شهلا کاظمی پور، معاون پژوهشی مرکز مطالعات جمعیتی آسیا و اقیانوسیه در گفتگو با شبستان با بیان اینکه برای جلوگیری از کاهش رشد جمعیت نباید شتابزده عمل کرد بلکه باید با برنامه ریزی پیش رفت گفت: حتی مسولان برای جمعیت فزاینده ای که در سال 1365 به وجود آمد هیچ گونه زیرساختی را آماده نکردند و هم اکنون همه آنها با مشکل اشتغال، مسکن و ازدواج روبرو هستند و هر اندازه هم که تلاش می کنند نمی توانند پاسخگوی نیازهای قشر جوان جامعه باشند این در حالی است که زیرساخت ها و سیاست های جمعیتی یک کشور باید 20 الی30 سال قبل آماده باشد.
وی با بیان اینکه جمعیت ایران تا سال 65 تقریباً یک رشد فزاینده داشت اظهار کرد: یعنی از رشد 3 درصد به 3.9 درصد افزایش یافت و در دهه 55 تا 65 (دهه اول انقلاب) با بیشترین افزایش جمعیت مواجه بودیم.
23.5 درصد جمعیت کشور زیر 15 سال هستند
معاون پژوهشی مرکز مطالعات جمعیتی آسیا و اقیانوسیه افزود: در حال حاضر 23.5 درصد جمعیت کشور زیر 15 سال، 31.5 درصد 15 تا 29 سال ، 39.5 درصد 30 تا 64 سال و 5.5 درصد نیز 65 سال به بالا هستند. بر همین اساس پیش بینی می شود تا سال 1405 جمعیت سالمندان به 7.4 درصد و تا سال 1425 نیز با یک شیب صعودی به 18 درصد برسد.
کاهش رشدجمعیت ایران از 3.9 به 1.96 از سال 65 به بعد
وی با اشاره به اینکه از سال 65 به بعد به دلیل اعمال برخی سیاست های تنظیم خانواده، رشد سالانه جمعیت ایران کاهش یافت، تصریح کرد: یعنی رشد سالانه جمعیت کشور از 3.9 به 1.96کاهش یافت و در نهایت در سال های 90 تا 85 یک سپر کاهنده پیدا کرد.
کاظمی پور، مرگ و میر، موالید و مهاجرت را سه عامل اثرگذار در تحولات جمعیتی عنوان کرد و افزود: موالید باعث افزایش جمعیت، مرگ و میر باعث کاهش جمعیت و مهاجرت (مهاجرفرستی و مهاجرپذیری) موجب هر دو عامل کاهش و افزایش جمعیت می شوند که تنها در سالهای 65 تا 55 به دلیل مهاجرت عظیم افغانی ها و عراقی ها به ایران نیم درصد از رشد جمعیت ما ناشی از مهاجرت بوده است ولی در دیگر سال ها، مهاجرت تاثیر چندانی بر جمعیت کشور نداشته است.
وی با بیان اینکه مرگ و میر در ایران از سال 1300 به بعد رو به کاهش بوده است، خاطرنشان کرد: هر چند هنوز هم این سیر کاهنده ادامه داد ولی کمتر از 5.5 تا 6 در هزار است.
ضرورت بازنگری در سیاسیتهای جمعیتی
به گفته وی چالش های سیاسی امنیتی و به تبع آن چالش های فرهنگی در صورت مهاجرپذیری در کشور ایجاد می شود به همین دلیل نیاز است که در سیاست های جمعیتی کشور بازنگری صورت گیرد به طوری که سطح باروری زیر جانشینی را حفظ کنیم تا بتوانیم تعادل جمعیتی داشته باشیم.
کاظمی پور با بیان اینکه سال 65 بالاترین و جوانترین سال هرم سنی ایران بود افزود: بعد از سال 65 به تدریج قاعده هرم رو به کاهش گذاشت و هم اکنون این گروه در مقطع سنی بالای 30 سال قرار دارند یعنی افرادی که در دهه 65 تا 55 به دنیا آمدند رو به میانسالی هستند.
عوامل کاهش جمعیت ایران
وی با اشاره به عوامل کاهش رشد جمعیت در ایران تصریح کرد: کاهش نرخ باروری، افزایش سن ازدواج، سیاستهای تهدید موالید و افزایش سن باروری باعث شده رشد جمعیت در کشور ما کاهش پیدا کند.
کاظمی پور با بیان اینکه در سال 1346 اولین سیاست جمعیتی با تاکید بر تنظیم خانواده تدوین شد به طوری که سن ازدواج دختران از 15 به 18 سال و سن ازدواج پسران نیز ار 18 به 20 سال افزایش یافت اما پس از انقلاب سن قانونی ازدواج مجددا به 15 و 18 سال بازگشت و همین امر باعث شد رشد جمعیت شدت بگیرد.
وی ادامه داد: اما در اواخر دهه 60 که با رشد زیاد جمعیت روبرو شدیم باعث شد که در سال 68 قانون سیاست جمعیتی تدوین شود که به کنترل باروری تاکید داشت به طوری که در سال 72 ماده ای به تصویب رسید که برای فرزند چهارم به بعد سیاست های حمایتی مانند بیمه، کمک هزینه و غیره حذف شد که در مجموع این عوامل باعث شد که نرخ باروری کاهش پیدا کند.
معاون پژوهشی مرکز مطالعات جمعیتی آسیا و اقیانوسیه با بیان اینکه هرم سنی جمعیت ایران در حال جمع شدن است، تصریح کرد: اگر همین روند ادامه پیدا کند افرادی را که در رنج سنی 30 سال هستند، 30 سال دیگر به بالای 65 و 60 سال خواهند رسیدکه در چنین شرایطی کشور ما با یک درصد بسیار بالای جمعیت سالخورده روبرو خواهد بود.
کاظمی پور با اشاره به اینکه ما با کاهش جمعیت مواجه نیستیم بلکه با کاهش رشد جمعیت مواجه هستیم، یادآور شد: جمعیت ما هم اکنون نیز در حال افزایش است و تا زمانی که رشد جمعیت در کشور بالای صفر باشد رشد جمعیت ما مثبت است یعنی ما با رشد فزونی موالید در مقایسه با مرگ و میر روبرو هستیم که این روند به دلیل مرگ و میر ناشی از سالخوردگی روز به روز رو به کاهش است.
رشد جمعیت کشور هم اکنون 1/1 است
معاون پژوهشی مرکز مطالعات جمعیتی آسیا و اقیانوسیه با بیان اینکه رشد جمعیت ما هم اکنون 1/1 است افزود: رشد جمعیت ما در سالهای 90 تا 85، 25/1 بوده و هم اکنون که رو به کاهش است از 9 دهم به مرور کاسته شده تا به صفر می رسد.
وی با اشاره به اینکه طبق برآوردهای حاصله در سال 1425 رشد جمعیتی ایران به صفر خواهید رسید، خاطرنشان کرد: از آن به بعد است که ما با کاهش جمعیت روبرو می شویم.
پایان پیام/
نظر شما