تاملی بر سبک زندگی، هنر و تاریخ در شماره جدید سوره اندیشه

به گزارش خبرگزاری شبستان، نهمین شماره‌ی مجله‌ی سوره‌ی اندیشه (شماره 62 و 63، ویژه‌ی شهریور و مهر 1391) با تغییراتی نسبت به سوره‌های پیشین منتشر شد.

بنابراین گزارش، سوره‌ی اندیشه‌ی جدید بر آن است تا با پرداخت فکری به موارد ملموس، و با سیر از مصادیق به مقولات و کلیات، در عین "دعوت به تفکر"، "جذابیت"ی را که کلید تسخیر ژورنالیسم است، فتح کند؛ جذابیتی که در ژورنالیسم، با «"مستی" انسان یا همان «از خود بی‌خود شدن» محقق شده است.

مجله خبری

مجله‌ی خبری برخلاف شماره‌های پیشین که رفته‌رفته بر صفحاتش افزوده می‌شد، نحیف‌تر شده است که یک دلیلش، باری است که سرویس‌های مجله، با تحلیل مصادیق، از دوش مجله‌ی خبری برداشته‌اند. در بخش نقد فیلم، علاوه بر بحث و بررسی فیلم‌های "خوابم می‌آد"، «ضدگلوله» و «کلاه‌قرمزی و بچه ننه»، قسمت نخست گزارشی از تاریخ تحول نظریه‌های نقد فیلم در ایران و جهان منتشر شده است. در بخش رمان یادواره‌ای برای مرحوم گلابدره‌ای تدارک شده است که یکی از مطالب آن، آخرین دست‌نوشته‌ی ایشان با عنوان «نوشتن یادم رفته... واسه‌ی کی بنویسم» است. در بررسی و نقد نهاد این شماره، قرعه‌ی کار به نام مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی افتاده است که به مطالبی از دکتر احمد توکلی و دکتر حسن بنیانیان آراسته شده است.

سبک زندگی

در بخش کلیات سرویس سبک زندگی، به پرسش‌هایی از این دست پاسخ داده شده است: چرا این تصور که "ما خودمان تصمیم می‌گیریم چگونه زندگی کنیم" نادرست است؟ آیا مواردی وجود دارد که نظام اجتماعی، افراد را به شکلی از زندگی، یا بخشی از زندگی به شکلی خاص مجبور کند؟ کدام عناصر و مؤلفه‌های نظام اجتماعی بر سبک زندگی مؤثرتر هستند؟ "ابعاد اقتصادی، فرهنگی و سیاسی زندگی"، موضوع بخش مقولات است و در بخش مصادیق، "مراکز خرید" تحلیل و نقد شده است؛ با سؤالاتی همچون: مراکز تجاری جدید چه تفاوت‌هایی با مغازه‌های معمولی دارد؟ خرید و فروش کالا به صورت الکترونیک چه ماهیتی دارد؟، "چرا یک یخچال پر، یخچالی خوشحال است؟"، "زندگی بدون سبک"، "نظام حقوقی برای کدام زندگی؟"، "اختلاف در منطق، تفاوت در تقسیم"، "مراکز شعبده"، "غرب با تخفیف چند؟"، "زنجیره‌ای بی‌انتها"، "هایپراستار" و "مصرف‌گرایی فرهنگی" عنوان برخی از مطالب این سرویس است.

سرویس نظام اجتماعی

بخش کلیات سرویس نظام اجتماعی با این پرسش‌ها آغاز می‌شود که طبقه‌بندی علوم و نظریات هر دوره چه نسبتی با ساختارها و بخش‌بندی نظام اجتماعی دارند؟ مفهوم نظام اجتماعی، موجب چه دلالت‌هایی در فهم جامعه دارد؟ آیا ساختارهای دولتی و اجتماعی بر اساس نظریات علمی اداره می‌شوند؟ در بخش مقولات "حوزه‌ی عمومی و خصوصی" به چالش کشیده شده است. سرآغاز بخش مصادیق نیز پرسش از "اینترنت" است؛ با سؤالاتی همچون آیا اینترنت و فضای مجازی احیای همان عالم مثال افلاطونی است؟، با پیدایش و گسترش فضای مجازی، آیا دو حوزه‌ی عمومی و خصوصی کما فی‌السابق معنادارند؟، آیا اینترنت یک فضای واقعیِ غیرِواقعی ایجاد می‌کند؟از مهم‌ترین مطالب این شماره‌ی سرویس نظام اجتماعی می‌توان از "سازماندهی دانش: نقد و تحلیلی اجتماعی- تاریخی، "نظریات علمی و اداره‌ی ساختارهای اجتماعی"، "از عبودیت الهی تا شهروندی حوزه‌ی عمومی"، "وانمودگی نشانه‌ها در واقیت مجازی عصر پیام‌های پوچ" و همچنین آثاری از دکتر رضا داوری اردکانی و حجت‌الاسلام دکتر احمد رهدار نام برد.

