خبرگزاری شبستان: یکی از چالش های اصلی که امروزه انسان با آن دست به گریبان است، عرفان های وارداتی و نوظهور هستند که متاسفانه طرفداران بسیاری دارند. مسائل جامعه شناختی و معرفت شناختی بسیاری سبب شیوع و رواج این گونه عرفان ها است.
از جمله این عرفان های نوظهور، عرفانی است که توسط پائولو کوئیلو، نویسنده مشهور برزیلی رواج پیدا کرده است. کوئیلو که به سبب داستان هایش معروف و مشهور است امروزه آوانگارد معنویت نو نیز شناخته می شود. این نویسنده برزیلی،مروج عرفان های سرخپوستی و فرقه ای بنام رام است.
در این نوشتار ارتباط خدا با انسان و چرایی خلق جهان را در اندیشه کوئیلو، آوانگارد معنویت نو به بحث می گذاریم.
پائولو کوئیلو که امروزه از مهم ترین سردمداران معنویت نو شناخته می شود، به دنبال معرفی عرفان و معنویتی است که از جهات متعددی با آن چه ادیان و شرایع الهی به ارمغان آورده اند منافات دارد. معنویتی که کوئیلو می پراکند دیگر خداوند را در آن تصویر سنتی که مومنان در پیشگاه خودشان ترسیم می کردند، نمودار نمی سازد بلکه بر اساس مبانی ای که کوئلیو برای انسان مدرن و شرایطی که در آن بسر می برد، وضع می کند انسان اساسا دیگر نمی تواند خدای ادیان را در کنار خود احساس کند. ذکر این نکته مهم است که شاید یکی از مهم ترین دلائلی که کوئیلو به این برداشت از انسان و رابطه اش با خداوند می رسد تعالیم دین مسیحیت است که در بسیاری از موارد از پشتوانه ای عقلی و برهانی برخوردار نیستند بلکه صرفا فرد را در دریای ایمان صرف غوطه ور می سازند و نسیمی از عقلانیت و برهان را بر مشام فرد روانه نمی کنند. از این رو، اثبات خدای واحد سه گانه در عالم مسیحیت بسی دشوار است و بر این اساس می توان به کوئلیو تا اندازه ای حق داد.
نسبت دادن صفات عجیب به خداوند
بحث مهم دیگری که در آثار کوئلیو در ارتباط با شناخت خداوند برای انسان مدرن مطرح شده است بحث صفات خداست .اساسا صفات خدا در شناخت خداوند نقش مهمی دارند، چنان که شیعیان صفات را عین ذات می دانند و حیث شناختی صفات برای شناخت خداوند از اهمیت والایی در الهیات شیعه برخودار است. از مهمترین نکاتی که نزد ادیان الهی در شناخت خداوند مطرح است، مقایسه همین صفاتی است که ادیان مختلف الهی به خداوند نسبت می دهند .وجود برخی صفات در برخی ادیان و نبود آنها در برخی ادیان دیگر از نکات مهمی است که امروزه در الهیات تطبیقی می تواند مورد بحث قرار گیرد و وجود همین صفات در ادیان الهی چون اسلام در مقایسه با فقدان آنها در ادیانی چون یهود و مسیحیت، زمینه ساز تفرقه هایی در مسئله خداشناسی است.
کوئیلو نیز صفاتی را به خدا نسبت می دهد اما صفاتی که او به خداوند نسبت می دهد کمی عجیب و غریب به نظر می رسد. او خداوند را با صفاتی چون خطاکار، ظالم و بی حکمت معرفی می کند. برای نمونه درباره خطا کار بودن خداوند در مسئله آفرینش می نویسد:
"ایزد زمان پس از خلق گیتی هماهنگی آفرینش را یافت.اما کمبود بسیار مهمی را احساس کرد .یک همراه که در این زیبایی با او سهیم شود یک هزار سال برای آوردن پسری نیایش کرد. آنگاه که ایزد زمان به تمنای دلش دست یافت پشیمان شد زیرا دریافت تعادل جهان بسیار ناپدیدار شده است. اما دیگر دیر شده بود و پسرش در راه بود.پشیمانی اش تنها به یک نتیجه انجامیده، پس دیگری نیز در زهدانش پدید آمد. از نیایش های آغازین خدای زمان، نیکی پدید آمد و از پشیمانی اش بدی.»
شیطان، تنبیهی برای غفلت خدا!
کوئیلو حتی زمانی که می خواهد علت وجود شیطان را توصیف کند، آن را به گونه ای توصیف می کند که صفت تنبیه را برای خدا نمودار می سازد. در کتاب "شیطان و دوشیزه پریم" می گوید: "اگر توضیحی میخواهی، می توانی به خودت بگویی: من روشی هستم که خدا برای تنبیه خودش یافته است! تنبیه خودش بخاطر این که در یک لحظه غفلت تصمیم گرفت جهان را خلق کند".
خلق جهان نزد کوئلیو بر اساس غفلت است که رقم می خورد و نه حکمت؛ فلسفه وجودی شیطان نیز بر مبنای همین غفلت است که شکل می گیرد. شیطان تنبیهی برای خداوند است که دست به خلقت جهان زده است. اساسا عنصر انسان انگاری خداوند نزد کوئلیو ابعاد وسیعتری بخود می گیرد؛ مثلا تصویر خلق شیطان برای تنبیه خداوند بر این امر مبتنی است که همانند انسان، خداوند نیز اشتباه می کند و همان طور که خداوند اشتباه می کند، انسان نیز نباید نگران اشتباهات خود باشد.
از جمله دیگر صفاتی که که کوئلیو در اثبات آن برای خداوند سعی وافری می کند، صفت ظالم بودن است. نزد کوئلیو بی عدالتی و ظالم بودن خداوند از همان آغاز خلقت و با آفرینش آدم و حوا آغاز می شود و تا به صلیب کشیده شدن عیسی مسیح (ع) ادامه دارد.
پایان پیام/
نظر شما