بازار ارز؛ فشار های زمان و بندهای مکان

خبرگزاری شبستان: دیر پایی است نوسانات شدید و حباب وار نرخ ارز مهمترین خبر و رویداد اقتصادی شده است، همچنین افزایش یا کاهش وسر شکن شدن آن نیز به مهمترین شاخص ومعیار برای تعیین قیمت ها در بازار مبدل گردیده است. این معیار تمامی بازار ها را تحت الشعاع خود قرار داده و همچنین یکی از مهمترین منبع اختلاف نخبگان فکری واجرایی دراین روزه را فراهم آورده است. اختلافاتی که بدان اشاره می شود مربوط به ریشه ها وعوامل این التهابات وهمچنین مسایل آسیب شناسانه و آینده نگرانه آن، متاثر از تصمیم های آتی آن است .
همانطور که برتمامی مردم عزیزمان پوشیده نیست، تحریم ها و تدابیر اقتصادی غرب به سرکردگی آمریکا و تهییج وتحریک رژیم صهیونیستی برای افزایش فشار از سوی شورای امنیت سازمان ملل و اتحادیه اروپا به کشورمان تا حدودی سبب ساز ضربه خوردن بدنه اصلی اقتصاد داخلی شده است.
آمریکا و شورای امنیت با منع تمامی کشورهای دنیا مبنی بر انتقال ومبادله پول رایج دنیا از قبیل دلار و یورو و همچنین بلوکه کردن دارایی های کشورمان در بیرون از خاک های سرزمینی عملا شرایطی را فراهم کرده است که مجبور به اخذ پول های محلی برخی کشور ها شویم. به طور مثال ممکن است به جای اخذ دلار بابت فروش نفت، روپیه دریافت کنیم، این خود یکی از عوامل مهمی است که سبب می شود روز به روز شاهد کاهش ارزش پول ملی علی رغم افزایش صادرات نسبت به سال های گذشته باشیم.
همانطور که پیشتر گفته شد اختلافات و عدم توافق بسیاری از کارشناسان وفعالان اقتصادی و مهمتر از آن دولت و مجلس مبنی بر ریشه ها و راهکار های مناسب برای برون رفت ازین وضعیت، به سوژه داغ رسانه ها و محافل مبدل شده است. افزون بر این آنچه که مسلم است توافق وپذیرش همگان بر نقش وتاثیر تحریم ها در ارتباط با اقتصاد داخلی به عنوان عامل بیرونی بروز نوسانات و حرکت صعودی نزخ ارز است. علاوه بر این، تاثیرات ناشی از بازار های جهانی نیز فاکتور بسیار مهمی بود که در هفته گذشته تغییراتی در نرخ جهانی ارز بوجود آورد و از این حیث جز عوامل بیرونی است. در این میان انچه که موجب بروز اختلاف و عدم هماهنگی در بین همگان شده است، نقش سیاست های پولی ومالی دولت ونهادهای مربوطه در تشدید اوضاع نابسامان ارزی و به تبع آن اقتصادی است.
بسیاری بر این باورند افزایش نقدینگی حاصل از طرح هدفمندی یارانه ها، عدم رقابت بازار های سرمایه با بازار ارز، عدم تطابق و همگنی سود سپرده سرمایه گذاری بانک ها و موسسات اعتباری با کاهش روزافزون ارزش پول، عدم تخصیص کافی اعتبارات به بخش تولیدی کشور، عدم نظارت صحیح و کامل بر بازار دلالی و فرآیند پدیده پول شویی و همچنین عدم کنترل و تعدیل تورم و رکود و علاوه برآن عدم دیدگاه کلی و سیستماتیک نسبت به مسایل کلان اقتصادی به عنوان عوامل داخلی ای هستند که دولت باید با تمهیدات و سیاست های مناسب سعی درمرتفع کردن آنها کند. البته در این میان موضوع نظارت بر تخصیص ارز با نرخ دولتی به اشخاص حقیقی و حقوقی و عدم بازگرداندن آن ها به صورت کالاهای وارداتی بسیار مورد توجه قرارگرفته است، در پی این اختلافات دولت اشاراتی به اشخاصی کرد که ارز گرفته شده به نرخ دولتی را در بازار تزریق می کنند و این امر باعث بروز مشکلات عدیده در بازار ارز شده است. در پاسخ برخی به التهبات بازار ارز براثر برخی بیانات و مصاحبه های برخی دولت مردان اشاره داشتند که خود باعث افزایش تقاضا و هجوم به بازار ارز می شود. البته ناگفته نماند که نقش روانی بازار رانت به قوت خود باقی است ودر کنار عوامل داخلی وبیرونی موجبات عدم نسبت صحیح عرضه وتقاضا را بوجود آورده است. وتاکید بر این نکته به عنوان مولفه های فعال و مداخله گر در این بازار بسیار مهم است، بر این اساس هرگاه شاهد افزایش کوتاه مدت نرخ ارز بودیم، بسیاری تقاضاهای خرید برای کسب سودآوری بالا ومقطعی بیشتر می شود واین خود موجب تداوم فرایند افزایش ارز می شود، در این وضعیت ما حتی شاهد پایداری نرخ های ارز در کرانه های بالا باوجود افت جهانی آن هستیم.
بحث دیگری که در این هفته و هفته گذشته داغ بود مربوط به تمهیدات وراهکارهای برون رفت و جلوگیری از این معضل درآینده بود. بسیاری به دنبال تثبیت نرخ ارز از طریق افزایش نسبی نرخ مرجع آن بودند، بسیاری نیز خواستار تسریع در بازگشایی بورس ارز به عنوان مهمترین سامانه برای تعدیل و تشخیص نرخ واقعی ارز شدند. این پیشنهادات، موافق ها و مخالفینی داشت که هریک برای مدعای خود ادله ای اقامه می کردند، مرتبط با همین مواضع، پیش بینی شدنی است، ارز در پی افزایش نرخ مرجع در کوتاه مدت و به صورت ضرب الاجلی تعدیل می شود، ولیکن باید تصریح کرد تصمیم به افزایش نرخ مرجع وابسته به زمانی است که حجم تولید و رشد اقتصادی کشورهای دنیا بالا یا مازاد باشد. زمانی که ما شاهد رکود اقتصادی در بیشتر کشورهای دنیا هستیم، این تصمیم باعث تشدید افت پول ملی در قیاس باپول های رایج دنیاست. در ادامه تاسیس بورس ارز نیز محاسن ومعایبی در پی دارد، بورس ارز باعث می شود حلقه های تهدید و بلوکه کردن حساب های مالی کشورمان در دیگر کشور ها در شرایط تحریم تنگ تر شود زیرا جریان و مسیر اصلی تزریق ارز در کشور مشخص می شود ولیکن در مواقع عادی شرایطی رافراهم می آورد که عرضه وتقاضا در یک بستر اصلی متعادل شوند و به تبع آن شاهد نوسانات شدید ارز نخواهیم بود.
امید است با عملکردی صحیح در حوزه های تصمیم گیری و اجرایی از نوسانات شدید بازار ارز جلوگیری شود و دیگر شاهد تداوم ارز به عنوان معیار وشاخص اصلی افزایش قیمت ها و کنترل بازار نباشیم وبه تبع آن از دامنه وشعاع فشار های تنگ نظرانه بیرون، بکاهیم.
پایان پیام/