بعثت رسول خدا(ص)، فطرت‌های انسانی را برانگیخت و انسانیت و اخلاق را متحول کرد

حجت الاسلام سید سجاد ایزدهی در گفتگو با خبرنگار دین و اندیشه خبرگزاری شبستان در خصوص تحولات بعثت رسول خدا(ص) و آثار و برکات آن در هدایت انسان‌ها اظهار داشت: برای فهم مبعث و بعثت پیامبر(ص) و اتفاقی که در بعثت افتاد باید یک نیم نگاهی به آن چیزی که قبل از بعثت در فضای جزیرة ‌العرب‌ وجود داشت بیندازیم.

رئیس پژوهشکده نظام‌های اسلامی پژوهشکده فرهنگ واندیشه اسلامی افزود: در واقع باید نگاهی به شرایط اجتماعی و فکری و اعتقادی و روحی مردم آن دوران قبل از بعثت داشته باشیم و ببینیم چه اتفاقی به واسطه بعثت افتاد و چه پیامبری برای هدایت مردم آورده شد و این پیام چگونه به مردم ابلاغ گردید؟

وی در این باره عنوان کرد: باید دید بعثت چه اثراتی داشت به گون‌های که مردم از آن فضای موجود جاهلیت به فضایی رسیدند که عملا همان جامعه جزیرة العرب با گذر از جاهلیت توانستند منطقه بسیار وسیعی از جهان را تحت تاثیر قرار بدهند و عملا منطق اسلام را توسعه دهند.

وی بیان کرد: در ادبیات تاریخی و بلکه در برخی از خطبه‌های امیرالمومنین(ع) این شرایط جاهلیت تصویر شده است که در چند بخش می‌توان این ویژگی‌ها را توضیح داد.

حجت الاسلام سید سجاد ایزدهی با اشاره به این ویژگی‌ها در دوران جاهلیت اظهار داشت: نکته اول موضوع حیثیت انسانی مردم است که که عمدتا مردم بیش از اینکه خلق و خو و رفتار های انسانی داشته باشند رفتارهای مبتنی بر بدویت و نادانی و رویکردی مادی داشتند، یعنی از یک جهت مردم کاملا بدوی هستند و انتظاراتشان از دنیا خواب و خوراک و پوشاک در حد نازل و بسیار پست است.

وی ادامه داد: بدان معنا که تمام زندگی آنها در دوران جاهلیت این گونه بوده که در حداقل‌ترین شرایط به سر می‌بردند و نگاهشان به آسمان نیست و بیشتر به زمین است، در آن دوران جزیرة العرب، منطقه‌ای نه تجاری و نه کشاورزی است و حتی ظرفیت‌ دامداری ندارد، لذا عمدتا زندگی شان به واسطه دزدی و راهزنی و این قبیل امور می‌گذرد و یک شغل مبتنی بر انسانیت و فطرت وجود ندارد.

این استاد حوزه و دانشگاه تصریح کرد: البته برخی از اشراف و سرمایه‌دارانی هستند که تجارت می‌کنند اما نسبت زیادی در آن‌ها نیست، نکته دیگر این است که منطقه جزیرة العرب بعد از اینکه دین ابراهیمی در آن جا شکل گرفت و حضرت ابراهیم به آنجا آمد و خانه خدا را احیا کرد، مردم در این منطقه بعدها دچار انحراف‌هایی شدند.

وی توضیح داد: این انحراف‌ها جامعه را به جایی کشاند که بت می‌پرستیدند و به سنگ و چوب سجده می‌کردند و خدایان و الهه‌های موهوم می پرستیدند و حاجات زندگی‌شان را از آن‌ها میخواستند.

حجت الاسلام ایزدهی گفت:از سوی دیگر مردمی هستند که تعصبات قبیله‌ای دارند و این تعصبات قبیله گی به گونه‌ای است که آنها را به جنگ‌های طولانی مدت می‌کشاند و به واسطه امور بسیار جزئی که ناشی از آن رقابت های قبیله ای و تعصبات کورکورانه مبتنی بر قبیله است.

وی افزود:در این نزاع‌ها، کشته های زیادی وجود داشت و چه بسا به واسطه کشته شدن شتری از یک قبیله تعداد زیادی انسان کشته می‌شدند و عمدتا زندگی‌شان در این مسیر می‌گذشت، از سوی دیگر این‌ها نوع نگاهشان به انسان به گونه‌ای بود که عملا دختران را زنده به گور می‌کردند و در فضای خشونت و عدم رحمت و عدم رافت غرق بودند.

