دحو الارض، نماد محبت و رحمت خداوند بر بندگان

خبرگزاری شبستان: روز بیست و پنجم ذیقعده ، دحو الارض ( گسترده شدن زمین) است. بر اساس روایتی از امام هشتم (علیه الصلاةوالسلام) شب دحو الارض مصادف است با میلاد خجسته حضرت ابراهیم و حضرت عیسی.ضمناً از این روز به عنوان روز قیام امام حضرت ولی عصر(عجل الله فرجه الشریف) نام برده شده است. دحو الارض ، جزء روز های معروفی است که روزه گرفتن در آن ، پاداش فراوان داشته و ثوابی معادل هفتاد سال روزه گرفتن دارد.

معنای دحو الارض

«دَحو» به معنی گسترش و وسعت است و برخی آن را به معنای تکان دادن چیزی از محل اصلی‏اش گفته اند. گسترده شدن زمین یعنی این که در ابتدا، تمام سطح زمین را آب‏های حاصل از باران‏های سیلابی نخستین فراگرفته بود. این آب‏ها، به تدریج در گودال‏های زمین جا گرفته ، خشکی‏ها از زیر آب سر برآورده و با مرور زمان گسترده‏ شدند. در حقیقت ، زمین در آغاز به صورت پستی‏ و بلندی‏ و دارای شیب‏های تند بود. بعدها باران‏های سیلابی باریدن گرفت ، ارتفاعات زمین شسته و دره‏ها گسترده شدند. به تدریج زمین‏های مسطح و قابل استفاده برای حیات بشر و کشاورزی و زراعت تشکیل شد. به مجموعه این رخدادها وگسترده شدن را «دَحو الارض» می گویند.

ویژگی های دحو الارض

روز بیست و پنجم ذیقعده ، دحو الارض ( گسترده شدن زمین) است. بر اساس روایتی از امام هشتم (علیه الصلاةوالسلام) شب دحو الارض مصادف است با میلاد خجسته حضرت ابراهیم و حضرت عیسی.ضمناً از این روز به عنوان روز قیام امام حضرت ولی عصر(عجل الله فرجه الشریف) نام برده شده است. دحو الارض ، جزء روز های معروفی است که روزه گرفتن در آن ، پاداش فراوان داشته و ثوابی معادل هفتاد سال روزه گرفتن دارد.

هم چنین دحو الارض را به گسترده شدن زمین از زیر کعبه تفسیر کرده‌اند. (1)

امام رضا(علیه السلام) دراین‌باره می‌فرماید: " روز بیست و پنجم ذیقعده (روز دحو الارض) روز ولادت ابراهیم خلیل‌(علیه السلام) و عیسی مسیح‌(علی نبیناوآله وعلیه السلام) است و روزی است که زمین از زیر کعبه گسترده شده است." (2)

و نیز گفته اند که در چنین روزی حضرت آدم‌(علی نبیناوآله وعلیه السلام) به زمین هبوط کرده است. (3)

آغاز گسترده شدن زمین از سرزمین مکه

یکی از نام های شهر مقدس مکه ، ام القری است و در دو آیه از قرآن مجید به این نام اشاره شده است.
" لتنذر ام القری و من حولها. " خطاب به پیامبر: تا انذار کنی ام القری و کسانی را که در اطراف آن هستند. (4)

ام القری یعنی مادر آبادیها و اهمیت مرکزیّت و اصالت شهر مکه در مقایسه با سایر شهرها و آبادی های دیگررا نشان می دهد.

حال این سوال مطرح می شودکه این شهر از چه نوع ویژگی برخوردار است که شایسته چنین نامی است ؟ از روایاتی که در باره خلقت زمین و یا در تفسیر آیه 196 از سوره آل عمران و یا در تفسیر آیه شریفه
" والأرض بعد ذلک دحیها " (5 ) وارد شده است، این طور استفاده می شود که در آغاز آفرینش آسمانها و زمین، روی زمین را آب و یا کف آب فراگرفته بود و نخستین محلی که از زیر آب بیرون آمد محل بیت الله الحرام بود و خشکی های زمین از آنجا گسترش پیدا کرد. نکته قابل ذکر این که در آن زمان ، سرزمین مکه بلندترین نقطه روی زمین بوده است و علاوه بر این ، دلایل دیگری نیز بیان شده که عبارتند از :

- کعبه ، قبله مسلمانان در مکه است و مردم شهرهای دیگر رو به سوی آن نماز می خوانند .

- مکه ، اهمیت و تقدس خاصی در بین شهر های مهم روی زمین دارد.

- مکه ، حرم و مکان امنی برای مردم است و در آن سرزمین امیدوار لطف و رحمت الهی هستند.

- از اسامی شهر مکه ، بلد الامین است که نشانگر امنیت و آرامش مردم در این مکان مقدس است.

این نام در قرآن کریم مورد قسم و سوگند الهی واقع شده است : " والتین و الزیتون و طور سینین و هذالبلد الأمین. " سوگند به انجیر و زیتون و سوگند به طور سینا و این شهر امن . (6) منظور از بلدالامین در این آیه، شهر مکه است ، زیرا سوره تین سوره ای مکی است.