سرویس نظریه اجتماعی

آیا پشتوانه‌ی هر نظریه‌ای، تفکریست؟، آیا هر نظریه‌ای مسبوق به تفکری است؟، آیا ذیل هر نحو اندیشیدنی می‌توان نظریه‌پردازی کرد؟، تفاوت متفکر و نظریه‌پرداز در کجاست؟، چرا در سنت فکری ایرانی نظریه‌پردازی وجود نداشته است؟، این‌ها برخی از سؤالات بخش کلیات سرویس نظریه‌ی اجتماعی است.موضوع مقولات این سرویس «عقلانیت، منطق، خرد» است. در بخش مصادیق، دبیر این سرویس با سؤالاتی از این دست که آیا ظهور مطالعات فرهنگی نسبتی با بحران علم مدرن دارد یا شکل تعدیل‌یافته‌ی همان علم است؟ آیا ظهور مطالعات فرهنگی منشأ معرفتی دارد یا اجتماعی؟ امر مورد مطالعه‌ی مطالعات فرهنگی چیست؟ و فرهنگ در مطالعات فرهنگی به چه معناست؟ به تحلیل حوزه‌ی دانشی «مطالعات فرهنگی» همت گمارده است.در این شماره آثاری از دکتر رضا سلیمان حشمت، دکتر منوچهر آشتیانی، دکتر عباس کاظمی، دکتر نعمت الله فاضلی و دکتر عبدالحسین کلانتری و مطالبی با عناوینی همچون "تفکر؛ نظریه‌پرداز یا نظر‌باز!؟"، "عقلانیت؛ قوام قامت نظریه"، "سر تسلیم عقل" و "جولان؛ در غیاب حقیقت" منتشر شده است.

سرویس تفکر

آیا هنر امکانات تاز‌ه‌ای را برای خود و سایر انحای تفکر می‌گشاید؟ چرا هروقت که صحبت از مبانی فکری به‌میان می‌آید، فقط سراغ فلسفه می‌رویم؟ آیا با غلبه‌ی فلسفه، شعر به محاق می‌رود؟ در بخش کلیات سرویس تفکر سعی شده است به چنین پرسش‌هایی پاسخ داده شود.دبیر سرویس تفکر در این شماره «حقیقت، خیر، زیبایی» را برای بخش مقولات خود برگزیده است.مصداق این شماره‌ی سرویس تفکر، "نیهیلیسم" است. برخی از پرسش‌های دبیر سرویس عبارتند از: آیا نیهیلیسم وصف زمانه است یا یک دیدگاه خاص؟ در نیهیلیسم چه چیزی نفی می‌شود؟ نیهیلیسم، مقام شک است یا یقین یا حیرت؟ آیا نیهیلیسم و عالم نیهیلیستی زبان خاص خود را دارد یا در هر جایی وارد می‌شود، بدون آنکه در زبان آن تغییری ایجاد کند؟ آیا می‌توان بین نیهیلیسم روسی با نیهیلیسم اروپایی تفاوتی قائل شد؟ آیا می‌توان به چیزی به نام نیهیلیسم ایرانی قائل بود؟«ماجرای فکری هنری ایران»، «شعشعه‌ی پرتو ذات»، "تحویل هستی به آگاهی" و "قوم ایرانی در غرقاب نیست‌انگاری" و آثاری از استاد یوسفعلی میرشکاک، دکتر غلامرضا اعوانی، دکتر بیژن عبدالکریمی و دکتر مهدی بنایی از مهم‌ترین مطالب این شماره‌ی سرویس تفکر هستند.

