خبرگزاری شبستان // کرمانشاه
مناطق کوهستانی کردستان و کرمانشاه و گذرگاه های صفب العبور آنها، نوع معیشت مبتنی بردامداری و کشاورزی و ضرورت تحرک فراوان پا افزاری را می‌طلبد که سبک، راحت، مقاوم و خنک باشد و خود عشایر، وروستاییان و جوامع نیمه شهری با امکانات موجود در منطقه قادر به تولید آن باشند.
گیوه چنین پا افزاری است که تا دوره صفویان کفش عموم مردم ایران بوده است. بنا به نوشتۀ سیاحان که اروپایی، طبقات بالای جامعه کفش های تماماً چرمی و عامه مردم گیوه می پوشیدند.
گیوه را باید یکی از جالب ترین و ارزنده ترین صنایع دستی روستایی ایران دانست، این پای پوش قدیمی که روزگاری، بخصوص در فصل تابستان مورد استفاده فراوان قرار می گرفت در سال های اخیر به سبب رواج کفش ماشینی و جایگزین شدن آن بجای پای افزارهای قدیمی در اکثر مناطق ایران رونق و اعتبار دیرین را از دست داده ولی زیبائی و تنوع و طرحهای متعدد گیوه آنچنان است که هنوز هم دارای متقاضیان فراوانی بوده و از استقبال قابل توجهی در فصول بهار و تابستان برخوردار می‌باشد.
گیوه کشی یکی از صنایع دستی رایج و بومی استان کرمانشاه است و به ویژه در بخش اورامانات از جمله صنایع دستی مسلط است، این صنعت بومی را می توان بر مبنای نوع تولید و محل تولید به دو بخش اصلی روستایی و شهری تقسیم کرد.
دو روستای هجیج و نودشه از بخش اورامانات جزو مراکز قریمی و مهم تولید نوع خاصی از گیوه می‌باشد که تخت آن کهنه ای است و به نام گیوه زیره ای شهرت دارد.
در بهترین و مرغوب ترین نوع این پای افزار تکه پارچه های پنبه ای کهنه و غیرقابل مصرف به صورت رشته های دراز به عرض حدود یک سانتیمتر بریده شده و کنار هم قرار می گیرد و با چسب مخصوص به وسیله ابزاری که مشته نام دارد کوبیده می شود. این کار در سه لایه انجام می شود و پس از فشرده شدن به شکل کف گیوه در آمده و آماده استفاده می شود.
نوع دوم، گیوه هایی با کف چرم است که در ساخت آن از زائده هاى پوست گاو وحیوانات دیگر استفاده می کنند.
سومین نوع، که در واقع نازل ترین نوع محسوب مى شود گیوه‌هایى با کف لاستیکی است که امروزه به علت ارزانی، مصرف آن میان گروه های کم در آمد رواج بیشتری دارد، برای ساخت کف این گیوه عموما از لاستیک های غیر قابل مصرف اتومبیل ها استفاده می کنند.
بخشی از مواد مورد مصرف گیوه بافان در محل و بخشی دیگر از نقاط دیگر تهیه می شود. موادی که در محل تهیه می شود شامل پوست گاو، پیه، نری گاو و نخ تابیده است. موادی که از خارج محل تهیه می شود عبارت است از برای گیوه های تخت زیره ای رنگ، پارچه نازک نخی، کتیرا، نخ تابیده ( قرقره)، برای گیوه های طرح جدید (تخت چرمی و پلاستیکی) میخ پوست دباغی شده، پاشنه های لاستیکی، کف لاستیکی، چسب، پوست، نری گاو، پارچه نخی وموی بز که تهیه می شود.
کار گیوه کشی معمولاً در دو مرحله کارگاهی و خانگی انجام می شود. کارهای مربوط به تخت گیوه که کاری مردانه است معمولاً در کارگاه و یا مغازه ها با ابزار گوناگون انجام می شود.
در مناطق شهری کارهای مربوط به رویه گیوه توسط زنان و در خانه ها صورت می گیرد. این کار در روستا ها هم به دست زنان و هم به دست مردان در خانه و قهوه خانه و اماکن عمومی در ایام فراغت انجام می شود.
رنگ هایی که در تهیه گیوه به کار می رود عبارتند از رنگ های آبی، قرمز، سفید، استخوانی و سیاه. رنگ های آبی و قرمز که در تخت گیوه به کار برده می شود قبلاً تخت گیوه ها فقط به رنگ سفید بود رویه گیوه مردانه معمولاً سفید بوده و برای بافت گیوه های زنانه از نخ های رنگین و گاه از انواع منجوق نیز استفاده می شده، رنگ سیاه (رنگ موی بز) این رنگ در زیر رویه قرار می گیرد.
در کرمانشاه تولید 4 نوع گیوه معمول است، گیوه تخت آجیده که کف تخت آن با نخ پرک آج خورده است و استحکام زیادی دارد و بهترین ترین نوع گیوه به شمار می آید. گیوه تخت چرمی که به تدریج جایگزین گیوه های تخت آجیده شده است و کف آن چرم یک تکه گاومیش است، گیوه تخت پلاستیکی که ارزان ترین نوع گیوه است و گیوه با رویه ابریشمی که رویه آن از نخ های ابریشمی رنگارنگ تهیه می شود و دارای نقش های هندسی بسیار چشم نواز است.
همچنین نوعی گیوه به نام کلاش هورامی در اورامانات کرمانشاه توسط گیوه بافان هورامان با تکه های پارچه به هم دوخته شده با روده دام به هم بافته می شود.
گیوه مورد پذیرش استانداردهای جامعه جهانی است
نصرت الله سپهر، معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه با اشاره به اینکه گیوه بافی یکی از صنایع دستی پویا و زنده مردم استان است، به خبرنگار شبستان گفت: از ابتدای سال تا کنون یک میلیون و 800 هزار دلار صادرات گیوه از کرمانشاه را داشته ایم.
وی با اشاره به اینکه این اداره از صنایع دستی خصوصا گیوه بافی حمایت ویژه ای را دارد، بیان کرد: در سال گذشته حدود هشت میلیون و 500 هزار دلار صادرات گیوه را داشته ایم که فروش داخلی ما بیش از سه برابر این مبلغ بوده است.
معاون صنایع دستی و هنرهای دستی استان کرمانشاه، بیان کرد: این پاپوش سنتی در تابستان بسیار خنک و با دوام، سبک، راحت است و یکی از ویژگی های خوب این پاپوش سنتی این است که تولید آن مطابق استانداردهای جامعه جهانی یونسکو می باشد.
وی تصریح کرد: این برای استفاده کنندگان و تولید کنندگان باعث افتخار است که صنایع دستی کهن ما مورد پذیرش جامعه جهانی است.
سپهر، با اشاره به اینکه حمایت از تولید کنندگان گیوه، آموزش گیوه بافان و بیمه آنان از اولویت های کاری این اداره محسوب می شود، افزود: کلاس های گیوه بافی در طول سال در سطح استان دایر است و این کلاس به صورت رایگان برگزار می شود.
در مجموع اگر چه گیوه کم پوشیده می شود، اما مسافران هنوز آن را به عنوان سوغات می خرند و گاهی هم آن را به مثابه زینت به دیوار می آویزند.
پایان پیام/
نظر شما