در آیات دیگری از قرآن نیز ، امن بودن مکه و حرم به وضوح بیان گردیده است مانند :

" اولم نمکن لهم حرماً آمنا " آیا آنها را در حرمی که محل ایمنی است مکان ندادیم؟ (7) " و من دخله کان آمنا" هر کس داخل آن (مکه) شود در امان خواهد بود. (8)

اینکه خداوند شهر مکه را سرزمین ایمن و محلی برای دستیابی به امنیت و آسایش قرار داده ، به دلیل دعای حضرت ابراهیم (علیه السلام) بنیانگذار کعبه است که از خداوند چنین درخواست نموده است: " واذ قال ابراهیم رب اجعل هذا البلد آمنا " هنگامی که ابراهیم گفت: خدایا! این شهر را محل امن قرار بده (9) و خداوند مکه و حرم را محل امن و طیب خاطر برای همه قرار داد. هیچکس را نباید در آنجا آزار و اذیت کرد اگر چه مرتکب جنایتی شده
باشد . در آن سرزمین امنیت همه ، حتی حیوانات نیز تضمین شده است.

اعمال شب و روز دحو الارض
روزه :
یکی از آن چهار روز است که در تمام سال بفضیلت روزه ممتاز است .

و در روایتی روزه‏اش مثل روزه هفتاد سال است و در روایت دیگر کفاره هفتاد سال است و هر که این روز را روزه بدارد و شبش را به عبادت بسر آورد از برای او عبادت صد سال نوشته شود و از برای روزه‏دار این روز هر چه در میان آسمان و زمین است استغفار کند و این روزی است که رحمت خدا در آن منتشر گردیده و از برای عبادت و اجتماع به ذکر خدا در این روز اجر بسیاری است و از برای این روز به غیر از روزه و عبادت و ذکر خدا و غسل دو عمل وارد است .

نماز :
نمازی که در کتب شیعه قمیین روایت شده .
و آن دو رکعت است در وقت چاشت در هر رکعت بعد از حمد پنج مرتبه سوره و الشمس بخواند و بعد از سلام نماز بخواند لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ إِلا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ پس دعا کند و بخواند یَا مُقِیلَ الْعَثَرَاتِ أَقِلْنِی عَثْرَتِی یَا مُجِیبَ الدَّعَوَاتِ أَجِبْ دَعْوَتِی یَا سَامِعَ الْأَصْوَاتِ اسْمَعْ صَوْتِی وَ ارْحَمْنِی وَ تَجَاوَزْ عَنْ سَیِّئَاتِی وَ مَا عِنْدِی یَا ذَا الْجَلالِ وَ الْإِکْرَامِ .

