خبرگزاری شبستان: برای رسیدن به اهداف کلان عقیدتی و فرهنگی مسجد امام جماعت باید به عنوان رهبری فرهنگی بر دل های عوامل اجرایی حکومت کرده و دلهای آنان را مسخر کند. این مهم از طریق هدایت، ساماندهی، مدیریت و نظارت بر منابع انسانی مسجد تحقق پذیر است. امام جماعت در کسوت مدیری توانا و کاردان پس از شناسایی استعدادها و ظرفیتهای هر یک از افراد در یک طرح جامع جایگزاری نیروها را انجام داده و در کنار آن به تربیت کادر متخصص جهت برگزاری برنامه های مسجد همت می گمارد.
امروزه جوانان مشتاقی با اسامی گوناگونی چون کانون فرهنگی ورزشی-بسیج- انجمن اسلامی- موسسه قرآنی-کانون علمی و ...در مسجد حضور دارند. امام جماعت می تواند با تمرکز و جهت دهی این افراد و استفاده حداکثری از توان ایشان طرحی نو در جهت توسعه و بسط معارف دینی در اندازد به گونه ای که هر جوان با هر سلیقه ای با مسجد مرتبط بوده و در فضای پر مهر مسجد تنفس می کند.
نقش راهبردی امام جماعت در برطرف کردن اختلاف و دودستگی میان نمازگزاران با ظرافتی ویژه و بازگشت به فضای مسالمت آمیز مسجد و نیز پرهیز از خودمحوری افراد، بسیار راهگشا خواهد بود و این همان چیزی است که در حال حاضر بسیاری از مساجد از فقدان آن رنج می برند.
از مطالبات جوانان نیازسنجی مستمر کنیم
اکثر اوقات ما عادت کرده ایم که بدون شناخت کافی از نیازها و مشکلات جامعه برنامه هایی را برای آن ها تدارک ببینیم و در اجرای برنامه ها نیز به شکل دستوری، آمرانه و پدرمآبانه عمل کنیم، در نتیجه برنامه ها موفقیت مورد انتظار را ندارد.
«نیازسنجی در واقع فرایند جمع آوری و تحلیل اطلاعات است که براساس آن نیازهای افراد ، گروهها ، سازمانها و جوامع مورد شناسایی قرار می گیرد. از این رو گام آغازین در فرایند برنامه‌ریزی ، شناسایی هدفها یا نقاط مطلوب است . هدفها عموماً ریشه در نیازها دارند. از این رو برای طراحی و اجرای برنامه های واقع بینانه و اثربخش ، ضرورت دارد تا نیازها دقیقاً سنجیده و براساس نیازها ، اهداف ویژه برنامه تدوین شوند و سپس مجموعه اقدامات و وسایلی که به بهترین وجه نیازها را محقق می سازند ، پیش بینی شوند . شناخت و تحلیل اثربخش نیازهای آموزشی ، پیش نیاز یک سیستم آموزشی موفق است.»
عدم تطابق فعالیت ها و برنامه های امروز مساجد با فضای فکری و روحی جوان معاصر از دیگر مواردی است که نیازمند مداقه جدی است. جوان امروز آنچه می خواهد و از مسجد و امام جماعت انتظار دارد نمی یابد و در انتظار تحولی بنیادین در طرحها و برنامه ها است. لذا بر امام جماعت باید بر اساس نیاز مخاطبان فعالیتها و برنامه های مسجد را طراحی و اجرایی کند.
این در حالی است که جبهه معارض با مطالعات عمیق روانشناسی و علمی طبع و ذائقه جوانان ما را سنجیده و هر روز به فراخور حال ایشان محصولاتی را تولید و عرضه می نماید و ما در این میان هنوز دنباله رو سبک های دیرین خود هستیم.
