون أهلی أحب إلیه من أهله و تکون ذاتی أحب إلیه من ذاته»
عمل به این روایت در سه عرصه زبانی، رفتاری و قلبی متصور است و هرکس بسته به میزان ایمان، علاقه و ارادتی نسبت به اهل بیت پیامبر اسلام خواهد داشت. با مراجعه به منابع و بیانات اصحابا امام، می توان به میزان علاقه و در نتیجه به درجه ایمان آنان دست یافت. اولین نشانه علاقه بالای آنان به امام اهل بیت او اینکه، تا زمانی که زنده بودند هیچ یک از اهل بیت آن حضرت به میدان نرفتند.
نمونه 1: در زیارت‌‌نامه وارده بر زهیر بن قین چنین آمده است که؛
«السلام علی زهیر بن قین القائل للحسین(علیه السلام) قد اذن له فی الانصراف، قال: لا والله لا یکون ذلک ابدا، أترک ابن زسول الله فی یداعداء الله و انج لااعانی الله ذلک الیوم» این نشانه ارادت او نسبت به امام و ترجیج امام و اهل بیت او بر خودش و در نتیجه عمل به حدیث پیامبر می‌‌باشد.
نمونه2: بشر بن عمر حضرمی است که باوجود صدور اجازه از سوی امام برای رفتن و تلاش برای آزادی فرزند، او قبول نکرده و ماندن درکنار امام را ترجیح داده است از این رو در زیارت وارده آمده است؛
«السَّلَامُ عَلَى بِشْرِ بْنِ عُمَرَ الْحَضْرَمِیِّ شَکَرَ اللَّهُ لَکَ قَوْلَکَ لِلْحُسَیْنِ وَ قَدْ أَذِنَ لَکَ فِی الِانْصِرَافِ أَکَلَتْنِی إِذَنْ السِّبَاعُ حَیّاً إِنْ فَارَقْتُکَ وَ أَسْأَلُ عَنْکَ الرُّکْبَانَ وَ أَخْذُلُکَ مَعَ قِلَّةِ الْأَعْوَانِ لَا یَکُونُ هَذَا أَبَدا« ایشان نیز با ترجیح جان امام حسین علیه السلام بر جان خویش، به حدیث از نبی اکرم عمل نموده که نشان کمال ایمان در اوست.
3. یاران امام از ربّانیون؛
در زیارت امام حسین علیه السلام در اول ماه رجب، خطاب به یاران امام اینچنین آمده است که،
« السَّلَامُ عَلَیْکُمْ أَیُّهَا الرَّبَّانِیُّونَ أَنْتُمْ خِیَرَةٌ اخْتَارَکُمُ اللَّهُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع وَ أَنْتُمْ خَاصَّةٌ اخْتَصَّکُمُ اللّه»
ربّانیون که به معنی «خدائی شدگان» می‌‌باشد، مقامی است که از طریق عبادت دست‌‌یافتنی است. با مروری بر آیات و روایات در این زمینه می‌‌توان عبودیت در درگاه الهی را راز خدایی شدن آنان دانست. «َمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنْسَ إِلَّا لِیعْبُدُونِ» امیرالمومنین در این باره فرمودند: کفی بی عزّاً أن تکون لی ربّاً و کفی بی فخراً أن اکون لک عبداً» در برخی روایات واردشده است که خداوند خطاب به بنده اش فرمود که ازمن اطاعت کن تا تو را مثل خودم نمایم تا آنجا که مثل من در عالم تکوین هم دخالت داشته باشی. «العبودیه جوهره کنهه الربوبیه»
اصحاب اما حسین علیه السلام اهل عبادت بودند، امام بر بالین حبیب بن مظاهر اسدی این چنین می فرماید:
«لله درک تو همانی که در یک شب قرآن را ختم می کردی» و اصحاب امام حسین علیه السلام آن شب را تا صبح به عبادت مشغول بودند«بات الحسین ع و أصحابه تلک اللیلة و لهم دوی کدوی النحل ما بین راکع و ساجد و قائم و قاعد فعبر علیهم فی تلک اللیلة من عسکر عمر بن سعد اثنان و ثلاثون رجلا و کذا کانت سجیة الحسین ع فی کثرة صلاته و کمال صفات» و این عبادت آنها را خدایی نمود و عنوان ربّانیون برآنها اطلاق شد.
4. یاران امام دارای مقام شهود؛
از ویژگیهای دیگر اصحاب امام حسین علیه السلام، مقام شهودی است که در شب عاشورا پس از گفتگوی صمیمانه امام با اصحاب و تبیین نتیجه کار فردا،به آنان اعطا شد. پس از بیانات دلگرم کننده و اعلان وفاداری در میان رزم از سوی یاران، امام جایگاهشان را به آنان نمایاند تا با شوق بیشتر برای رسیدن به کمال و قرب الهی تلاش کنند.
منبع: پایگاه اطلاع رسانی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
پایان پیام/
نظر شما