دعا :
خواندن این دعا است که شیخ در مصباح فرموده مستحب است خواندن آن

اللَّهُمَّ دَاحِیَ الْکَعْبَةِ وَ فَالِقَ الْحَبَّةِ وَ صَارِفَ اللَّزْبَةِ وَ کَاشِفَ کُلِّ کُرْبَةٍ أَسْأَلُکَ فِی هَذَا الْیَوْمِ مِنْ أَیَّامِکَ الَّتِی أَعْظَمْتَ حَقَّهَا وَ أَقْدَمْتَ سَبْقَهَا وَ جَعَلْتَهَا عِنْدَ الْمُؤْمِنِینَ وَدِیعَةً وَ إِلَیْکَ ذَرِیعَةً وَ بِرَحْمَتِکَ الْوَسِیعَةِ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍ عَبْدِکَ الْمُنْتَجَبِ فِی الْمِیثَاقِ الْقَرِیبِ یَوْمَ التَّلاقِ فَاتِقِ کُلِّ رَتْقٍ وَ دَاعٍ إِلَی کُلِّ حَقٍّ وَ عَلَی أَهْلِ بَیْتِهِ الْأَطْهَارِ الْهُدَاةِ الْمَنَارِ دَعَائِمِ الْجَبَّارِ وَ وُلاةِ الْجَنَّةِ وَ النَّارِ وَ أَعْطِنَا فِی یَوْمِنَا هَذَا مِنْ عَطَائِکَ الْمَخْزُونِ غَیْرَ مَقْطُوعٍ وَ لا مَمْنُوعٍ [مَمْنُونٍ‏] تَجْمَعُ لَنَا بِهِ التَّوْبَةَ وَ حُسْنَ الْأَوْبَةِ یَا خَیْرَ مَدْعُوٍّ وَ أَکْرَمَ مَرْجُوٍّ یَا کَفِیُّ یَا وَفِیُّ یَا مَنْ لُطْفُهُ خَفِیٌّ الْطُفْ لِی بِلُطْفِکَ وَ أَسْعِدْنِی بِعَفْوِکَ وَ أَیِّدْنِی بِنَصْرِکَ وَ لا تُنْسِنِی کَرِیمَ ذِکْرِکَ بِوُلاةِ أَمْرِکَ وَ حَفَظَةِ سِرِّکَ وَ احْفَظْنِی مِنْ شَوَائِبِ الدَّهْرِ إِلَی یَوْمِ الْحَشْرِ وَ النَّشْرِ وَ أَشْهِدْنِی أَوْلِیَاءَکَ عِنْدَ خُرُوجِ نَفْسِی وَ حُلُولِ رَمْسِی وَ انْقِطَاعِ عَمَلِی وَ انْقِضَاءِ أَجَلِی اللَّهُمَّ وَ اذْکُرْنِی عَلَی طُولِ الْبِلَی إِذَا حَلَلْتُ بَیْنَ أَطْبَاقِ الثَّرَی وَ نَسِیَنِیَ النَّاسُونَ مِنَ الْوَرَی وَ أَحْلِلْنِی دَارَ الْمُقَامَةِ وَ بَوِّئْنِی مَنْزِلَ الْکَرَامَةِ وَ اجْعَلْنِی مِنْ مُرَافِقِی أَوْلِیَائِکَ وَ أَهْلِ اجْتِبَائِکَ وَ اصْطِفَائِکَ وَ بَارِکْ لِی فِی لِقَائِکَ وَ ارْزُقْنِی حُسْنَ الْعَمَلِ قَبْلَ حُلُولِ الْأَجَلِ بَرِیئا مِنَ الزَّلَلِ وَ سُوءِ الْخَطَلِ اللَّهُمَّ وَ أَوْرِدْنِی حَوْضَ نَبِیِّکَ مُحَمَّدٍ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ اسْقِنِی مِنْهُ مَشْرَبا رَوِیّا سَائِغا هَنِیئا لا أَظْمَأُ بَعْدَهُ وَ لا أُحَلَّأُ وِرْدَهُ وَ لا عَنْهُ أُذَادُ وَ اجْعَلْهُ لِی خَیْرَ زَادٍ وَ أَوْفَی مِیعَادٍ یَوْمَ یَقُومُ الْأَشْهَادُ اللَّهُمَّ وَ الْعَنْ جَبَابِرَةَ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ وَ بِحُقُوقِ [لِحُقُوقِ‏] أَوْلِیَائِکَ الْمُسْتَأْثِرِینَ اللَّهُمَّ وَ اقْصِمْ دَعَائِمَهُمْ وَ أَهْلِکْ أَشْیَاعَهُمْ وَ عَامِلَهُمْ وَ عَجِّلْ مَهَالِکَهُمْ وَ اسْلُبْهُمْ مَمَالِکَهُمْ وَ ضَیِّقْ عَلَیْهِمْ مَسَالِکَهُمْ وَ الْعَنْ مُسَاهِمَهُمْ وَ مُشَارِکَهُمْ اللَّهُمَّ وَ عَجِّلْ فَرَجَ أَوْلِیَائِکَ وَ ارْدُدْ عَلَیْهِمْ مَظَالِمَهُمْ وَ أَظْهِرْ بِالْحَقِّ قَائِمَهُمْ وَ اجْعَلْهُ لِدِینِکَ مُنْتَصِرا وَ بِأَمْرِکَ فِی أَعْدَائِکَ مُؤْتَمِرا اللَّهُمَّ احْفُفْهُ بِمَلائِکَةِ النَّصْرِ وَ بِمَا أَلْقَیْتَ إِلَیْهِ مِنَ الْأَمْرِ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ مُنْتَقِما لَکَ حَتَّی تَرْضَی وَ یَعُودَ دِینُکَ بِهِ وَ عَلَی یَدَیْهِ جَدِیدا غَضّا وَ یَمْحَضَ الْحَقَّ مَحْضا وَ یَرْفِضَ الْبَاطِلَ رَفْضا اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَیْهِ وَ عَلَی جَمِیعِ آبَائِهِ وَ اجْعَلْنَا مِنْ صَحْبِهِ وَ أُسْرَتِهِ وَ ابْعَثْنَا فِی کَرَّتِهِ حَتَّی نَکُونَ فِی زَمَانِهِ مِنْ أَعْوَانِهِ اللَّهُمَّ أَدْرِکْ بِنَا قِیَامَهُ وَ أَشْهِدْنَا أَیَّامَهُ وَ صَلِّ عَلَیْهِ [عَلَی مُحَمَّدٍ] وَ ارْدُدْ إِلَیْنَا سَلامَهُ وَ السَّلامُ عَلَیْهِ [عَلَیْهِمْ‏] وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَکَاتُهُ

پاورقی:
1. سیدمصطفی حسین دشتی، معارف و معاریف، ج 3، ص 257

2. محمد باقر مجلسی، بحارالانوار، ج 97، ص 122.

3. میرزا جواد ملکی تبریزی ، مراقبات ، ج 2، ص 186

4. قرآن کریم ، سوره مبارکه شوری ، آیه 7

5. قرآن کریم ، سوره مبارکه نازعات ، آیه 30

6. قرآن کریم ، سوره مبارکه تین ، آیه 3-1

7. قرآن کریم ، سوره مبارکه قصص ، آیه 57

8. قرآن کریم ، سوره مبارکه آل عمران ، آیه 97

9. قرآن کریم ، سوره مبارکه بقره ، آیه 126

پایان پیام/