لذا بر هیئت امنا و امام جماعت فرض است که حداقل هر ماه جلسه‌ای ویژه را برای جوانان برپا و مطالبی را بر اساس نیازها و پیشنهادهای آنان مطرح کنند و بازخوردی از برنامه های ارائه شده در مسجد را دریافت نمایند. در صورت لزوم ، برای پربارتر شدن این جلسه‌ها می‌توان از کارشناسان و میهمانان نخبه نیز دعوت کرد. امروزه مسائلی چون بلوغ، روابط دختر و پسر، ازدواج، تحصیل، بررسی آثار تحصیل و تربیتی نماز، نقش نماز در زندگی زوج‌های جوان و عشق مجازی یا حقیقی، از اولویتهایی است که جوانان با آن رو به رو هستند.
الگوی واقعی نمازگزاران باشیم
عملکرد نمازگزاران به ویژه امام جماعت باعث رغبت یا رویگردانی جوانان به نماز جماعت است. تناقض در کردار و رفتار نمازگزاران از عوامل موثر در بی‌رغبتی جوانان برای حضور در نماز جماعت است. امروزه تحقیقات نشان می دهد عملکرد منفی نمازگزاران و عمل نکردن آنها به تعهدات دینی و اصول عملی و اخلاقی، اصلی‌ترین عامل کاهل‌نمازی جوانان است چرا که زمانی که آنان ریاکاری افراد نمازگزار را مشاهده می‌کنند از تأثیرات نماز دلسرد می‌شوند. در تعالیم دینی ما نیز تاکید بر تبلیغ غیر لسانی و عملی شده است چنانکه امام صادق(ع) در حدیثی گهر بار می فرمایند::«کونوادعاة الناس بغیر السنتکم: با رفتار و کردارتان دین مرا تبلیغ کنید ونه تنها با زبان های تان»
در آیه 45 سوره عنکبوت نیز می فرماید: «إِنَّ الصَّلَاةَ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاء و َالْمُنکَرِ و َلَذِکْرُ اللَّهِ أَکْبَرُِ؛ نماز را برپا دار که نماز از کار زشت و ناپسند باز مىدارد و قطعا یاد خدا بالاتر است» نیز بر این مطلب صحه گذاشته است که نماز باید ما را از فحشا و منکر باز دارد و مادامی که فرهنگ نماز در میان نماز گزاران درونی نشود، جوانان نیز به آن جذب نمی‌شوند و رغبتی نسبت به اقامه نماز نشان نمی دهند. امام علی (ع) در این موضوع می فرمایند: «من جعل نفسَه للناس اماماً فلیبدأ بتعلیم نفسِه قبل تعلیم غیره .» کسی که خود را امام و پیشوای مردم قرار می دهد باید به آموزش و تهذیب خود قبل از دیگران بپردازد.
بر همین اساس، از دیدگاه فقه اسلامی، نمازگزاردن با امامی که پرهیزگارتر، مورد اطمینان و دارای فضیلتهای بیشتری باشد، برتر است.
عالم بزرگوار آیه ا...ملا محمد مهدی نراقی می‌فرماید: «سزاوار است امام جماعت در میان مردم به فزونی صفای دل و رو آوردن به خدا و خشوع و خضوع و دیگر شرائط باطنی ویژگی و امتیاز داشته باشد؛ زیرا او پیشوای ایشان است و نفوس آن جماعت را به سوی خدا می‌کشاند پس بسیار زشت است که دل او در نماز غافل یا در وادی وسوسه‌های باطل باشد و از این بدتر و زشت‌تر و ناپسندتر آن که التفات دل او به کسانی که در پشت او هستند بیشتر از التفات دل به صاحب مُلکی باشد که بر همه احاطه دارد. آیا از دانای نهانیها شرم نمی‌کند که خود را به عنوان پیشوای امت می‌گمارد و در جای رسولان خدا و اوصیای راشدین او می‌ایستد و از ایشان نیابت می‌کند، در حالی که دل او از عموم مردمی که به او اقتدا نموده‌اند بیشتر از عظمت و جلال الهی دگرگون می‌شود. پس هر امام جماعتی باید خود را بیازماید اگر این صفات پلید در او نبود امامت کند و گرنه ترک نماید و خود را به هلاکت نیفکند.»
پایان پیام/
نظر شما