آمریکا و ناکامی دوباره در جبهه ونزوئلا

خبرگزاری شبستان: دیروز انتخابات ریاست جمهوری ونزوئلا در حالی برگزار شد که یک بار دیگر هوگو چاوز در برابر رقیبی وابسته به آمریکا به میدان رقابت قدم گذاشت. در این انتخابات انریکه کاپریلس یهودی 36 ساله طرفدار آمریکا در حالی رودر روی چاوز ایستاد که اعلام بازمانده بودن وی از هولوکاست می تواند پیامی عمیق به ایران باشد.
بررسی انتخابات پارلمانی یا ریاست جمهوری در نقاط مختلف جهان نشان از این دارد که تقریبا در تمامی انتخابات و نیز عمدتا در سراسر جهان، یک پای این انتخابات احزاب یا افراد وابسته یا متمایل به غرب و در راس آن آمریکا بوده است. اما این مطلب در آمریکای لاتین به صورت بسیار بارزتری جلوه می کند که نشان از اهمیت این منطقه برای آمریکا دارد.
تاریخ این عملکرد سیاسی ایالات متحده در آمریکای لاتین را باید از زمان ریاست جمهوری مونروئه جستجو کرد. در این زمان آمریکا که بر مشکلات داخلی فائق آمده و توانسته بود بر اساس فرمول های نظام سرمایه داری ثروت هنگفتی را به دست آورد، اقدام به قطع ید دولت های اروپایی از آمریکای لاتین کرد. در این راستا بر اساس دکترینی که به دکترین مونروئه معروف شد، آمریکای لاتین عملا به حیات خلوت آمریکا تبدیل گشته و زیر نفوذ مستقیم ایالات متحده قرار گرفت.
اساس دکترین مونروﺋه مبتنی بر دو اصل بود:
1- دولت های اروپایی در قارۀ جدید (آمریکا ) دخالت نکنند.
2- آمریکا یی ها نیز در رقابت ها و برخورد های کشور های اروپایی در دیگر قاره ها دخالت نکنند.
آمریکا با دوری از درگیری های قدرت های اروپا یی به لحاظ انتخاب دکترین مونروﺋه و بعد مسافت جغرافیا یی از صحنۀ نزاع و تضعیف جمعی قدرت های اروپایی در صحنه روابط بین الملل، موفق شد تا خود را از لحاظ اقتصادی به نیرومند ترین کشور جهان در شامگاه جنگ جهانی دوم تبدیل کند. اما دکترین مونروئه وجه دیگری هم داشت وآن طرح قیمومیت سراسری آمریکا بر آمریکای لاتین بود. البته در دوران جنگ سرد و تلاش شوروی برای نفوذ در کشورهای این منطقه و بروز انقلابهای چپ، حکومت آمریکا بر این منطقه با چالش مواجه شد و امروز به علت قدرت گیری دولت های ضد امپریالیست در آمریکای لاتین، در بدترین وضعیت خود قرار دارد. بر این اساس تلاش آمریکا برای باز آفرینی شرایط پیشین همواره دامان کشورهای این منطقه را گرفته است.
ونزوئلا یکی از کشورهای این منطقه است که تا پیش از آمدن چاوز دارای حکومتی الیگارشیک و وابسته به آمریکا بوده و فقر و فاصله طبقاتی در آن بیداد می کرد. اما از سال 1998 و بعد از روی کار آمدن هوگو چاوز به عنوان رئیس جمهور این کشور به یکی از دولت های مخالف نظام سلطه امریکا تبدیل شد. ونزوئلا توانست بر کودتایی که سال 2002 توسط آمریکا، در این کشور رخ داد، فائق آید. این کودتا نشان داد که ونزوئلا تا چه حد برای آمریکا با اهمیت بوده که تغییر در این کشور یکی از اولویت های ایالات متحده است.
از زمان روی کار آمدن چاوز، تغییرات بسیار مهمی در ونزوئلا ایجاد شده است. چاوز تمام زاغه نشینان کاراکاس را صاحب خانه کرد. در ایجاد اشتغال و کم کردن میزان بیکاری و نیز کاهش فاصله طبقاتی بسیار موفق عمل کرد. به همین موازات، بسیاری از سرمایه داران و حامیان لیبرالیسم و کسانی که در کاراکاس هژمونی قدرت داشتند، تلاش کردند تا نظرات خود را پیش ببرند. یکی از این افراد رقیب این دوره چاوز، انریکه کاپریلس است. وی در سن بیست و شش سالگی عضو مجلس نمایندگان ونزوئلا شد و با این که جزو یکی از جوان ترین نمایندگان مجلس بود به عنوان نایب رئیس برگزیده شد و در سال 2000 نیز رئیس یکی از نواحی پنجگانه شهرداری در کاراکاس شد. از همان اوایل روی کار آمدن چاوز،کاپریلس فعالیت چشم گیری در زمینه مخالفت با اقدامات او انجام داد. کاپریلس یکی از فعالان کودتای آوریل 2002 بود که در همان شب کودتا در راس گروهی به سفارت کوبا در کاراکاس حمله کرد و این سفارت را اشغال کردند. به همین دلیل هم در سال 2006 محاکمه شد و سه ماه به زندان رفت.
چاوز در عرصه سیاست منطقه ای و بین المللی نیز بسیار موثر بود. ونزوئلا را به عنوان یک عضو جدید مرکوسور معرفی کرد. مرکوسور یک تشکل اقتصادی است که ونزوئلا بعد از روی کار آمدن چاوز به آن پیوست. هم چنین توانست در مذاکرات صلح کلمبیا نقش تسهیل کننده را ایفا نماید. از سوی دیگر ونزوئلا با مشارکت در ایجاد اتحادیه آلبا و سلاک بدون حضور امریکا، تضعیف کننده سازمان کشورهای امریکایی (OAS) شد که در جهت پیشبرد اهداف امریکا عمل می کرد. همچنین چاوز با نزدیک شدن به ایران و اتصال منافع ضد امپریالیستی ونزوئلا به ایران توانست بر وجهه بین المللی این کشور بیافزاید و همین نکته دلیل ویژه ای برای اهمیت یافتن این کشور برای آمریکا شد. در واقع ایران و ونزوئلا با این اقدام، پیش قدم شدند تا منافع دو منطقه ژئوپلتیک و استراتژیک را در تقابل با منافع امپریالیسم غرب به هم گره بزنند. مناطقی که تا کنون عمدتا جدای از هم در مسائل بین المللی ورود می کردند. به دنبال اتحاد ایران و ونزوئلا سطح روابط میان آمریکای لاتین و خاورمیانه، در سال های اخیر بسیار بالا رفته است و این همان موضوعی است که آمریکا از آن وحشت دارد.
هم اکنون اخبار شمارش 90 درصدی آرا حکایت از فاصله 10 درصدی میان چاوز و کاپریلس و در نتیجه پیروزی قریب الوقوع چاوز برای یک دوره 6 ساله دیگر دارد. این پیروزی می تواند در شرایطی که درگیری استراتژیک آمریکا با ایران و روسیه در منطقه خاورمیانه در اوج خود قرار دارد، تعداد زیادی از کشورهای آمریکای لاتین را در جهبه مقابل آمریکا قرار دهد.
پایان پیام/