سرویس ادب و هنر

سرویس ادب و هنر در بخش کلیات در تلاش است تا پاسخی برای این سؤالات بیابد که آیا اثر هنری تاریخ مصرف دارد؟ آیا اثر می‌تواند علاوه بر "ارزش هنری" ارزش تاریخی هم داشته باشد؟ آیا سبک جدید هنری سبک پیش از خود را منسوخ می‌کند؟ آیا هنرمندان راه آینده را به مردمان نشان می‌دهند؟ مباحث مقولات این سرویس بر موضوع «حسرت، ملال، امید» متمرکز شده است و به این پرسش‌ها پاسخ داده است که آیا می‌توان با استفاده از مکاتب گوناگون نقد ادبی نو به فهم شعر و ادبیات ایرانی نائل آمد و یا هر شعری نقد خود را می‌خواهد؟ نقد تاریخی هنر چیست؟ آیا تمام هنرها متوجه تاریخ و زمانه‌ی خویشند؟اعتقاد اخوان به مزدک و زرتشت، چه اثری بر شعر او دارد؟ آیا اخوان یک روشنفکر است؟ آیا او غرب را آینده‌ی ما می‌داند؟ آیا اخوان یک نیهیلیست یا پوچگراست؟ چرا انقلاب اسلامی موجب امیدواری اخوان به آینده نمی‌شود؟ این‌ها از جمله سؤالاتی است که می‌توانید در بخش مصادیق، درباره‌ی شعر مهدی اخوان ثالث بخوانید. "هنر، بنیانگذار تاریخ"، "ایده‌هایی درباره‌ی تاریخ هنر"، "شطرنج با بوطیقای ارسطو"، "شعر ظلمات، شعر نور"، "این شکسته چنگ بی‌قانون"، "فریاد بر سر درد" مطالب این شماره‌ی سرویس هنر و ادب هستند و دکتر مهدی معین‌زاده، دکتر محمدجواد صافیان، دکتر محمدعلی مرادی، دکتر حسین پاینده و دکتر علی‌اصغر مصلح مطالبی در این شماره ارائه داده‌اند.

سرویس تاریخ

سرویس تاریخ در کلیات خود از "وضعیت تاریخی" ما پرسش کرده است و در بخش مقولات، سراغ "منفعت فردی، ابزار تولید، عقلانیت" رفته است که گزیده‌ای از سؤالات این بخش از این قرار است: آیا عقلانیت آینده‌ساز است؟ آیا می‌توان بین تکامل ابزار و ساخت تاریخ رابطه قائل بود؟ چه رابطه‌ای بین منفعت فردی و تاریخ وجود دارد؟در بخش مصادیق نیز "ایران آینده" با پرسش‌هایی از قبیل ما چه امکان‌هایی برای آینده‌ی ایران داریم؟ این امکان‌ها در کجا متجلی است و از چه مبانی برمی‌خیزند؟ آیا چشم‌انداز 1404 از امکان‌های تاریخی ما بهره گرفته است؟ بحث و بررسی شده است.دکتر حکمت‌الله ملاصالحی، دکتر رضا سلیمان حشمت، دکتر علی مرادخانی، دکتر منوچهر آشتیانی و دکتر علی اکبر جلالی از جمله اساتیدی هستند که مطالبی از ایشان در این سرویس منتشر شده است و در آن مطالبی چون "انسان انقلاب اسلامی، عبودیت یا سوژگی؟"، "افسون عقلِ سرمایه‌دار"، "تاریخ چگونه پیش می‌رود؟"، "تهران 1500"، "ارمیا؛ به مثابه نحوه‌ی بودن ما در زمانه‌ی انقلاب اسلامی در دوره‌ی پساجنگ"، "چشم‌انداز، چگونه آینده را می‌سازد؟" به‌چاپ رسیده است.

ضمیمه کتاب اسفار

شماره‌ی هشتم ضمیمه‌ی کتاب اسفار، در آغاز، با بررسی حاصل عمر استاد اصغر طاهرزاده، نظرگاه اساتیدی همچون دکتر محمد رجبی و استاد مهدی نصیری را درباره‌ی ایشان جویا شده است. دبیر اسفار در سفر دوم این شماره، به سرمنزل نشر نیستان قدم نهاده است و بعد به معرفی کتاب‌هایی همچون "انتقام زندگی از فلسفه"، "تخت شدن عالم"، "رمزگشایی از حقایق هستی"، "تدارک شکست جمع دین و فلسفه" و... پرداخته است. در سفر چهارم نیز به میزگرد کتاب «متافیزیک ابن‌سینا» نوشته‌ی دکتر نصرالله حکمت می‌رسیم که با حضور نگارنده و دکتر قاسم پورحسن برپا شده است. در سفر مکتب نیز مطالبی همچون "از موجود منطقی تا وجود فلسفی" و "ابن‌سینا در غرب" منتشر شده است. نهایتاً نیز بریده‌ی کتاب چاپ‌نشده‌ی "عدالت (بررسی تاریخی‌ـ‌فسفی)" تقدیم علاقه‌مندان سفرهای اسفار شده است.

شایان ذکر است، علاقه مندان می توانند مجله‌ی سوره‌ی اندیشه را از دفتر تشکل‌های دانشجویی در دانشگاه‌ها و یا از دکه‌های روزنامه‌فروشی تهیه کرده و یا برای اطلاع از آدرس گیشه‌های عرضه‌کننده‌ی مجله‌ی سوره‌ی اندیشه به www.sooreandishe.bloghaa.com مراجعه کنند.

پایان پیام/