سوسنگرد، شهر عاشقان شهادت

خبرگزاری شبستان_ اهواز:  دفاع مقدس یکی از سخت ترین دوران پس از پیروزی انقلاب اسلامی به شمار می آید که در طول 8 سال نبرد نابرابر میان دو کشور ایران و عراق، اتفاقات و حوادث ناگوار و در برخی موارد شیرینی روی داد که بازگو کردن آنها گاهی لبخند را بر لب و اشک را در چشمان جاری می سازد.

مرکز جنگ تحمیلی، خوزستان بود و در ابتدای جنگ که هنوز نیروهای نظامی به طور کامل ساماندهی نشده بودند بخش هایی از خوزستان از جمله خرمشهر، آبادان و دشت آزادگان در محاصره دشمن بعثی قرار گرفت که با تلاش و جانفشانی رزمندگان اسلام حلقه محاصره شکسته و شهرهای خوزستان آزاد شد.

26 آبان، یکی از روزهای به یادماندنی و نقطه عطفی در تاریخ دفاع مقدس است که طی آن سوسنگرد که توسط رژیم بعثی مورد حمله قرار گرفته بود با همت نیروهای چریکی به رهبری دکتر شهید چمران و مردم و عشایر غیور خوزستان، از محاصره خارج و موجب جلوگیری از سقوط اهواز در آن دوران شد.

عملیات آزادسازی سوسنگرد پس از فرمان حضرت امام خمینی(ره) مبنی بر اینکه سوسنگرد تا فردا باید آزاد شود و تدبیر و مدیریت بی‌بدیل مقام معظم رهبری که آن زمان عضو شورای عالی دفاع بودند، انجام شد و با رشادت‌های شهید چمران و پایمردی رزمندگان سپاه، ارتش و نیروهای مردمی به پیروزی رسید.

موقعیت استراتژیک سوسنگرد و چگونگی محاصره آن توسط رژیم بعثی:

شهر سوسنگرد یکی از شهرهای تابع شهرستان دشت آزادگان است که در اوایل جنگ کنترل آن به دست دشمن بعثی افتاد ولی با توجه به اینکه این شهر برای تصرف شهر اهواز که هدف اساسی عراق در جنگ بود بسیار مهم و حیاتی بود خارج شدن آن از دست دشمن برای رزمندگان ایرانی بسیار حائز اهمیت بود و سرانجام با از خود گذشتگی آنها با تعداد نیروها و ادوات جنگی بسیار کمتر از دشمن باعث شد این شهر در 26 آبان ماه سال 1359 از دست دشمن خارج و اینگونه رویای تصرف مرکز خوزستان از سوی عراقی ها با فداکاری سربازان ایرانی نقش بر آب شود.

رژیم بعث عراق، پیش از حمله به ایران، نام برخی از شهرهای خوزستان را به عربی تغییر داده بود و با این تدبیر می‌خواست مردم منطقه را با خود همسو کند و به این ترتیب، نام خرمشهر را «محمره»، آبادان را «عبادان» و سوسنگرد را به «خفاجیه» تغییر داده بود.

جبهه خوزستان به لحاظ شکل زمین و موقعیت به سه منطقه شمالی، میانی و جنوبی تقسیم شد؛ منطقه ای که سوسنگرد در آن قرار داشت جبهه میانی خوزستان بود و منطقه ای وسیع شامل حمیدیه، سوسنگرد و بستان را شامل می شد و عراق با کنترل آن می توانست در هر قسمت از آن به جاده اصلی اهواز - حمیدیه - سوسنگرد و بستان دست پیدا کند.

عراق در این منطقه دارای یک لشکر رزهی با سه تیپ، یک گردان نیروهای مخصوص، یک گردان پیاده، دو گردان کماندو، یک گردان شناسایی و 900 نفر از افراد جیش الشعبی مستقر کرده بود در حالیکه کل نیروهای ایرانی را تیپ سوم لشکر 92 زرهی، رزمندگان سپاه پاسداران، نیروهای ژاندارمری سوسنگرد و گروه جنگ های نامنظم شهید چمران تشکیل می داد.

بعد از متوقف شدن پیشروی دشمن در جنوب غربی اهواز و عدم موفقیت آنان برای اشغال این شهر، تلاش اصلی دشمن معطوف به این موضوع شد تا در غرب، محور اهواز - حمیدیه - سوسنگرد - بستان را قطع و به ترتیب تقدم ابتدا حمیدیه یا سوسنگرد و یا بستان را اشغال کند.

بدین ترتیب از اوایل آبان سال 1359 ارتش عراق پس از استقرار لشکر 9 زرهی در جنوب هویزه، شهر سوسنگرد را از جهات مختلف مورد تهدید قرار داد ولی حملات متعدد دشمن جهت اشغال سوسنگرد از محورهای مختلف با پایمردی و مقاومت رزمندگان ناکام ماند و حملات هوایی دشمن به شهر و مواضع رزمندگان به طور مداوم ادامه داشت و نیروهای مردمی از جمله گروه‌هایی از فارس، تهران، لرستان، آذربایجان و خوزستان با مقاومت خود از شهر و مناطق اطراف آن محافظت می کردند.

