کتاب ماندالا، تجلی هندسی کیهانی در هنر و معماری منتشر شد

به گزارش خبرگزاری شبستان به نقل از فرهنگستان هنر، انتشارات متنِ فرهنگستان هنر ششمین کتاب از مجموعه بزرگ کتاب‌های نمادشناسی هنر شرق، با عنوان ماندالا (تجلی هندسه کیهانی در هنر و معماری) را با پژوهش و تألیف امیرحسین ذکرگو، هنرمند هندشناس ایرانی و استاد هنر اسلامی در دانشگاه بین‌المللی اسلامی مالزی، منتشر کرد.

این کتاب مقدمه‌ای است نسبتاً تفصیلی بر ماندالا، یکی از هنرهای شاخص و اسرارآمیز دینی در سنت‌های عبادی و عرفانیِ شرقی. واژه سانسکریت «ماندالا» به معنای دایره، مدور، کُره، مدار، حلقه و هاله‌های دور خورشید و ماه است. ماندالا به‌عنوان اسم خاص نیز به اَشکال هندسی مربع یا مدور یا ترکیبی از دو شکل اطلاق می‌شود که در سنت دینی هندویی و بودایی، به‌عنوان هندسه مقدس، مبنای ساخت معابد و طرح‌های هنری رمزگونه دینی قرار گرفته و می‌گیرد.

ساختار کلی کتاب در شش بخش اصلی تدوین شده است که از «گسترش نقطه» آغاز می‌شود و مضامینی نمادین چون بذر، تخم، دایره و چرخ را در بر می‌گیرد. «از فرم تا معنا» نیز شامل مباحثی است که به ساختار هندسی، مراحل اجرا، فلسفه و کاربرد ماندالا اختصاص یافته است. در این بخش، به ارتباط ماندالا با زمان و مراتب هستی نیز پرداخته شده است.

خاستگاه ماندالا سرزمین هند است؛ اما گسترش آن، در قالب هنرهای برجسته و متنوع، در تبت و نپال (که سبکی مشترک دارند) و ژاپن شاخص‌تر می‌شود. در دو بخش بعدی کتاب، «ماندالاهای تبتی» و «ماندالاهای ژاپنی» توضیح داده شده است.

«ماندالا و معماری» عنوان بخش بعدی است که ذیل آن، قربانگاه و کوه و معبد قرار دارد. چگونگی شکل‌گیری ۳۲ نمونه از معابد ماندالا نیز زیر عنوان «از هیچ تا حجم» آورده شده و مؤلف، سرانجام، به یکی از معابد باشُکوه ماندالایی، ذیل عنوان «بُورُوبودور، ماندالای مجسم» پرداخته است.

یکی از ویژگی‌های این کتاب پژوهش تصویری آن است که از ارکان مطالعات هنری به شمار می‌آید. کتاب حاضر دارای ۸۳ تصویر، اعم از لوح‌های رنگی و طرح‌های خطی، است.

از این مجموعه‌کتاب، پیش‌تر، عناوین فیل در شمایل‌های هندویی و بودایی، مار در هنرهای بودایی و هندویی، پرنده‌های اساطیری در هنر بودایی و هندویی، ایزدان آب و آبزیان اساطیری، و رمزشناسی حالات دست و بدن در هنرهای بودایی و هندویی، به‌همت انتشارات فرهنگستان هنر (متن)، منتشر شده بود.

کتاب ماندالا (تجلی هندسه کیهانی در هنر و معماری)، به‌همت مؤسسه تألیف، ترجمه و نشر آثار هنری (متن)، با شمارگان ۵۰۰ نسخه، برای علاقه‌مندان و پژوهشگران حوزه شرق منتشر شده است. برای تهیه این کتاب، می‌توانید از طریق وبگاه متن، به نشانی https://matnpub.ir، اقدام یا به نشانی خیابان ولیعصر، پایین‌تر از چهارراه طالقانی، شماره ۱۵۵۰، مراجعه کنید.