خبرگزاری شبستان// خراسان جنوبی
دکتر محمدحسن گنجی، در 21 خرداد سال 1291 خورشیدی در بیرجند به دنیا آمد. پس از پایان تحصیلات مقدماتی در مدرسه شوکتیه بیرجند، وارد دارالمعلمین عالی تهران شد و در رشته تاریخ و جغرافیا به دریافت درجه کارشناسی نائل گردید. سپس به عنوان دانشجوی برگزیده به اروپا اعزام شده و در دانشگاه ویکتوریا منچستر انگلستان به تحصیل ادامه داده و در سال 1317، لیسانس تخصصی خود را در جغرافیا اخذ نمود.
وی بار دیگر در سال 1331، با استفاده از بورس تحصیلی عازم آمریکا شد و دکترای خود را در رشته جغرافیا، از دانشگاه کلارک دریافت کرد.
دکتر گنجی پس از بازکشت به ایران در دانشگاه تهران، مشغول به تدریس شد و با درجه استادی در سال 1358 بازنشسته شد. با این حال وی هیچگاه دست از کار نکشید و از سال 1364 با مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی، فعالیت خود را آغاز نمود. وی از سال 1370 به عنوان مشاور رئیس دانشکده علوم زمین با دانشگاه شهید بهشتی همکاری دارد.
وی علاوه بر مدیریت گروه جغرافیا، ریاست دانشکده ادبیات و علوم انسانی و معاونت دانشگاه تهران، پیش از انقلاب اسلامی، ریاست اداره کل هواشناسی ایران و ریاست هواشناسی منطقه آسیا را نیز بر عهده داشته و هم اکنون و عضو کمیته اجرایی سازمان هواشناسی جهان است.
والدین و انساب
پدر وی، ابوتراب مدتها نایب الحکومه شهر قاین بود. افراد خانواده وی در خدمت امرای قاینات و بیرجند یعنی خاندان علم بودند. پدرش به کشاورزی و دامپروری اشتغال داشت. وی سه برادر و دو خواهر داشته که چهار نفر آنها در مدارس محلی بیرجند به تدریس اشتغال داشتند. در حال حاضر همه آنها به غیر از دو نفرشان از میان رفته اند.
خاطرات و وقایع دوران تحصیل
دکتر گنجی خود چنین می‌گوید: من با دبیری در دانشگاه تهران شروع کردم و بعد از 13 سال استادیار این دانشگاه شدم، اولین کسی بودم که با تحصیلات عالیه جغرافیا به ایران برگشتم و در سال دوم گشایش دانشگاه تهران به همراه 2 نفر از همکارانم رشته جغرافیا را پایه گذاری کردیم.
بعد از ما 6 نسل جغرافیدان در ایران تربیت شده‌است که من به نوعی پدربزرگ این جریان احساس می‌کنم. مدتی رئیس دانشکده و معاون دانشگاه تهران بودم در دوران بازنشتگی هم دانشگاه بیرجند را تأسیس کردم. قبل از انقلاب مدتی معاون پارلمانی وزارت راه بودم.
پس از انقلاب در دوران جنگ ایران و عراق مشاور وزیر دفاع بودم حالا هم در دانشگاه شهید بهشتی مشاور دانشکده علوم زمین هستم و دو دانشجوی دکترا دارم، بیش از صد مقاله به فارسی و انگلیسی نوشته‌ام و 14 کتاب درسی به چاپ رسانده‌ام، مهمتر از همه این‌ها انتشار کتابی با عنوان «جغرافیا در ایران از دارالفنون تا انقلاب اسلامی» که داستان علم جغرافیا در کشور است.
15 سال است که با دائره‌المعارف اسلامی همکاری می‌کنم و این اواخر با مرکز گفتگوی تمدن ها ارتباط نزدیک دارم و قرار است اطلس جغرافیایی تمدن‌ها را تهیه بکنم.
فعالیت های ضمن تحصیل
دکتر گنجی از دوران تحصیل در مقلطع ابتدایی و متوسطه خود چنین به یاد می آورد: «در ایام تعطیل (تابستان) بسیاری از ما را به یادگیری حفه‌های سنتی وا می داشتند و دانش آموزانی که پدران با حرفه بازاری داشتند در خلال تحصیل به پدر خود کمک می‌کردند. در زمان تحصیلات ابتدایی من، پیش آهنگی در مدارس متداول شده بود و بسیاری از حرفه‌ها را از طریق پیش آهنگ به ما یاد می‌داند.
دکتر گنجی، در ضمن تحصیل در انگلستان چندین مسافرت علمی همراه گروه‌های دانشگاهی به نواحی داخلی انگلستان و اسکاتلند و همچنین به شبه‌جزیرهٔ ایبری (اسپانیا و پرتغال) و اسکاندیناوی (دانمارک، سوئد و فنلاند) و ممالک دیگر اروپایی انجام داد.
همسر و فرزندان
دکتر گنجی در 24 دیماه 1320 با لطیفه جوادزاده (او از ایرانیان مقیم ارمنستان بود) ازدواج کرد.
درگذشت
پروفسور محمدحسن گنجی، 28 تیرماه 1391 بر اثر زمین خوردن در منزل شخصی خود دچار خونریزی مغزی شد. پس از آن به بیمارستان پیامبران منتقل و تحت عمل جراحی قرار گرفت و در نهایت درگذشت.
پایان پیام/
نظر شما