در روز 22 آبان فعالیت دشمن اطراف سوسنگرد افزایش یافت و هلی کوپترهای عراقی مواضع پدافندی ایران که در محور حمیدیه - سوسنگرد مستقر بودند را گلوله باران کردند و در ساعت 8 و 45 دقیقه همان روز شهر سوسنگرد بمباران شد و توپخانه دشمن از ساعت 4 تا 7 صبح آتش خود را به روی شهر سوسنگرد فرو می ریخت و نیروهای هوایی و توپخانه های ایران نیز متقابلا در محور طلائیه - هویزه - سوسنگرد واحدهای دشمن را بمباران کردند.

در روز 23 آبان از ساعت 4 و 30 دقیقه صبح شهر سوسنگرد از تمام جهت ها زیر باران گلوله توپخانه دشمن قرار گرفت و هلی کوپترهای دشمن نیز محور حمیدیه- سوسنگرد را مورد حمله قرار دادند و در پوشش این آتش سنگین واحدهای زرهی دشمن از سمت غرب و جنوب به طرف سوسنگرد به حرکت درآمدند، این در حالی بود که نیروهای مردمی و سپاه پاسداران و ژاندارمری مستقر در سایر محورها تنها مجهز به سلاح سبک و ضد تانک بودند.

دشمن نزدیک ظهر از سمت کرخه خود را به جاده حمیدیه - سوسنگرد رسانید و با تصرف ابوحمیظه(جنوب و شرق)، دهلاویه(غرب) و ارتفاعات الله اکبر(شمال) شهر را از همه طرف محاصره کرد، مقاومت‌های شدیدی به خصوص در ابوحمیظه و دهلاویه از سوی نیروهای پاسدار و مردم که خود را به منطقه رسانده بودند صورت پذیرفت، اما حجم آتش شدید دشمن و تانک‌های انبوه دشمن هرگونه مقاومتی را ناکام گذاشت و عراقی‌ها با شلیک مستقیم تانک روستای ابوحمیظه را به ویرانه‌ای تبدیل و بیش از 50 نفر از اهالی بی‌دفاع روستا را شهید کردند.

گروه المهدی (عج) تبریز( آذربایجانی‌ها) به فرماندهی شهید علی تجلایی برای نجات سوسنگرد از دهلاویه عقب‌نشینی کرده و وارد سوسنگرد شدند؛ پس از آغاز حمله دشمن به سوسنگرد و محاصره آن و مقاومت شجاعانه مردم شهر که اجازه ندادند نیروهای دشمن شهر را به طور کامل اشغال کنند شهر سه روز در محاصره کامل دشمن قرار داشت.

24 آبان، در ساعت 16 بخشی از نیروهای لشکر 9 زرهی با تانک‌های خود به بخش شرقی شهر وارد شدند، از سمت غرب نیز دشمن با عبور از دهلاویه به 4 کیلومتری شهر رسید، کمبود شدید مهمات و عدم امکان انتقال مجروحان، رزمندگان را به شدت در فشار گذاشته بود و شدت آتش دشمن مانع فرود هلی‌کوپترها برای کمک رسانی می‌شد.

25 آبان، حدود 300 نفر مدافعان شهر متشکل از عشایر عرب بومی، سپاهیان، عناصر ژاندارمری و نیروهای مردمی باقی مانده با نوشتن وصیت‌نامه یا وصیت به همدیگر در گروه‌های 9 نفره سازماندهی و در نقاط حساس شهر مستقر شدند، ساعاتی بعد شهر تبدیل به صحنه رزم رزمندگان با تانک‌های بعثی به خصوص در بخش شرقی شهر شد و دشمن در پناه آتش شدید تانک‌ها، خیابان به خیابان جلو می‌آمد. هر لحظه بر تعداد مجروحان و شهدا افزوده می‌شد و دیوار فولادین تانک‌های دشمن و رزمندگان شجاع از سپاه، بسیج، ژاندارمری و ارتش به نبرد نابرابر تبدیل گشت.

چگونگی شکست حصر سوسنگرد:

26 آبان، طرح شکستن محاصره سوسنگرد در جلسه‌ای با شرکت نماینده حضرت امام(ره) در شورای عالی دفاع(مقام معظم رهبری) رئیس جمهور وقت، فرماندهان نیروهای مسلح و استاندار خوزستان برگزار شد، اما نگرانی برعدم اجرای طرح به علت کارشکنی بنی‌صدر خائن بر سرنوشت شهر و رزمندگان آن سایه انداخته است.

اطلاع‌رسانی‌های نماینده امام(ره) و آیت‌الله شهید مدنی به امام(ره) و درخواست از معظم له برای صدور دستور، منجر به ابلاغ فرمان تاریخی حضرت امام(ره) در شب 26 آبان‌ مبنی بر اینکه «تا فردا سوسنگرد باید آزاد شود» شد و با مدیریت و نقش بی‌بدیل نماینده امام، «مقام معظم رهبری»، سرانجام ساعت 6:30 بامداد عملیات شکست محاصره و آزادسازی بخش‌های اشغالی شهر آغاز شد.