رئیس پژوهشکده نظام‌های اسلامی پژوهشکده فرهنگ واندیشه اسلامی بیان کرد:از سوی دیگر مردم در منطقه جزیرة العرب بی سواد بودند و آگاهی نداشتند و از تمدن‌ها به دور بودند و عملا از آن داشته‌های تمدن‌های اطراف خودشان بی‌خبر بودند و در یک فضای بدوی و ابتدایی و مبتنی بر یک باورهای انحرافی زندگی می‌کردند.

وی عنوان کرد: در این فضا خداوند یک پیامبری را مبعوث کرد که به عالم بفهماند که بدترین انسان‌هایی که می‌توانند وجود داشته باشند از حیث امکانات و از حیث خشونت و فرهنگ و سواد، این‌ها نیز می‌توانند به یک انسان‌های فرهیخته و متمدن تبدیل شوند و به واسطه آن اسلام را توسعه داد.

حجت الاسلام ایزدهی تصریح کرد:وقتی پیامبر(ص) مبعوث می‌شود، این برانگیخته شدن و بعثت پیامبر بیشتر به برانگیخته شدن انسان‌ها منجر شد، بعثت رسول خدا(ص)، فطرت‌های انسانی را برانگیخت و انسانیت و اخلاق را متحول کرد، بعثت انسان‌ها را از خاک بلند کرد و انسان‌ها را با اخلاقیات و با فطرت و با وظایف انسانی و اجتماعی آشنا کرد.

وی خاطرنشان کرد: نکته مهم اینکه پیامبر(ص) با این ویژگی‌ها و با رفتار بسیار رحمانی، انسانی، فطری و اخلااقی با مردم تعامل و صبوری کرد و از مشکلات نهراسید و عملا فضای شبه جزیره عربستان را به انسان‌هایی تبدیل کرد که مومن شدند و نگاهشان به خدا بود و بینش مادی به امور نداشتند.

رئیس پژوهشکده نظام‌های اسلامی پژوهشکده فرهنگ واندیشه اسلامی گفت:آنها تبدیل به انسانهایی شدند که نگاهشان به آسمان و خدا و به فرمان تعالی بخش و آزادی بخش اسلام است و سیزده سالی که پیامبر(ص)در مکه بودند و فضاهای تربیتی برای مردم مکه به وجود آمد و در مدینه نیز نسلی را تربیت می‌کند که این نسل عملا توانایی انتقال این آموزه‌ها را به عالمی دارند.

وی افزود: چنین افرادی توانایی مبارزه با دشمنان را دارند و با کمترین امکانات می توانند در برابر دشمن مقاومت کنند و ایمانشان، آنها را تقویت می‌کند و از شهادت نمی‌ترسند و روحیه شهادت طلبی دارند؛ انسان برایشان محور قرار می گیرد و لذا این ها از ان انسان‌های بدوی به انسان های متمدن و انسانهای جاهل به انسان های اندیشمند و انسان های بت پرست به انسان های خداپرست تبدیل شدند.

حجت الاسلام ایزدهی بیان کرد:با بعثت پیامبر(ص)، انسانهای با اخلاق و ایثارگر تربیت شدند و این ها همه از برکات بعثتی است که خداوند پیامبر را مبعوث کرد و برانگیخت از بین این ها و پیامبر مردم را برانگیخت و از آن فضای جاهلیت به فضای نور و ایمان و معنویت راهنمایی کرد.

وی عنوان کرد: نکته مهم تر اینکه وقتی پیامبر(ص) در مدینه مستقر می شود بسیاری از این سنت های جاهلی و تعصبات را از بین می برد و نظام قبایل را که نظام قبیله گری بود به یک حکومت متمرکز و واحد تبدیل می‌کند و ملاک در شرافت را اخلاق و تقوا و شایستگی قرار و ساختار جزیره العرب را تغییر می دهد و ساختار سیاسی و فرهنگی و اخلاقی و تربیتی این منطقه موجب می شود که دیگران با این منطق متمایل به اسلام شوند و اسلام را توسعه دهند و نسلی را ایجاد کنند که بتوانند بخش زیادی از جهان را در برگیرند و پیامهای اسلام بتواند عالم گیر شود.

رئیس پژوهشکده نظام‌های اسلامی پژوهشکده فرهنگ واندیشه اسلامی اظهار داشت: تحولات اسلام در سرزمین عربستان با وجود اینکه مستند به یک محتوای غنی و قوی به نام اسلام است و مبتنی بر آن مهارت های قرآن است اما آن نقش روحیات و اخلاقیات و انسانیت پیامبر(ص) را نمی شود در این قضیه نادیده گرفت.

