حجت الاسلام نیکزاد، مدیر گروه دانشنامه پیامبر اعظم صل الله علیه و آله در تبیین و توضیح سیره نبی مکرم اسلام در برخورد با پیروان سایر ادیان به خبر نگار شبستان گفت: سیره نبی مکرم اسلام در برخورد با پیروان سایر ادیان و حتی اقلیت های دینی که در جامعه اسلامی زندگی می کردند، را می توان مبتنی بر حفظ حقوق و احترام اربابان و پیروان این مذاهب دانست و دلیل عمده این موضوع نیز آنست که پیامبر ما به فرمایش قرآن پیامبر رحمت است همانگونه که خداوند در توصیف او فرمود: « ما ارسلناک الا رحمة للعالمین» و شخص پیامبر نیز در بیان جهت گیری بعثت و رسالت خود از مسئله رحمت واسعه الهی سخن می گوید.
وی افزود: این روش در بسیاری از رفتارهای پیامبر نیز قابل مشاهده است به عنوان مثال در روز فتح مکه وقتی شخصی اینگونه شعار می دهد که « الیوم، یوم الملهمه» امروز روز جنگ و انتقام است، نبی مکرم اسلام شعار وی را اصلاح کرده و می فرمایند «الیوم یوم المرحمه» امروز روز رحمت و بخشش است و از این جهت هنگامی که مسلمین بر مکه غلبه پیدا می کنند حضرت خطاب به کلیه اهالی مکه و مشرکین می فرمایند که شما آزاد هستید و با آنها برخورد سخت گیرانه ای ندارند.
حجت الاسلام نیکزاد تصریح کرد: این نمونه های رحمت الهی را در سیره نبوی در برخورد با همه پیروان ادیان حتی مشرکین و بت پرستان نیز می توان مشاهده کرد و با توجه به این مبنای کلامی و عقیدتی که در رفتار پیامبر دیده می شود رفتار ایشان را نیز می توان با توجه به اصول بیان شده در مبانی دین اسلام در چند قسم تقسیم و برسی کرد. به عنوان مثال یکی از اصول رفتاری پیامبر، رفتار براساس مدارا با پیروان مذاهب بوده است و حضرت از این جهت به صورت جدی درصدد گسترش همزیستی مسالمت آمیز به خصوص با پیروان ادیان و اهل کتاب بوده اند. مصداق بارز این مساله نیز در داستان مباهله و مسیحیان نجران روی می دهد. پس از آنکه ماجرای مباهله به صلح میان مسلمانان و مسیحیان منتهی می شود پیامبر تاکید می کنند که جان و دین و همه وابستگان مسیحیان و کلیه فعالیت های آنها در امان هستند و هیچ نوع از فعالیت های مذهبی آنها محدود نمی شود و حتی در قرار منعقد شده میان پیامبر و بزرگان نجران تاکید می کنند که کلیه مناصب دینی مانند مناصب اسقف ها یا سایر مناصب، همچنان محفوظ است و هیچ یک از آنها از مقام خود عزل نمی شوند.
مدیر گروه دانشنامه پیامبر اعظم خاطرنشان کرد: این نوع و شیوه برخورد را در پیمان با یهودیان مدینه نیز به صراحت می توان دید. در آنجا نیز پیامبر بر حقوق آنها تاکید کرده و یهودیان مدینه را براساس این پیمان با مسلمین به عنوان یک امت واحد تعریف می کنند و تاکید می نمایند که یهودیان با مسلمانان متحد هستند، ضمن اینکه در دین و آیین خود آزادند و می توانند براساس اعتقادات و باورهای خود عمل کنند، محدودیتی نیز برای آنها ایجاد نمی شود. حتی حقوق اجتماعی آنها نیز در این پیمان و عهدنامه بیان و مورد دفاع قرار می گیرد.
وی افزود: بنابراین یکی از اصول جدی که در سیره نبوی می توان بر آن تاکید کرد رفتار مبتنی بر مدارا و گسترش روابط مسالمت آمیز با پیروان ادیان است که می توان برای آن شواهد متعدد تاریخی اقامه کرد. نکته دوم در این زمینه که مبتنی بر توصیه های قرآنی است و سیره نبوی نیز بر مدار آن شکل می گیرد، اصل عدالت و انصاف است. قرآن مسلمانان را در برخورد با پیروان ادیان به انصاف دعوت می کند و در سوره ممتحنه آیه 8 بر این مطلب تاکید می ورزد که «آن دسته از پیروان ادیان که با شما در دینتان نجنگیدند و نخواستند دین شما را از بین برده و شما را از دیار خود خارج کنند، دوستی با آنها منع نمی شود. بلکه خداوند از شما می خواهد که با آنها براساس عدالت رفتار کنید که خداوند نیز عدالت پیشگان را دوست می دارد.»
حجت الاسلام نیکزاد یادآور شد: قرآن کریم هم شخص رسول الله صل الله علیه و آله و هم کلیه مسلمانان را دعوت می کنند که با آن دسته از پیروان ادیان و مذاهب که جنگ ستیزی با مسلمانان را پیشه نکردند، با انصاف رفتار کرده و عدل و انصاف را در ارتباط با آنها رعایت کنند. اما اصل دیگر در رفتارهای پیامبر، دعوت به مشترکات بود. این که حضرت در برخورد با پیروان سایر ادیان آنها را به اصول مشترکه و آنچه موجب تقریب بیشتر و تعامل فکری و فرهنگی بیشتر میان مسلمانان و پیروان مذاهب دیگر از یهود و نصارا می شد، دعوت می کردند. و این عمل نیز براساس دستورات الهی در قرآن بود که فرمود: قل یا اهل الکتاب تعالوا الی...
وی تاکید کرد: نکته جالب در این زمینه آنست که دربررسی بسیاری از اسنادی که در تاریخ نبوی بر جا مانده به عنوان مثال نامه هایی که حضرت برای حکام و والیان زمان خود ارسال کرده اند، یا در پیمان نامه هایی که از آن حضرت بر جای مانده و به عنوان قرارداد صلح میان پیامبر و قبایل و ملت های مختلف منعقد شده، همچنین منابع تاریخی که در انها به نوع رفتار پیامبر در برابر مخالفان اشاره شده، این اصول یعنی برخورد براساس مدارا، عدالت و انصاف و دعوت به اصول دینی مشترک کاملاً مشهود است و نبی مکرم اسلام برخوردی انسانی و براساس رحمت و عدالت را در برخورد با دیگران در دستور کار خود داشتند.
پایان پیام/
نظر شما