در ساعت 6 و 30 دقیقه صبح روز 26 آبان 59 یگان هایی از نیروهای مسلح کشور متشکل از تیپ 2 و تیپ 3 از لشکر 92 زرهی اهواز، گروه رزمی 148 پیاده از لشکر 77 خراسان، گروه رزمی 37 زرهی شیراز، گروه جنگ های نامنظم شهید چمران با پشتیبانی آتش توپخانه و نیروهای هوایی و هوانیروز به منظور شکست حصر سوسنگرد دست به حمله زدند.

گروه های جنگ های نامنظم شهید چمران در محور ابوحمیظه سوسنگرد پیشروی و رزمندگان سپاه و نیروهای مردمی در محور سوسنگرد - دهلاویه در مقابل تهاجم دشمن مقاومت می کردند و هنگ ژاندارمری سوسنگرد نیز دوشادوش سایر رزمندگان در دفاع از شهر سوسنگرد شرکت داشت.

تیپ 3 لشکر 92 زرهی در یک اقدام به موقع آبادی سبحانی را آزاد کرد و عملیات شمالی دشمن با ناکامی مواجه شد؛ تیپ 2 لشکر 92 زرهی و گروه جنگ های نامنظم شهید چمران در شمال و جنوب جاده حمیدیه - سوسنگرد به پیشروی خود ادامه و نیروهای دشمن را از دو طرف مورد تهاجم قرار دادند.

ساعت 12 روز 26 آبان تلاش دشمن برای اشغال سوسنگرد در هم شکسته و کم کم آثار شکست و عقب نشینی در آنان نمایان شد و در بعد از ظهر همان روز عقب نشینی دشمن در شرق سوسنگرد به طرف جنوب آغاز شد و نیروهای دشمن تلاش می کردند تا هرچه سریع تر خود را از مهلکه نجات دهند و به جنوب کرخه عقب نشینی کنند.

سرانجام در واپسین ساعت های روز 26 آبان تمام نیروهای دشمن صحنه نبرد را ترک و به سمت جنوب فرار کردند، تیپ 2 لشکر 92 زرهی همراه سایر رزمندگان به سوسنگرد رسید و نیروهای دشمن در شمال غرب سوسنگرد به مواضع پدافندی خود عقب نشینی کردند و شهر به کنترل کامل نیروهای جمهوری اسلامی ایران درآمد و نیروهای اسلام موفق شدند با انهدام وسیع نیروها و تانک‌های دشمن، فاتحانه وارد شهر شده و مدافعان جان بر کف شهر را در آغوش بگیرند و بدین گونه شهر سوسنگرد، به «شهر عاشقان شهادت» شهرت یافت.

وحدت بین ارتش و مردم، کارایی هر کدام را چندین برابر کرد و تجربه‌ای جدید و موفق در تلفیق نیروهای مردم با ارتش کلاسیک دنیا بود و به این ترتیب، در عاشورای سال 1359سوسنگرد از چنگ عراقی‌ها آزاد شد و رزمندگان ایرانی داخل شهر شدند و خود را به آنهایی که مقاومت می‌کردند رساندند؛ شور و شادی در همه جا برپا شد. آنها در مسجد جامع که مرکز دفاع از شهر بود، جمع شدند و به خوشحالی پرداختند و اکنون، این شهر نشان از فداکاری‌ها دارد.

نکات حائز اهمیت در آزادسازی سوسنگرد:

این عملیات پیروزمندانه چند نکته جالب دارد که مهم ترین آنها صدور فرمان امام خمینی(ره) در روز 25 آبان یعنی یک روز قبل از آزادسازی سوسنگرد بود که در آن امام(ره) فرمودند:« بایستی تا فردا سوسنگرد آزاد شود» و رزمندگان اسلام در پاسخی سریع و بی درنگ به فرمان رهبر خود فردای همان روز دشمن متجاوز را از خاک کشور بیرون راندند و سوسنگرد را آزاد کردند؛ نکته دوم این بود که در این عملیات نیز حضور مردم به خصوص مردم عرب منطقه در مقاومت در برابر دشمن چشمگیر بود و آنها همانند خرمشهر و آبادان سدی محکم در مقابل دشمن بودند.

اکنون سال‌ها از شکست حصر سوسنگرد می‌گذرد و هنوز خوزستانی‌ها ایستاده‌اند، سوسنگرد زنده و سربلند به خاک وطن بازگشته است؛ تانک‌هایی که در میدان شهر و نزدیک مسجد جامع به جا مانده، همه را به یاد آن روزها می‌اندازد روزهای سختی و مقاومت و غرور، مردم این شهر از آن روزها گفتنی‌های بسیار دارند و فقط باید از آنها بپرسید و آنها بگویند که بر شهرشان چه گذشت؛ در این سال‌ها از این معجزه‌ها کم ندیده‌ایم، جانفشانی از این مردم بعید نیست، از مردم خوزستان باید ایستادگی یاد گرفت.

پایان پیام/