وی گفت: در این باره قران کریم تعبیری دارد که فَبِما رَحْمَةٍ مِنَ اللهِ لِنْتَ لَهُمْ وَ لَوْ کُنْتَ فَظّاً غَلیظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِکَ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَ شاوِرْهُمْ فِی الْأَمْرِ فَإِذا عَزَمْتَ فَتَوَکَّلْ عَلَی اللهِ إِنَّ اللهَ یُحِبُّ الْمُتَوَکِّلینَ، یعنی به سبب رحمت الهی، در برابر مؤمنان، نرم و مهربان شدی! و اگرخشن و سنگدل بودی، از اطراف تو، پراکنده می شدند. پس آنها را ببخش و برای آنها آمرزش بطلب; و در کارها، با آنان مشورت کن!امّا هنگامی که تصمیم گرفتی، (قاطع باش و) بر خدا توکّل کن; زیرا خداوند توکّل کنندگان را دوست دارد.

حجت الاسلام ایزدهی افزود: اگر پیامبر اسلام(ص) رفتاری خشن داشت مردم جزیره الغرب و شاید توده مردم با آن فضاهای اعتقادی‌شان خیلی با ایشان  همسو نمی شدند، اما ایشان یک انسان وارسته و اخلاقی است که با آنها در غم و شادی همراه است و به مردم کمک و احسان و ایثار می‌کند و بیشترین مشکلات را بر خودش هموار می‌کند.

وی تصریح کرد: مردم با دیدن این الگو و ویژگی ها به اسلام متمایل شدند و به اسلام باور حاصل کرده و به آن تمکین کردند، ما عملا این فضای بعثت را ولو در سالیان اولیه اسلام است می توانیم در برخی از زمان های دیگر نیز بازتعریف کنیم که شخصیت‌های بزرگ اسلامی در جاهای مختلف این ها خودشان بلند و برانگیخته شدند و نسلی و قومی و ملتی را به پا داشتند .

این استاد حوزه و دانشگاه بیان کرد: مثلا کسی همانند زکزاکی که در نیجریه یک شخص با اخلاق حسنه و ویژگی های رفتاری اخلاقی توانست 10 تا 20 میلیون نفر را شیعه کند، آن هم در فضای آفریقاکه عملا دسترسی به معارف الهی ندارند توانستند این تاثیرات شگرف را داشته باشند.

وی عنوان کرد: یا در موردی وسیع تر، انقلاب اسلامی ایران که در چهل و پنجمین سالگرد آن قرار داریم و ایام الله 22 بهمن با بعثت همزمان شده یک نمونه از این تحولات است، در واقع انقلاب اسلامی یک بعثتی به پا خواستنی است که بیش از ان که مبتنی بر از بین بردن شاه باشد اما یک اگاهی بخشی و معنویت را در ملت ایران تزریق کرد و مردم فارغ از اینکه شاه را بیرون کردند به انسان هایی تبدیل شدند که از حیث اخلاق و معنویت و نگاه عزتمندانه به علم، قابل مقایسه با زمان قبل نیستند.

حجت الاسلام ایزدهی گفت: امامی که به نام روح الله ایستاد و جامعه را به قیام وادار کرد و جامعه بلند شدند و جامعه در قبال همه دشمنی ها و مخالفت ها و ستیز نظام استبکار ایستادند و منطق انقلاب را توسعه دادند و امروزه این منطق در بسیاری از نقاط مختلف جهان طرفدار پیدا کرده و منطق صادر شده است.

وی افزود:همچنان الگوی انقلاب امام برای مردم محور است و همچنان می تواند محور قیام بسیاری از مردم نقاط مختلف جهان باشد مهم این است که ما در هر جامعه ای بتوانیم از بعثت پیامبر الگو بگیریم؛ از آن شخصیتی که به واسطه بعثت آمد و مردم را نیز مبعوث کرد و مردم را برانگیخت و توانست به واسطه رفتار و اخلاق و سجایای اخلاقی به سمت ارزشها رهنمون سازد.

این استاد حوزه و دانشگاه بیان کرد: در هر جامعه ای اگر این اتفاق بیفتد تاثیرات فراگیر، فرازمانی و فرامکانی برای انسان ها حاکم می شود و در نهایت نتیجه بعثت برای هر جامعه ای می تواند به ارمغان بیاید به شرط اینکه هم محتوای اسلام اصیل باشد هم راهبران مبتنی بر ارزشهای انسانی و اخلاق انسانی باشند و مردم را به مثابه انسان هایی که که شایسته تکریم و هدایتند و سزاوار علم آموزی و معرفت هستند با آنها این گونه رفتار شود و براین اساس نیز مردم خودآگاه می شوند و با شناخت واقعی به اسلام اصلی روی می آورند و این می تواند مقدمه ای برای ظهور و گستره جهانی اسلام به راهبری امام معصوم و امام زمان باشد.